کرونا: بیکاری گسترده مرزنشینان و فقدان حمایت دولتی
کارگران بازارچه‌های مرزی که کار خود را از دست داده‌اند، بیمه نیستند و وام یک میلیون تومانی و کمک‌های ناچیزتر دولت هم تنها هزینه چند روز زندگی آنها را پوشش داده است.
عکس از آرشیو
همه‌گیری کرونا کار و معیشت کارگران مناطق مرزی را در معرض تهدید قرار داده است. آنها که پیش از این نیز کارشان کساد بود، با شیوع بیماری کووید ۱۹ و بسته شدن مرزها و بازاچه‌های مرزی کار خود را از دست داده‌اند. بیمه نیستند و وام یک میلیون تومانی و کمک‌های ناچیزتر دولت هم تنها هزینه چند روز زندگی آنها را پوشش داده است. یک کارگر باربر گناوه‌ای می‌گوید او و سایر همکارانش به نان شب محتاجند و معلوم نیست چگونه باید زندگی خود را تامین کنند. به گفته‌ی یک نماینده مجلس، توان دولت بیش از این نیست و «نباید انتظارات بیهوده ایجاد کرد.»
یحیی کارگر باربر در بندر گناوه روز دوشنبه ۱۵ اردیبهشت به خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا) گفت: «کار ما این است که بارها را سوار لنج کنیم یا برعکس کالاهای وارداتی را از لنج‌ها پیاده کنیم؛ اما دیگر لنجی پهلو نمی‌گیرد یا اگر پهلو بگیرد آنقدر کم این اتفاق می‌افتد که به ندرت کاری به ما می‌رسد.»
حمل و نقل کالاها از مرز و کار در بازارچه‌های مرزی منبع عمده درآمد مرزنشنیان است. بازارچه‌های مرزی در فاصله ۲۰ کیلومتری نقطه صفر مرزی استان‌های کردستان، کرمانشاه و آذربایجان‌غربی و ۵۰ کیلومتری در سیستان و بلوچستان، توسط دولت ایجاد شده و قالب تعاونی‌مرزنشینان فعالیت می‌کنند. دولت برای حذف کولبری و سوخت‌بری و مبارزه با «قاچاق کالا» دست به ایجاد آنها زده است.
پس از بسته شدن مرزها صادرات و واردات در مناطق مرزی متوقف و کار بازارچه‌ها هم کساد شد. بسیاری از کارگران که از استان‌های مرکزی برای کار در این بازاچه‌ها به مناطق مرزی رفته بودند به محل اقامت خود بازگشته‌اند.
بابر گناوه‌ای می‌گوید: «یک سالی هست که مشکلات ما شروع شده و با شیوع کرونا آنقدر مشکلات زیاد شد که تقریبا همه بیکار شدیم. خیلی از باربرانی که از کهگیلویه و بویراحمد به گناوه آمده بودند تا باربری کنند، به شهرها و روستاهایشان برگشتند. در جریان وضعیت بعضی از آنها هستم. آنها در شهر و روستای خود هم کاری ندارند؛ نه کشاورزی، نه دامپروی و نه کار دیگری. معلوم نیست قرار است از کجا پول دربیاورند تا زندگی را بگذرانند».
کارگران بازارچه‌های غیر رسمی و کولبران و سوخت‌بران که مسئولان کار آنها را مشمول «قاچاق کالا» می‌دانند از بیمه تامین اجتماعی برخرودار نیستند.
کار برای کولبران نیز پس از همه‌گیری کرونا کمتر و خطرات جانی آن بیشتر شده است. هر هفته خبر مصدومیت و مرگ چند کولبر در اثر شلیک ماموران مرزی منتشر می‌شود. آخرین مورد قتل یک کولبر ۲۴ ساله به نام محمود مرادی است که سه هفته پیش ازدواج کرده بود. او روز یکشنبه ۱۴ اردیبهشت در مناطق مرزی بانه با شلیک ماموران مسلح کشته شد.
به کارگران برخی بازارچه‌های مناطق مرزی وعده برخورداری از بیمه تامین اجتماعی داده شده بود، اما این عملی نشد و کارگران از بیمه اجتماعی بی‌بهره‌اند.
کارگر باربر بندر گناوه می‌گوید: «من مشمول دریافت بیمه بیکاری نیستم و تا جایی که می‌دانم هیچکدام از کارگران باربر، چه بومی‌ها و چه مهاجران، بیمه ندارند و بیمه بیکاری هم نمی‌گیرند. در شرایط عادی اوضاع ما خوب نیست چه رسد به حالا که دیگر اصلا همه چیز به هم ریخته و به نان شب‌مان محتاجیم.»
یاسر فیضی رئیس کمیسیون تعاونی مرزنشینان اتاق تعاون ایران نیز این مساله را تائید کرده است. او به عواملی اشاره می‌کند که در سال‌های اخیر به کسادی کار بازارچه‌ها انجامیده بود.
او هفته پیش (ششم اردیبهشت) در یک گفتگوی تصویری گفت:
«بر اساس مصوبه هیئت وزیران در خرداد ۹۵ معافیت‌های مالیاتی مرزنشینان بابت واردات کالا را ۵۰ درصد کاهش یافت؛ علاوه بر این، مصوبه مذکور حجم کالای وارداتی را نیز کم کرد که در نهایت منجر به کاهش فعالیت اقتصادی مرزنشینان شد. در سال ۹۷ نیز تخصیص ندادن ارز رسمی ۴۲۰۰ تومانی به تشکل‌های تعاونی مرزنشینان موجب کاهش فعالیت شد.»
از میان رفتن امکان حمل و نقل کالا از مرز و کار در بازارچه‌ها، معیشت مرزنشینان را که جمعیتی بالغ بر هفت میلیون نفر را تشکیل می‌دهند، به خطر انداخته است. کارگران بیکارشده که راه دیگری برای امرار معاش ندارند خواستار تامین زندگی خود در ایام بیکاری هستند. اما دولت هنوز وعده پرداخت بیمه بیکاری به کارگران مشمول قانون کار را نیز عملی نکرده علی ساری نماینده خوزستان می‌گوید دولت توانی بیش از این ندارد و «باتوجه به شرایط ویژه کشور نباید انتظارات بیهوده ایجاد کرد».
نظرها
نظری وجود ندارد.