کرونا در ترکیه: عدم اعتماد به دولت، احتمال تبدیل به ایتالیای دوم

در ترکیه نیز شیوع کرونا زندگی را مختل کرده است. مقام‌های دولتی آمار متناقضی از مبتلایان به کرونا ارائه می‌دهند. آن‌ها همچنین توانایی‌های نظام بهداشتی را بیش از آن‌چه هست برجسته می‌کنند. از اعتماد مردم به دولت کاسته شده و مسئولان بهداشتی نگران آن هستند که وضعیت ترکیه شبیه ایتالیا شود.

روزنامه زوددویچه تسایتونگ آلمان چهارشنبه ۱۳ فروردین / یکم آوریل گزارشی تفصیلی از شیوع کرونا در ترکیه منتشر کرده است. در این گزارش آمده است:

دکتر گوله چینار، هفته گذشته در نشستی درباره کرونا در کلینیک خود در دانشگاه آنکارا اوضاع را بد توصیف کرد و اظهار امیدواری کرد که «ترکیه به ایتالیای دوم» در زمینه شیوع کرونا تبدیل نشود. این سخنان دکتر چینار یک‌شبه او را در کشور معروف کرد.

او با بیان این‌که تنها در کلان‌شهر ۱۶ میلیون نفری استانبول و آنکارا، پایتخت ترکیه، شیوع کرونا به‌مراتب بیشتر از آمار دولتی است، گفت: «تنها صدها مورد نیست، صحبت از هزاران نفر است.»

این پزشک بازگشت بدون کنترل هزاران زائر از مکه را عامل شیوع کرونا عنوان کرد.

سخنان گوله چینار ظاهراً توسط یکی از حاضران مخفیانه ضبط و در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. پس از اعتراض در این شبکه‌ها او اظهارات خود را زیر سئوال برد و تأکید کرد که متن سخنرانی دستکاری شده است.

انكار این سخنان از سوی چینار و همچنین تضمین فخرالدین کوجا، وزیر بهداشت ترکیه که گفته بود هر آماری که ارائه داده «بر اساس واقعیات» بوده است، بی‌فایده بود.

پرداختن به آمار و ارقامی كه دولت رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در بحران کرونا ارائه می‌دهد بی‌اعتمادی را در كشوری برانگیخته است كه در آن رسانه‌ها از زمان كودتای نافرجام ۲۰۱۶ دیگر نقش خود را در اطلاع‌رسانی شفاف انجام نمی‌دهند و بیشتر انتقادهای عمومی به شبکه‌های اجتماعی منتقل شده‌اند.

دولت ابتدا کشور را در برابر کرونا مقاوم نشان می‌داد و ادکلن‌هایی را به‌عنوان ضدعفونی‌کننده ویروس کووید۱۹ بین اقشار فقیر توزیع می‌کرد. سپس وزیر بهداشت از شمار کم مبتلایان به کرونا خبر داد. اردوغان چند روز پیش شمار مبتلایان به کرونا را ۸۵۵۴ نفر اعلام کرد، در حالی كه وزیر او تعداد مبتلایان را کمتر از ۴۰۰۰ نفر عنوان کرده بود. اندكی پس از آن رئیس دولت داده‌های خود را اصلاح كرد و از ۵۶۹۸ مورد ابتلا سخن گفت. او اما هیچ توضیحی در مورد اختلاف‌های آشکار در آمار ارائه نداد.

در طول هفته، فخرالدین کوجا مرتباً آمار بالا ارائه می‌داد، سپس روز سه‌شنبه اعلام کرد که ۴۶ نفر دیگر بر اثر کرونا جان باختند و تعداد تلفات رسمی ثبت‌شده به ۲۱۴ نفر افزایش یافت. اکنون ۱۳۵۳۱ نفر به این ویروس آلوده هستند.

آماری که رئیس‌جمهوری ارائه می‌دهد از آمار وزیر بهداشت بیشتر است.

اعداد و ارقام مدیریت قبرستان استانبول در مورد دفن افراد در یک روز مطابق با آمار عمومی در همان تاریخ نیست. گفته می‌شود در این زمینه نیز اطلاعات غلط داده می‌شود.

با این حال ترکیه در وضعیت فوق‌العاده کرونا قرار گرفته است. بیشتر مردم در خانه می‌مانند، تا جایی که ممکن است در خیابان‌ها فاصله فیزیکی را حفظ می‌کنند، ماسک می‌زنند و دستکش می‌پوشند و در مترو و ترامواها ـ که شلوغ نیستند ـ و همچنین فروشگاه‌ها و بانک‌ها در نقاط مشخص‌شده می‌ایستند. برخی دیگر خطر را کمتر حس می‌کنند، صاحبان بسیاری از مغازه‌های کوچک نان‌های پنیری را بدون دستکش تهیه می‌کنند و در معدود اغذیه‌فروشی‌ها، کارکنان بدون ماسک گوشت دونرکباب‌ها را می‌بُرند.

دولت اما اقداماتی هم انجام می‌دهد: پوسترهای نصب شده تضمین می‌کنند که «ما با هم می‌توانیم از پس این اوضاع برآییم» ، خط تلفنی نیز دایر شده است. به افراد سالخورده و بیمار توصیه می‌شود که به خیابان‌ها نروند. در این میان از همه خواسته شده است که خانه‌های خود را فقط برای کار یا خرید ترک کنند. مدارس، دانشگاه‌ها و کافه‌ها مانند پارک‌ها و مراکز تفریحی بسته شده‌اند، از مراسم نماز جمعه تا اجرای تئاتر لغو شده‌اند، باشگاه‌های فوتبال در ورزشگاه‌های خالی بازی می‌کنند.

اقدامات نمادین نیز ادامه دارند: اردوغان اعلام کرده که هفت‌ماه حقوق خود را برای مبارزه با کرونا اهدا می‌کند، فوتبالیست‌ها، خوانندگان و سایر افراد مشهور نیز کمک‌هایی اهدا کرده‌اند. از همه مهمتر، اکنون ارتباطات بین کلان‌شهرها قطع شده است. این امر نشان‌دهنده آن است که کانون شیوع کرونا در شهرهای بزرگ است.

عبور و مرور اتوبوس‌های بین شهری نیز قطع شده است و مسافرت بین شهرها فقط با تأیید رسمی مجاز است. استفاده از تاکسی کاهش یافته است، پروازهای خارجی و مرزها با سایر کشورها متوقف و بسته شده‌اند. آن‌چه در شهرها و دهکده‌های کوچک دورافتاده رخ می‌دهد روشن نیست، مناطق و محله‌های معدودی قرنطینه شده‌اند.

دولت ترکیه که سه هفته پیش مرزهای با یونان را به روی پناهجویان گشود تا به اتحادیه اروپا فشار وارد کند اکنون پناهجویان را از مرزها به داخل کشور بازمی‌گرداند.

اکنون پرسش اساسی در ترکیه این است كه نظام بهداشت و درمان کشور تا چه اندازه كارآمد است. دو هفته پیش شبکه دولتی تی‌آرتی ظرفیت تخت‌های بخش مراقبت‌های ویژه در ترکیه را بیشتر از آلمان، آمریکا یا چین عنوان کرد. این شبکه بر اساس آماری که از سال ۲۰۱۸ ارائه داد اعلام کرد که در ترکیه برای هر ۱۰۰ هزار نفر ۴۶ تخت وجود دارد در حالی‌که این تعداد در آمریکا تنها ۳۴,۷ تخت و در آلمان ۲۹,۲ تخت است. بر این اساس، ترکیه ۳۸ هزار و ۹۸ تخت مراقبت‌های ویژه برای کودکان و نوزادان به ثبت رسانده است. شیوع کووید۱۹ در کودکان نادر است و اگر شمار این تخت‌های کودکان را کم کنیم، فقط ۲۴ هزار و ۷۱ تخت در بخش مراقبت‌های ویژه برای بزرگسالان باقی می‌ماند.

اما حتی اگر این تعداد درست باشد آیا کادر متخصص کافی وجود دارد؟ انجمن پزشکان ترکیه (TTB) هفته گذشته شمار مبتلایان را زیر سئوال برد و گفت آزمایش‌های بسیار کمی انجام می‌شود. پرسنل بهداشتی نیز از نظر تجهیزات ضعیف هستند. بیش از ۱۸۰۰ پرستار و پزشک مورد پرسش قرار گرفتند که اکثریت آن‌ها گفته‌اند به ماسک یا دستکش مناسب دسترسی ندارند. انجمن پزشکان ترکیه می‌گوید بدین ترتیب، پرسنل بهداشتی به گسترش ویروس کمک می‌کنند.

به نظر می‌رسد اردوغان به این می‌اندیشد که آینده او، حتی پس از کرونا، بیش از همه به وضعیت وخیم اقتصادی در سال‌های اخیر بستگی دارد. او می‌خواهد از بن‌بست جلوگیری کند. پشتوانه اردوغان بیش از آن‌که به سیاست خارجی اغلب بی‌رحمانه او بستگی داشته باشد به تعداد بیکاران، تورم و کاهش رشد اقتصادی بستگی دارد. مخالفان هنوز به انتقاد از بحران كرونا تمایلی ندارند، اما حساب خود را در پایان با رئیس‌جمهوری رو خواهند کرد.

بیشتر بخوانید: