گرایش‌های سوررئال و الکترونیکِ گیورگی لیگتی

گیورگی لیگتی یکی از آهنگسازان مطرح کلاسیک معاصر پس از جنگ جهانی دوم است. او با گرایش‌های سوررئال و الکترونیک، از ملودی‌های شرق اروپا الهام گرفته است.

گیورگی لیگتی آهنگسازی را از جوانی و در امتداد کارهای بلا بارتوک و با الهام از موسیقی فولکلور آغاز کرد، اما به سوی کارهای مدرن‌تر گرایش پیدا کرد و با سانسور شدید حکومت مواجه شد. به اجبار، کارهای مدرنش را نه برای اجرا، بلکه تنها برای ساختن می‌‌نوشت تا به گفته خودش در «کشوی پایینی» میز تحریرش بگذارد.

سال ۱۹۵۶ که انقلابی ناموفق در مجارستان روی داد، گیورگی لیگتی از کشور فرار کرد و ابتدا به آلمان و سپس به اتریش رفت. در اتریش در کنار کارل هاینز اشتوکهاوزن آثاری در زمینه موسیقی الکترونیک پدید آورد، اما پس از مدتی به موسیقی اکوستیک بازگشت. با این‌حال آثار بعدی‌اش تحت تأثیر تجربیات الکترونیک باقی ماند.

استنلی کوبریک یکی از کسانی بود که باعث شد موسیقی لیگتی به گوش عموم مردم برسد. کوبریک در فیلم «۲۰۰۱: اودیسه فضایی» از چهار قطعه لیگتی استفاده کرد. البته کارهای او را با کمی تغییر و بدون اجازه در فیلم‌اش گنجاند که باعث شد لیگتی از او شکایت کند. اما آن‌ها خارج از دادگاه با هم به توافق رسیدند. ولی کوبریک از استفاده از موسیقی لیگتی دست برنداشت و در فیلم‌های «درخشش» و «چشمان کاملاً بسته» هم قطعاتی از آثار او را به‌کار برد. مارتین اسکورسیزی هم در موسیقی فیلم «جزیره‌ شا‌تر»، از قطعه «لونتانو» ساخته لیگتی استفاده کرده است.

لیگتی سال ۲۰۰۶ در وین از دنیا رفت.

ویدئو: Gy. Ligeti -- Requiem