محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس روز شنبه ۶ اردیبهشت ماه با انتشار چند عکس در کانال تلگرام خود از ارائه طرح دو فوریتی «اصلاح موادی از قانون مجازات اسلامی» به هیات رئیسه مجلس خبر داد.
محمود صادقی، نماینده اصلاح‌طلب مجلس شورای اسلامی
صادقی همچنین با اشاره به همین موضوع، در توئیتر خود نوشت که این طرح به منظور افزایش سقف مدت مجازات حبس قابل تبدیل به مجازات جایگزین از شش ماه به دو سال تهیه شده است.
در مقدمه این طرح (دلایل توجیهی) آمده است: «نظر به بند چهاردهم سیاست‌های کلی قضایی مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغیه رهبری مبنی بر بازنگری در قوانین جرایم و کاهش استفاده از مجازات زندان و رویکردها و اقدامات قابل تقدیر رییس محترم قوه قضائیه در جهت کاهش جمعیت کیفری و نظر به مخاطرات ناشی از شیوع ویروس کرونا در زندان‌ها و عدم کفایت بودجه سازمان زندان‌ها برای نگهداری و تفکیک زندانیان عادی از زندانیان خطرناک و نظر به اینکه در تمام مواد قانونی مجازات تا دو سال بزه خطرناک نمی‌باشد و نیز تجربه موفق تاسیس مجازات‌های جایگزین حبس، در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ طرح حاضر با قید دو فوریت تقدیم می‌شود.»
این نماینده مجلس همچنین از حمایت ۲۵ نماینده مجلس از طرح «اصلاح موادی از قانون مجازات اسلامی» خبر داده و اعلام کرده است که در صورت تصویب و اجرای این طرح، دادگاه می‌‌تواند برای مرتکبان جرائمی که به مجازات‌های حبس تا دو سال محکوم می‌شوند، مجازات جایگزین حبس در نظر بگیرد.
مطابق ماده ۶۴ این قانون «مجازات‌های جایگزین حبس عبارت از دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی، جزای نقدی روزانه و محرومیت از حقوق اجتماعی است که در صورت گذشت شاکی و وجود جهات تخفیف با ملاحظه نوع جرم و کیفیت ارتکاب آن، آثار ناشی از جرم، سن، مهارت، وضعیت، شخصیت و سابقه مجرم، وضعیت بزه‌دیده و سایر اوضاع و احوال، تعیین و اجرا می‌شود.»
عدم ارائه تعریف دقیق از مجازات‌های جایگزین و عدم نظارت بر تصمیم گیری دستگاه قضائی اما سبب اعمال سلیقه شخصی قضات دادگاه در صدور احکام جایگزین حبس شده است.
در سال‌های اخیر مجازات‌های جایگزینی مانند «رونویسی از احادیث»، «سرپرستی از حیوانات»، «شستشوی میت» و «خدمت در بسیج» در نظام قضایی ایران باب شده است.
شعبه چهارم دادگاه کیفری دو شهرستان پردیس روز ۲۶ اسفند ماه، سجاد سالاروند ۲۱ ساله را بابت دو اتهام «تشکیل دسته یا جمعیت با هدف بر هم زدن امنیت کشور» و «اخلال در نظم و آسایش عمومی از طریق ایجاد جنجال و هیاهو» به یک سال حبس تعزیری و سه ماه «شست‌وشوی میت» محکوم کرد.
بیشتر بخوانید: سجاد سالاروند از بازداشت شدگان اعتراضات آبان، به حبس و شستشوی میت محکوم شد
علی بی‌کس، از بازداشت شدگان در آبان ماه ۹۸ در اواخر اسفندماه، از سوی شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران، به ۱۰ سال حبس و «خدمت در بسیج» محکوم شد. فاطمه کهن زاده، یکی دیگر از شهروندان بازداشت شده در جریان مراسم چهلم پویا بختیاری است که از سوی دادگاه به یک سال و شش ماه حبس، ۵۰ ضربه شلاق و دو سال «خدمات نظافتی» در بیمارستان محکوم شده بود.
در همین زمینه: اعتراضات آبان: صدور احکام حبس، شلاق، خدمت در بسیج و خدمات نظافتی برای دو شهروند
طبق ماده ۷۹ قانون مجازات اسلامی مقرر شده است که انواع خدمات عمومی دستگاه‌ها و مؤسسات دولتی پذیرنده محکومان و نحوه همکاری آنان با قاضی اجرای احکام، به موجب آیین‌نامه‌‌ای که هیئت وزیران وقت در شهریور ۱۳۹۳ تصویب کردند، برای در نظر گرفتن مجازات جایگزین، تعیین شود.
براساس این آئین نامه فهرستی از مجازات‌های جایگزین حبس تهیه شده که شامل: امور کشاورزی، دامداری و باغبانی، امور آموزشی، امور خدماتی، امور مربوط به کارهای فنی و حرفه‌ای، امور بهداشتی و امور کارگری شامل کارگری در بخش‌های ساختمانی، معادن، مراتع، سدسازی و دیگر طرح‌های عمرانی متعلق به نهادهای پذیرنده می‌باشد.
قوه قضاییه برای اظهارنظر درباره مجازات جایگزین اعدام از مجلس مهلت خواسته است