سوئد و کرونا: آیا سهل‌انگاری به وخامت اوضاع انجامید؟

دولت سوئد تا کنون تمهیدات سخت‌گیرانه‌ای در مورد ویروس جدید کرونا به اجرا نگذاشته است. در روزهای آفتابی آوریل، مردم سوئد هنوز به خیابان‌ها می‌روند، در بازارها خرید می‌کنند، روی نیمکت و سبزه می‌نشینند و رستوران‌ها کماکان بازند. اما این آسان‌گیری حالا سه هفته سخت را از نظر شمار بیماران کووید‌۱۹ در چشم‌انداز این کشور اسکاندیناویایی قرار داده و رویکرد دولت سخت‌گیرانه‌تر خواهد شد.

یوهان گیسکه،‌ همه‌گیر‌شناس ارشد سابق آژانس سلامت عمومی سوئد درباره چشم‌انداز همه‌گیری کرونا در سوئد در تلویزیون SVT این کشور چنین گفت: «وضعیت بیمارستان‌ها به مراتب بدتر خواهد شد. این هفته، هفته بعد و هفته‌ بعدتر آن،‌ نقطه‌ عطف فراخواهد رسید. شمار مبتلایان افزایش خواهد یافت. این در مورد استکهلم و سپس بقیه کشور با تأخیری اندک صادق است.»

آندرس تگنل، جانشین گیسکه که اکنون هدایت تیم مبارزه با کرونا در سوئد را به عهده دارد، در روزهای پیشین در نشست‌های خبری وضعیت روشن‌تری از سوئد ارائه می‌داد و می‌گفت که شمار مبتلایان هنوز اندک است. تمهیدات نه‌چندان‌ سخت‌گیرانه سوئدی برای وفاداری به «سبک سوئدی» اتخاذ شدند. حالا اما شمار مبتلایان از هفت هزار تن گذشته و بیش از ۵۰۰ تن قربانی شده‌اند.

به همین خاطر دولت اقلیت «سرخ‌ــ‌سبز» در سوئد،‌ تحت فشار، ظاهراً در حال تغییر روش است. دولت در مذاکرات آخر هفته با حزب‌های اپوزیسیون بر سر یک «قانون بحران» رایزنی کرده که به دولت اقتدار بیشتری برای مبارزه علیه پندمی اعطا خواهد کرد.

مهم‌ترین تمهیدهای پیشگیرانه سوئد تاکنون ممنوعیت اجتماع‌های بیش از ۵۰ نفر،‌ درخواست از سالخوردگان برای ماندن در خانه و درخواست از شهروندان برای لغو مسافرت‌های داخلی غیرضروری است؛ تمهیدی سهل‌انگارانه در مقایسه با بسیاری از کشورهای اروپایی که وضعیت چندان بدتری از سوئد ندارند.

سوئد مدرسه‌های ابتدایی و مهدکودک‌ها را تعطیل نکرده، مراکز تفریحی و باشگاه‌های ورزشی بسیاری در این کشور هنوز باز هستند و بسیاری هنوز سر کار می‌روند.

با این حال، لِنا هَلِّن‌گرِن وزیر بهداشت سوئد به دنبال تصویب مقررات سخت‌گیرانه‌تری تا آخر هفته جاری در پارلمان سوئد است:

«می‌توان چنین تمهیداتی را از سوی دولت، فرمانداری‌های منطقه‌ای یا پزشکان کنترل بیماری‌ها اعمال کرد: محدودیت بر حمل و نقل عمومی، بستن مرکزهای خرید و رستوران‌ها و دیگر مکان‌هایی که بنا به قانون فعلی تا ۵۰ تن می‌توانند در آنها تجمع کنند.»

مردم سوئد چه برخوردی دارند؟

هرچند دولت به دنبال سخت‌گیری بیشتر است،‌ شهروندان سوئدی چندان نگران به نظر نمی‌رسند.

روزنامه آمریکایی «واشنگتن‌پست» در گزارشی میدانی به نحوه برخورد مردم با کرونا می‌پردازد؛ مردمی که هنوز گردش در خیابان‌ها و پارک‌ها و مرکزهای خرید را رها نکرده‌اند.

ساندرا برگکویست ۲۸ ساله،‌ در حالی‌که در جمع گروهی از دوستانش آبجویی در دست گرفته، به خبرنگار واشنگتن‌پست می‌گوید:‌ «آیا واقعاً این‌قدر بد است؟ قطعاً ما نگران آدم‌های گروه‌های پرخطر هستیم اما اگر به خاطر رسانه‌ها نبود، این هیستری هم پیش نمی‌آمد.»

اما حتی سوئدی‌هایی که در گروه‌های پرخطر هستند، آن‌قدرها نگران به نظر نمی‌رسند. مارگارتا کرنر ۸۰ ساله و مارگارتا اریکسون ۶۷ ساله از سالخوردگان و جزء جمعیت پرخطر محسوب می‌شوند اما خبرنگار واشنگتن‌پست آنها را در یک میدان عمومی استکهلم می‌بیند که در حال نوشیدن قهوه از فلاسک‌شان هستند. کرنر می‌گوید که می‌داند نباید بیرون باشد اما فاصله‌اش را از بقیه حفظ می‌کند. اریسکون می‌گوید که مبارزه با کرونا باید بر مبنای عقل سلیم باشد:

«به نظرم دولت‌مان در حال انجام کار درست است. اغلب مردم هم مسئولیت‌پذیر هستند.»

لیندا اکسون، شهروند ۳۰ ساله دیگری از استکهلم شلوغی خیابان‌ها در آخر هفته‌ای که گذشت ــ ۴ و ۵ آوریل ــ را به خسته‌شدن مردم از ماندن در خانه‌ها ربط می‌دهد: «برای دو هفته شهر مثل شهر ارواح بود. تا اینکه مردم از در خانه ماندن خسته شدند.» خود او سوار بر قطاری است تا به دیدار دوستی برود: «ما سرزمین این تمهیدهای نصفه‌نیمه‌ایم. آنها می‌گویند: "سعی کنید از حمل و نقل عمومی استفاده نکنید، اما اگر هم بکنید، هیچ ایرادی ندارد."»

نظرسنجی‌های بسیاری در سوئد نشان داده‌اند که مردم از نحوه پاسخ‌گویی دولت به بحران کرونا راضی‌اند و مشکلی با آن ندارند. برخی نظرسنجی‌های بین‌المللی سوئد را در زمره کشورهایی با «کمترین نگرانی»‌ در مورد کرونا قرار داده است.

 معین خزائلی، حقوق‌دان ساکن سوئد نیز پیش از در گفت‌و‌گو با «زمانه» توضیح داده بود که دولت و مردم سوئد ــ که عموماً رفتاری محافظه‌کارانه دارند ــ این‌بار هنوز ویروس جدید کرونا را جدی نگرفته‌اند و مقابله با آن را «اغراق» می‌نامند:

«اساسا عجیب است که مردم و دولت این کشور در برخورد با این بیماری رویکردی نسبتا ملایم را در پیش گرفته‌اند.... در استکهلم مردم تشویق به دورکاری شده‌اند؛ با توجه به احتمال شیوع بالا در حال حاضر تنها فقط از افراد مسن، کاردهای درمانی و بیماران سخت مشکوک به کرونا تست گرفته می‌شود؛ درخواست این است که در صورت احتمال ابتلا افراد باید در خانه بمانند و صرفا و تنها در صورتی که وضعیت‌شان به شدت وخیم شود به بیمارستان منتقل می‌شوند.»

به گفته معین خزائلی،‌ شهروندان مهاجر سوئد به مراتب نگرانی بیشتری نسبت به کرونا از خود نشان داده بودند.

بنا به آخرین آمار، سوئد اکنون هفت هزار و ۶۹۳ مورد ابتلا به کرونا را تشخیص داده است. از این میان،‌ ۵۹۱ تن درگذشته‌اند. سرانه مرگ کووید‌۱۹ در سوئد نسبت به همسایگانش بسیار بالاست. برای مثال، نروژ با ۵ هزار و ۸۶۶ مورد تنها ۸۳ مرگ را گزارش داده و دانمارک با چهار هزار و ۹۷۸ مورد، ۲۰۳ قربانی داشته است. در ایسلند، شمار مبتلایان یک هزار و ۵۶۲ تن است و شمار قربانیان تنها شش نفر.

تا سه‌شنبه ۷ آوریل / ۱۹ فروردین بیش از یک میلیون و ۳۶۰ هزار تن در ۲۰۹ کشور و قلمروی سرتاسر جهان به ویروس جدید کرونا مبتلا شده‌اند و نزدیک به ۷۶ هزار تن جان‌شان را از دست داده‌اند.

در همین زمینه: