احتمال پایان استفاده رایگان از دانشنامه آنلاین ایرانیکا

 دعوای حقوقی میان بنیاد ایرانیکا و دانشگاه کلمبیا بر سر مالکیت دانشنامه ایرانیکا ممکن است به معنای پایان یافتن همیشگی دسترسی آزاد به مطالب این بزرگترین دانشنامه آنلاین فارسی باشد.

سایت دانشنامه ایرانیکا، بزرگترین دانشنامه مربوط به ایران دیروز(سه شنبه) برای ساعاتی از دسترس خارج بود.

اما همزمان با اعتراض تعدادی از پژوهشگران و کاربران دوباره به حالت عادی برگشت و تا لحظه انتشار این خبر همچنان در دسترس است.

ساعاتی پیش اکانت توییتری سایت دانشنامه ایرانیکا نوشت که سایت ایرانیکا  تحت مدیریت و کنترل مرکز احسان یارشاطر در دانشگاه کلمبیا ، ویراستاران یا ناشر آن «بریل» نیست.

این اکانت نوشت: «دانشگاه کلمبیا درحال کار با بریل (ناشر هلند) است تا وب سایت جدید دانشنامه ایرانیکا را منتشر کنیم.»

این اکانت به بیانیه دانشگاه کلمبیا در این رابطه ارجاع داده بود.

دربیانیه مرکز مطالعات ایران دانشگاه کلمبیا که در تاریخ ۲۰ ماه فوریه ( یه ماه پیش) منتشر شده، آمده است:

روز نهم اوت سال ۲۰۱۹، دانشگاه کلمبیا در یک دعوای حقوقی در دادگاه فدرال خواهان آن شد که مالکیت حق مولف و مصنف (کپی رایت) دانشنامه ایرانیکا برای دانشگاه کلمبیا به رسمیت شناخته شود و نه برای بنیاد دانشنامه ایرانیکا.

در این دعوای حقوقی رانشگاه کلمبیا گفته است، که انتشارایرانیکا که در ابتدا به همت و ویراستاری پرفسور فقید احسان یارشاطر در مرکز مطالعات ایرانی دانشگاه کلمبیا در سال ۱۹۸۲ آغاز شد و این تقریبا ۱۰ سال پیش از تاسیس بنیاد دانشنامه ایرانیکا بوده است.

دانشگاه کلمبیا در این بیانیه گفته است:«کپی‌رایت (حق مالکیت معنوی) همواره بر اساس سیاست‌های دانشگاه متعلق به دانشگاه کلمبیا بوده است، و بنیاد هم دستکم تا سال ۲۰۱۸ به این امر اذعان داشته است.»

دعوای پیچیده حقوقی میان دانشگاه کلمبیا و بنیاد یارشاطر ابهامات و مشکلاتی را پدید آورده است. روز گذشته شماری از محققان و کاربران در فضای مجازی خبر دادند که سایت ایرانیکا از کارافتاده است

ساعاتی بعد، و پس از اعتراضات دسترسی به سایت باردیگر امکان پذیر شد. در سایت ایرانیکا در این باره توضیحی داده نشده و روشن نیست دلیل از دسترس خارج شدن سایت چه بوده است.

همزمان، جاسمین لانگ که خود را از مدیران انتشارات هلندی بریل، معرفی کرده در یک توییت به اهمیت ایرانیکا اشاره کرد و نوشت که این انتشارات مایل است امکان استفاده رایگان و آزاد کاربران در دراز مدت را فراهم کند، و سخت در تلاش هستند تا طی دو سال آینده بودجه لازم را تامین کنند.

دانشنامه ایرانیکا، که یکی از جامع‌ترین پژوهش ها در مورد تمدن ایرانی در خاورمیانه، قفقاز، آسیای مرکزی و شبه قاره هند است، یک پروژه گروهی است که بانی و آغازگر آن پرفسور احسان یارشاطر بود.

احسان یارشاطر، استاد پرآوازه ایران شناسی و ادبیات فارسی تا سال ۲۰۱۷ سردبیر این پروژه عظیم و ارزشمند بود و سپتامبر  سال ۲۰۱۸ در سن ۹۸ سالگی درگذشت.

بیشتر بخوانید: