پافشاری اوکراین بر تحویل جعبه سیاه پرواز ۷۵۲

با گذشت نزدیک به چهار ماه از سرنگون کردن هواپیمای مسافربری اوکراینی با دو موشک سپاه پاسداران، جمهوری اسلامی هنوز جعبه سیاه این هواپیما را به اوکراین تحویل نداده است. در آخرین مکالمه تلفنی میان وزیران خارجه دو کشور، وزیر اوکراینی همچنان بر تحویل جعبه سیاه و پرداخت خسارت از سوی ایران اصرار کرد. محمدجواد ظریف نیز اظهارات حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون قضائی مجلس مبنی بر «مشکوک» بودن هواپیمای ساقط‌شده اوکراینی را موضع رسمی جمهوری اسلامی ندانست.

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران در یک مکالمه تلفنی با کولبا دمیترو، همتای اوکراینی خود درباره هواپیمای مسافربری خطوط هواپیمایی اوکراین که در دی‌ماه گذشته (ژانویه) توسط پدافند هوایی سپاه پاسداران سرنگون شد، گفت‌وگو کردند.

سرویس مطبوعاتی وزارت امور خارجه اوکراین گزارش داده‌ است که در این گفت‌وگوی تلفنی کولبا دمیترو، وزیر خارجه این کشور گفته است: «جعبه سیاه این هواپیما باید براساس کنوانسیون شیکاگو به اوکراین بازگردانده شود و تحقیقات لازم در محل سقوط هواپیما باید توسط کشورهایی که شهروندان خود را در این حادثه از دست داده‌اند انجام شود.»

کولبا دمیترو همچنین خواهان «جبران خسارت‌ها از سوی ایران به خانواده‌های قربانیان» شد.

هواپیمای مسافربری خطوط هواپیمایی اوکراین ۱۸ دی / ۸ ژانویه، در اثر اصابت دو موشک سامانه پدافند هوایی سپاه پاسداران در نزدیکی تهران منهدم شد. ۱۷۶ مسافر و خدمه پرواز در این فاجعه جان خود را از دست دادند. بیشتر مسافران پرواز ۷۵۲ ایرانیان دو تابعیتی مقیم خارج از کشور بودند که برای دیدار با خانواده‌شان به ایران سفر کرده بودند. سپاه پاسداران و مقامات جمهوری اسلامی سه روز اصابت موشک به این هواپیما را انکار کردند.

محمدجواد ظریف در مکالمه تلفنی با وزیر خارجه اوکراین گفت اظهارات حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون قضائی مجلس شورای اسلامی درباره هواپیمای سرنگون‌شده که افکار عمومی در اوکراین را برانگیخته بود، «با واقعیت و موضع رسمی ایران مطابقت ندارد و برخورد قضائی مناسبی نیز با آن صورت گرفته است».

حسن نوروزی ۱۷ فروردین / ۵ آوریل در گفت‌وگو با روزنامه «همدلی» در ایران گفته بود که نوع حرکت هواپیمای مسافربری ۷۵۲ اوکراین مشکوک و کنترل این هواپیما در اختیار آمریکا بوده است. او همچنین مدعی شده بود که برخلاف اظهارات مقامات ایران، هیچ کس تا کنون در ارتباط با پرونده سرنگونی این هواپیما دستگیر و بازداشت نشده است.

وادیم پریستایکو، معاون نخست‌وزیر اوکراین در امور هم‌پیوندی اروپایی سخنان نوروزی را به‌شدت محکوم کرد و از دولت ایران خواست تا هر چه سریع‌تر درباره این اظهارات توضیح دهد. پس از آن گفته شد که حسن نوروزی تحت پیگرد قضائی قرار گرفته است.

محمدجواد ظریف همچنین ضمن یادآوری این‌که شماری از افراد در چارچوب تحقیقات بازداشت شده‌اند، به وزیر خارجه اوکراین اطمینان داد که ایران قصد دارد هرچه سریع‌تر درباره این فاجعه تحقیق کند و با بررسی تمام شرایط، مسئولان این حادثه را مشخص و آن‌ها را در برابر قانون پاسخگو کند.

کولبا دمیترو نیز خواهان گفت‌وگوهای بیشتر برای شفاف‌سازی این فاجعه و سپردن کسانی که مسئولیت آن را برعهده دارند به‌دست عدالت شد.

نزدیک به دو هفته پیش خبرهایی مبنی بر درخواست دولت ایران از دولت اوکراین مبنی بر امضای یک تفاهم‌نامه مربوط به پرونده هواپیمای مسافربری ساقط شده توسط سپاه پاسداران در رسانه‌ها منتشر شد. امضای این تفاهم‌نامه از سوی مقامات اوکراین می‌توانست برای مقامات دولتی و امنیتی ایرانی که نقش مستقیم یا غیر‌مستقیم در واقعه سرنگونی هواپیما داشتند، مصونیت قضائی بین‌المللی ایجاد کند اما مقامات دولتی کانادا و اوکراین، تفاهم‌نامه پیشنهادی ایران برای مصونیت مقامات حکومتی از پیگیری‌های قضائی را رد کردند.

هم‌زمان با صدمین روز انهدام هواپیمای مسافربری اوکراین نیز مارک گارنو، وزیر حمل و نقل و فلیپ شامپاین، وزیر امور خارجه کانادا در بیانیه‌ مشترکی از «پیگیری بی‌وقفه عدالت» برای خانواده‌ها و بازماندگان این واقعه خبر دادند.

در ۱۳ فروردین‌ماه سال جاری نیز خانواده‌های قربانیان این حادثه از اعلام موجودیت انجمن دادخواهی خانواده‌های قربانیان پرواز ۷۵۲ به‌ عنوان یک نهاد مدنی مستقل خبر دادند و اعلام کردند که این انجمن تمام اقدامات قضائی و حقوقی لازم در این زمینه را انجام خواهد داد.

بیشتر بخوانید: