خشونت علیه مهاجران افغانستان اتمر را به تهران کشاند

عرصه بر افغانستانی‌ها در ایران تنگ‌تر شده است. در ماه گذشته در دو حادثه جداگانه افغانستانی‌ها در نقطه مرزی هریرود و یزد به دست نظامیان ایران کشته شدند. شمار افغانستانی‌هایی که بازداشت و رد مرز می‌شوند، بیشتر شده است. سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان برای گفت‌وگو با مقام‌های ایرانی به تهران سفر کرده است.

۱۲ اردیبهشت شماری از افغانستانی‌ها که قصد ورود به ایران داشتند، در رودخانه هریررود غرق شدند. دولت ایران این خبر را «صحنه‌سازی» خواند و از خود رفع مسئولیت کرد. چند روز پس از این حادثه که موجی از اعتراض به سیاست‌های ایران در قبال مهاجران افغانستانی را در افغانستان به دنبال داشت، در یزد یک خودرو حامل افغانستانی‌ها هدف شلیک پلیس قرار گرفت. به گفته استاندار یزد در جریان این حادثه سه تن جان دادند و هشت تن دیگر زخمی شدند. حادثه دوم اعتراض‌ها به ایران را افزایش داد.

مقام‌های دولتی افغانستان اعلام کردند برای پیگیری این موضوع کمیته حقیقت‌یاب تشکیل می‌دهند و یک هیئت برای بررسی موضوع به تهران اعزام می‌کنند. ایران هم همزمان با رد حادثه هریررود و عمدی ندانستن شلیک به خودرو در یزد، گفت با افغانستان برای کنترل مرزها و ورود مهاجران گفت‌وگو می‌کند.

به همین منظور صبح یکم تیر محمدحنیف اتمر، سرپرست وزارت خارجه افغانستان در صدر هیاتی بلند پایه به ایران سفر و با وزیر امور خارجه دیدار کرد. منابع خبری ایران «همکاری های سیاسی، اقتصادی، امنیتی فرهنگی، مرزی، اتباع و پناهجویان، حمل و نقل» را محورهای اصلی گفت‌وگوی هیئت ایران و افغانستان گزارش و به نقل از داره کل اطلاع‌رسانی و امور سخنگویی وزارت امور خارجه اعلام کردند: سند جامع همکاری دو کشور تا سه ماه آینده آماده می‌شود.

به نظر می‌رسد مهاجران افغانستانی محوری‌ترین موضوع این مذاکرات باشد. حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار افغانستانی به صورت «قانونی» در ایران اقامت دارند. مقام‌های ایران می‌گویند نزدیک به همین رقم نیز «مهاجران غیرقانونی» در ایران سکونت دارند.

حکومت ایران در سال‌های اخیر محدودیت‌های بیشتری برای اقامت افغانستانی‌ها در نظر گرفته است. سکونت آنها در مراکز استان‌ها و چند استان به صورت کامل ممنوع است. اشتغال آنها تنها در مشاغلی که «پست» خوانده می‌شود، ممکن است. آنها را به اردوگاه‌هایی که «مهمان‌شهر» می‌نامد، منتقل می‌کند و اجازه تحصیل به آنها نمی‌دهد.

روزنامه شرق شنبه ۳۱ خرداد به نقل از آمارهای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از کاهش ۶۱ درصدی روادید کار برای «اتباع خارجی» در سال ۹۸ خبر داد. مدیر اتباع خارجی وزارتخانه هم شناسایی دقیق وزارت کار از «اتباع بیگانه غیرمجاز» را دلیل کاهش آمار روادید کار اعلام کرد.

به گفته محسن ابراهیمی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال ۹۸ بالغ بر ۴۶ میلیارد تومان از محل جریمه کارفرمایان متخلف درآمد داشته است. براساس قوانین کار ایران به کارگیری کارگران مهاجری که اجازه اقامت ندارند مشمول جریمه خواهد شد. او جریمه هر یک روز به‌کارگیری نیروی کار غیرمجاز را که شامل «اتباع بیگانه» می‌شود برای کارفرما، مبلغ ۳۰۹هزار تومان اعلام کرد.

براساس اعلام وزارت کار در سال گذشته برای ۲۰۰ هزار «اتباع بیگانه» اجازه کار صادر شده است. ابراهیمی گفت که همه این کارگران در بخش ساختمان اشتغال دارند.

ایران پیش از این بارها با اجرای طرح پلیسی «جمع‌آوری اتباع غیرمجاز»، مهاجران بدون اقامت را بازداشت و رد مرز کرده است. مقام‌های ایران گفته‌اند که این افراد می‌توانند از داخل کشورشان روادید کار درخواست کنند. هدف از این سخت‌گیری‌ها اما وادار کردن افغانستانی‌ها که چهار دهه است در ایران سکونت دارند، است.

بسیاری از مهاجران افغانستانی در ایران از دو سال قبل که نرخ دلار در ایران روند صعودی در پیش گرفت و رکود اقتصادی تشدید شد، ایران را ترک کردند. در آغاز سال جاری نیز همزمان با شیوع کرونا ده‌ها هزار تن از افغانستانی‌ها ایران را ترک کردند.

ایران از ارائه خدمات بیمه درمانی و حمایت‌های مالی هرچند اندک که برای آسیب‌دیدگان از کرونا در نظر گرفته به افغانستانی‌های ساکن در ایران خودداری می‌کند.

در همین زمینه: