ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

شهوت روشنگری درباره‌ برده‌داری

<p>بهجت امید- &laquo;خیلی فیلم شهوت&zwnj;انگیزی بود.&raquo; اگر کوئنتین تارانتینو ارزیابی این شاگرد مدرسه&zwnj; آلمانی ـ ایرانی را که همراه آموزگار و هم&zwnj;کلاسی&zwnj;هایش برای دیدن &laquo;جانگوی آزادشده&raquo; آمده بود، می&zwnj;شنید، قطعاً صحنه&zwnj;های بسیاری از فیلمش را تغییر می&zwnj;داد.</p> <!--break--> <p>&nbsp;</p> <p>تارانتینو با انگیزه&zwnj; دیگری غیر از برانگیختن شهوت تماشاگر، این فیلم را ساخته است: روشنگری درباره&zwnj; دوران برده&zwnj;داری در آمریکا. تارانتینو: &laquo;ما در مدرسه بیشتر در مورد جویندگان طلا در آمریکا چیز یاد گرفتیم تا درباره&zwnj; دوران برده&zwnj;داری.&raquo;</p> <p>&nbsp;</p> <p>شهوت&zwnj;انگیز واژه&zwnj;ای&zwnj;ست که آلمانی&zwnj;ها، (ایضاً ایرانی&zwnj;های مقیم این کشور) به&zwnj;ویژه نسل جوان آن با ربط و بی&zwnj;ربط استفاده می&zwnj;کنند و به&zwnj;نظر می&zwnj;رسد که از به&zwnj;کاربردن آن هم واقعاً لذت می&zwnj;برند. از نظر این گروه، همه چیز &laquo;گایل&raquo;&zwnj; (شهوت&zwnj;انگیز=&nbsp; geil) است؛ انسان، حیوان، مفهوم، موقعیت. استفاده از این واژه&zwnj; چنان رایج است که در تبلیغ برای خرید از این و آن فروشگاه هم مشتری &zwnj;جلب می&zwnj;کند و گروه ویژه&zwnj;ای را با شعار &laquo;خست، شهوت&zwnj;انگیز است&raquo; مخاطب قرار می&zwnj;دهد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>شاید بتوان همه&zwnj;گیری این واژه&zwnj; آلمانی را با &laquo;هایل&raquo; (Heil) که به معنای سلامتی&zwnj;ست، مقایسه کرد. در دوره&zwnj; نازی&zwnj;ها هم همه&zwnj;جا و در هر حالتی به&zwnj;جای سلام با سیخ&zwnj;کردن دست در هوا، برای هیتلر آرزوی سرسلامتی می&zwnj;کردند: هایل هیتلر.</p> <p>&nbsp;</p> <p>شاگرد مدرسه&zwnj; ایرانی&zwnj;ای که فیلم &laquo;جانگوی آزادشده&raquo; را (نیمی فارسی ـ نیمی آلمانی) شهوت&zwnj;انگیز ارزیابی کرد، در&zwnj;&zwnj; همان سنی بود که اگر به&zwnj;جای دیدن فیلم کوئنتین تارانتینو و آموختن درباره&zwnj; برده&zwnj;داری، به دیدن فیلم&zwnj;های &laquo;لنی ریفنیشتال&raquo; می&zwnj;رفت، احتمالاً با علاقه&zwnj; بیشتری در کلاس&zwnj;های آموزش ایدئولوژی ناسیونال سوسیالیسم شرکت می&zwnj;کرد و بعد هم به صف واحد جوانان هیتلری می&zwnj;پیوست.</p> <p>&nbsp;</p> <p>&nbsp;</p> <table align="left" border="0" cellpadding="1" cellspacing="1" style="width: 230px;"> <tbody> <tr> <td> <p><img alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/janmy02.jpg" style="width: 230px; height: 298px;" /></p> <p class="rtecenter"><strong>جانگو رها شده</strong></p> <p class="rtecenter">(آزاده شده)<br /> نویسنده و کارگردان:</p> <p class="rtecenter">کوئنتین تارانتینو<br /> بازیگران:</p> <p class="rtecenter">جیمی فاکس، کریستوف والتز، لئوناردو دی&zwnj;کاپریو، ساموئل ال. جکسون،</p> <p class="rtecenter">کری واشنگتن<br /> ۱۶۵ دقیقه، آمریکا، ۲۰۱۲&nbsp;&nbsp;</p> <p class="rtecenter">&nbsp;</p> <p class="rtecenter">&nbsp;●نامزد پنج جایزه اسکار</p> <p class="rtecenter">در رشته&zwnj;های بهترین فیلم،</p> <p class="rtecenter">بهترین فیلمنامه،</p> <p class="rtecenter">بهترین بازیگر نقش مکمل مرد،</p> <p class="rtecenter">بهترین فیلمبرداری</p> <p class="rtecenter">و</p> <p class="rtecenter">بهترین تدوین صدا.</p> <p class="rtecenter">&nbsp;</p> </td> </tr> </tbody> </table> <p><strong>روشنگری به روش سینمای نازل &zwnj;اخلاق</strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>&laquo;جانگوی آزادشده&raquo;، برخلاف انتظار تارانتینو، به جدل درباره&zwnj; فصل تاریک برده&zwnj;داری در تاریخ آمریکا دامن نزد، بلکه سرآغاز بحث درباره باید و نبایدهای موازین زیبایی&zwnj;شناسی در سینما، به&zwnj;ویژه در مورد فیلم&zwnj;های مبلغ خشونت و تحقیر (Exploitation) شد. ویژگی بارز این ژانر، نمایش خشونتی اغراق&zwnj;آمیز، برجسته&zwnj;کردن برهنگی و جنبه&zwnj;های سکسی داستان، در واقع سینمایی با سطح اخلاقی نازل یا بداخلاق بود که اغلب در فیلم&zwnj;های آﻏﺎز سال&zwnj;های دھﻪ&zwnj; ۱۹۶۰، به&zwnj;ویژه در ﻓﯿﻠﻢ&zwnj;ھﺎی &laquo;رده&zwnj; ب&raquo; وﺳﺘﺮﻧﯽ تکرار می&zwnj;شد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>ﻣﺤﻞھﺎی ﻓﯿﻠﻢ&zwnj;ﺑﺮداری اﻏﻠﺐ این فیلم&zwnj;ها در اروپا که با بودجه&zwnj; اندکی ساخته می&zwnj;شد، صحراهای بی&zwnj;آب و علف و صخره&zwnj;ای اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ و اﺳﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﻮد. از این&zwnj;رو عنوان &laquo;وﺳﺘﺮن اﺳﭙﺎﮔﺘﯽ&raquo; به نقدهای منقدان سینمایی این دهه راه یافت و نام&zwnj;های کارگردانانی چون سرجیو کوربوچی و سرجیو لئونه به عنوان سینماگران اروپایی آن بر سر زبان&zwnj;ها افتاد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>تفاوت مضمونی این دو وسترن تنها در محل&zwnj;های فیلم&zwnj;برداری و &laquo;بداخلاقی سینمایی&raquo; آن&zwnj;ها نبود: در حالی که وسترن غربی، اغلب گذر وحشی&zwnj;گری و بی&zwnj;قانونی به تمدن و قانونمندی در قاره&zwnj; جدید را نشان می&zwnj;داد، وسترن اسپاگتی مبلغ پوچ&zwnj;گرایی محض بود. به گفته&zwnj; کریستینا نورد، منقد فیلم آلمانی، در &laquo;وﺳﺘﺮن اﺳﭙﺎﮔﺘﯽ، معمولاً کسی باقی نمی&zwnj;ماند که از کشت و کشتارهای بی&zwnj;پایان در این فیلم&zwnj;ها درسی بگیرد.&raquo;</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>تارانتینو؛ شاگرد زرنگ سینمای بداخلاق</strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>تارانتینو در فیلم &laquo;جانگوی آزادشده&raquo; ولی نشان می&zwnj;دهد که درس&zwnj;های بسیاری از این&zwnj;دو کارگردان آموخته است؛ تا جایی که عنوان فیلم خود را از اثر سرشار از خشونت سرجیو کوربوچی که در سال ۱۹۶۶ با نام &laquo;جانگو&raquo; ساخت، برگرفته است. خود او می&zwnj;گوید هنگامی که مشغول نگارش کتابی درباره&zwnj; کوربوچی بوده، فکر ساختن این فیلم به ذهنش خطور کرده است. همین عوامل باعث شده که اسپایک لی، کارگردان رنگین&zwnj;پوست و نام&zwnj;آشنای آمریکایی، از تارانتینو انتقاد کند و فیلم او را توهینی به اجداد خود که به بردگی گرفته &zwnj;شده بودند، بخواند: &laquo;موضوع برده&zwnj;داری در آمریکا داستانی نیست که بشود در یک فیلم وسترن اسپاگتی به سبک فیلم&zwnj;های سرجیو لئونه به آن پرداخت.&raquo;</p> <p>&nbsp;</p> <p>اسپایک لی، این موضوع را در ردیف نسل&zwnj;کشی کلیمی&zwnj;ها در آلمان نازی قرار می&zwnj;دهد و از آن به عنوان هولوکاست سیاه&zwnj;پوستان یاد می&zwnj;کند. برای این کارگردان که هوادار سینمای خوش اخلاق است، موازین فیلم وسترن اسپاگتی با دقت و سندیت تاریخی این&zwnj;گونه رویدادهای تعیین&zwnj;کننده هم&zwnj;خوان نیست. فیلم&zwnj;های عامه&zwnj;پسند و پرکشش (Exploitation) ولی تماشاگران&zwnj; بیشتری را مخاطب قرار می&zwnj;دهد و به سینما می&zwnj;کشاند.</p> <p>&nbsp;</p> <table align="right" border="0" cellpadding="1" cellspacing="1" style="width: 230px;"> <tbody> <tr> <td> <p><img alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/janmy03.jpg" style="width: 230px; height: 129px;" /></p> <p class="rtecenter"><strong>●</strong>تارانتینو در فیلم &laquo;جانگوی رها شده&raquo;</p> <p class="rtecenter">(آزاد شده)</p> <p class="rtecenter">بین شیوه&zwnj; روایتی</p> <p class="rtecenter">سرجیو کوربوچی و جاناتان دمی راه میانی را برگزیده</p> <p class="rtecenter">و توانسته نمایش</p> <p class="rtecenter">تحریک&zwnj;کننده&zwnj; سکس</p> <p class="rtecenter">و خشونت و برهنگی و بی&zwnj;پروایی</p> <p class="rtecenter">را در این فیلم با شگرد &laquo;رفلکسیون&raquo; یا تجزیه و تحلیل تصویری تعدیل کند.</p> <p class="rtecenter">&nbsp;</p> <p class="rtecenter">&nbsp;</p> </td> </tr> </tbody> </table> <p>تارانتینو، در فیلم &laquo;جانگوی آزادشده&raquo; خود، برای جلب همین سینمارو&zwnj;ها شکل روایتی اروپایی&zwnj;شده&zwnj; وسترن غربی را دوباره به زادگاه اصلی آن &laquo;غرب وحشی&raquo; وارد کرده تا در قالب آن و با هدف روشنگری به شرح مصیبت&zwnj;هایی که بر رنگین&zwnj;پوستان در دوران برده&zwnj;داری در آمریکا رفته است، بپردازد. او با سینمای &laquo;خوش&zwnj;اخلاق&raquo; استون اسپیلبرگ و جاناتان دمی که با همین هدف فیلم&zwnj;هایی تهیه کردند، میانه&zwnj; خوبی ندارد: اولی &laquo;آمیستاد&raquo; را در سال ۱۹۹۷ ساخت و دومی یک سال بعد، فیلم &laquo;دلبند&raquo; را بر اساس رمان معروف تونی موریسون، (نویسنده&zwnj; آمریکایی رنگین&zwnj;پوست و برنده&zwnj; نوبل ادبی سال ۱۹۹۳) با همین &zwnj;عنوان روانه&zwnj; بازار کرد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>تارانتینو در فیلم &laquo;جانگوی آزادشده&raquo; بین شیوه&zwnj; روایتی سرجیو کوربوچی و (مثلاً) جاناتان دمی راه میانی را برگزیده و توانسته نمایش تحریک&zwnj;کننده&zwnj; سکس و خشونت و برهنگی و بی&zwnj;پروایی را در این فیلم با شگرد &laquo;رفلکسیون&raquo; (Reflektion) یا تجزیه و تحلیل تصویری تعدیل کند. او به عنوان مثال پیش از نشان دادن رویکرد خشونت سکسی بر برومهیلدا، همسر جانگو، &zwnj; مانند سرجیو کوربوجی ابتدا &laquo;اشتهای&raquo; تماشاگر را تحریک نمی&zwnj;کند: سرجیو کوربوجی در فیلم &laquo;جانگو&raquo;، قبل از آنکه بدن نیمه&zwnj;برهنه&zwnj; &laquo;آرتیسته&raquo; را به پرچینی ببندد و به شلاق بکشد، لباس او را از بالا تا پایین جر می&zwnj;دهد و دوربین را به کشف گوشه&zwnj;های پنهان و آشکار و پستی ـ بلندی&zwnj;های تن او می&zwnj;فرستد تا مثلاً بی&zwnj;دفاع بودن زن را منتقل کند.</p> <p>&nbsp;</p> <p>تارانتینو که در قاموس زیبایی&zwnj;شناسانه&zwnj;اش استفاده از هر گونه خشونت قرون&zwnj;وسطایی، مدرن و پسامدرن مجاز است، &zwnj; شیوه&zwnj; نمایش &laquo;گایل&raquo; وحشی&zwnj;گری&zwnj;های مزرعه&zwnj;داران سفیدپوست را هم آن&zwnj;گونه که مثلا ریچارد فلایشر، کارگردان &laquo;بداخلاق&raquo; فیلم &laquo;ماندینگو&raquo; به&zwnj;کار گرفته، رد می&zwnj;کند و پیش از آنکه برده&zwnj;ها را به جان هم بیندازد، با دوربینی کنجکاو و تحریک&zwnj;کننده زیر و روی عضله&zwnj;های روغن&zwnj;مالی&zwnj;شده&zwnj; بدن تنومند آنان را نشان نمی&zwnj;دهد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>شگرد تجزیه و تحلیل تصویری تارانتینو، به او امکان می&zwnj;دهد در اغلب صحنه&zwnj;های فیلم &laquo;جانگوی آزادشده&raquo; از زیبایی&zwnj;شناسی فیلم&zwnj;های مبلغ تحقیر و خشونت فاصله بگیرد. دوربین هوشمند او در اغلب نما&zwnj;ها، پیش از آنکه به حرکت درآید، به این پرسش&zwnj;ها که چه تصاویری در چه شرایطی برای چه کسی می&zwnj;توانند لذت&zwnj;بخش باشند، نمایش خشونت کور یا نمایش کور خشونت به&zwnj; کجا راه می&zwnj;برد و در چه چارچوبی چه معنایی دارد، پاسخ داده است و&zwnj;&zwnj; همان &zwnj;پاسخ&zwnj;ها را گوش شنوا و چشم بینا، هنگامی که این تصاویر روی پرده&zwnj; سینما به حرکت در می&zwnj;آیند، می&zwnj;شنود و می&zwnj;بیند.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>ناپیگیری در روشنگری</strong></p> <p>&nbsp;</p> <table align="left" border="0" cellpadding="1" cellspacing="1" style="width: 230px;"> <tbody> <tr> <td> <p><iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="230" src="http://www.youtube.com/embed/0fUCuvNlOCg" width="230"></iframe></p> <p class="rtecenter"><strong>●ویدئو:</strong> پیش&zwnj;پرده &laquo;جانگوی رها شده&raquo;</p> </td> </tr> </tbody> </table> <p>با این حال، همه&zwnj; نماهای فیلم &laquo;جانگوی آزادشده&raquo; از مزایای شگرد تجزیه و تحلیل تصویری بهره&zwnj;مند نشده&zwnj;اند؛ از جمله در صحنه&zwnj;ای که همسر جانگو، &zwnj; برومهیلدا، با سبعیت به شلاق گرفته می&zwnj;شود، زمانی که چند قلدر تنومند او را داغ می&zwnj;کنند، در صحنه&zwnj;هایی که سگ&zwnj;ها یکی از برده&zwnj;های فراری را از هم می&zwnj;درند و وقتی نگهبانی با کاردی بُرا به جان جانگو می&zwnj;افتد تا او را &laquo;برای همیشه از مردانگی بیندازد.&raquo;</p> <p>&nbsp;</p> <p>در میانه&zwnj; فیلم صحنه&zwnj;&zwnj;ای طولانی&zwnj;&zwnj;ست که در آن دو برده به نبردی اجباری با یکدیگر واداشته می&zwnj;شوند. این جنگ تن به تن هنگامی پایان می&zwnj;گیرد که یکی دیگری را بکشد. تارانتینو &laquo;زشتی&raquo; نمایش خشونت در این نبرد مرگ و زندگی را در نشان دادن هم&zwnj;زمان وجد و شادی و کیف ولذت سفید&zwnj;پوست&zwnj;ها و اندوه ژرف برده&zwnj;های دیگر نشان می&zwnj;دهد. در پایان فیلم یک بار دیگر این موتیف تکرار می&zwnj;شود، ولی این&zwnj;بار نه با نیت نمایش پستی برده&zwnj;داری، بلکه با این قصد که خونسردی و کارآمدی قهرمان فیلم در دست و پنجه نرم&zwnj;کردن با مرگ نشان داده شود.</p> <p>&nbsp;</p> <p>این صحنه برای آن شاگرد ایرانی ـ آلمانی خیلی &laquo;گایل&raquo; بود: &laquo;دیدی آخرش طرف چه cool می&zwnj;جنگید؟&raquo;</p> <p>هایل تارانتینو! (سرت سلامت)</p> <p>&nbsp;</p> <p>&nbsp;</p>

بهجت امید- «خیلی فیلم شهوت‌انگیزی بود.» اگر کوئنتین تارانتینو ارزیابی این شاگرد مدرسه‌ آلمانی ـ ایرانی را که همراه آموزگار و هم‌کلاسی‌هایش برای دیدن «جانگوی آزادشده» آمده بود، می‌شنید، قطعاً صحنه‌های بسیاری از فیلمش را تغییر می‌داد.

تارانتینو با انگیزه‌ دیگری غیر از برانگیختن شهوت تماشاگر، این فیلم را ساخته است: روشنگری درباره‌ دوران برده‌داری در آمریکا. تارانتینو: «ما در مدرسه بیشتر در مورد جویندگان طلا در آمریکا چیز یاد گرفتیم تا درباره‌ دوران برده‌داری.»

شهوت‌انگیز واژه‌ای‌ست که آلمانی‌ها، (ایضاً ایرانی‌های مقیم این کشور) به‌ویژه نسل جوان آن با ربط و بی‌ربط استفاده می‌کنند و به‌نظر می‌رسد که از به‌کاربردن آن هم واقعاً لذت می‌برند. از نظر این گروه، همه چیز «گایل»‌ (شهوت‌انگیز=  geil) است؛ انسان، حیوان، مفهوم، موقعیت. استفاده از این واژه‌ چنان رایج است که در تبلیغ برای خرید از این و آن فروشگاه هم مشتری ‌جلب می‌کند و گروه ویژه‌ای را با شعار «خست، شهوت‌انگیز است» مخاطب قرار می‌دهد.

شاید بتوان همه‌گیری این واژه‌ آلمانی را با «هایل» (Heil) که به معنای سلامتی‌ست، مقایسه کرد. در دوره‌ نازی‌ها هم همه‌جا و در هر حالتی به‌جای سلام با سیخ‌کردن دست در هوا، برای هیتلر آرزوی سرسلامتی می‌کردند: هایل هیتلر.

شاگرد مدرسه‌ ایرانی‌ای که فیلم «جانگوی آزادشده» را (نیمی فارسی ـ نیمی آلمانی) شهوت‌انگیز ارزیابی کرد، در‌‌ همان سنی بود که اگر به‌جای دیدن فیلم کوئنتین تارانتینو و آموختن درباره‌ برده‌داری، به دیدن فیلم‌های «لنی ریفنیشتال» می‌رفت، احتمالاً با علاقه‌ بیشتری در کلاس‌های آموزش ایدئولوژی ناسیونال سوسیالیسم شرکت می‌کرد و بعد هم به صف واحد جوانان هیتلری می‌پیوست.

روشنگری به روش سینمای نازل ‌اخلاق

«جانگوی آزادشده»، برخلاف انتظار تارانتینو، به جدل درباره‌ فصل تاریک برده‌داری در تاریخ آمریکا دامن نزد، بلکه سرآغاز بحث درباره باید و نبایدهای موازین زیبایی‌شناسی در سینما، به‌ویژه در مورد فیلم‌های مبلغ خشونت و تحقیر (Exploitation) شد. ویژگی بارز این ژانر، نمایش خشونتی اغراق‌آمیز، برجسته‌کردن برهنگی و جنبه‌های سکسی داستان، در واقع سینمایی با سطح اخلاقی نازل یا بداخلاق بود که اغلب در فیلم‌های آﻏﺎز سال‌های دھﻪ‌ ۱۹۶۰، به‌ویژه در ﻓﯿﻠﻢ‌ھﺎی «رده‌ ب» وﺳﺘﺮﻧﯽ تکرار می‌شد.

ﻣﺤﻞھﺎی ﻓﯿﻠﻢ‌ﺑﺮداری اﻏﻠﺐ این فیلم‌ها در اروپا که با بودجه‌ اندکی ساخته می‌شد، صحراهای بی‌آب و علف و صخره‌ای اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ و اﺳﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﻮد. از این‌رو عنوان «وﺳﺘﺮن اﺳﭙﺎﮔﺘﯽ» به نقدهای منقدان سینمایی این دهه راه یافت و نام‌های کارگردانانی چون سرجیو کوربوچی و سرجیو لئونه به عنوان سینماگران اروپایی آن بر سر زبان‌ها افتاد.

تفاوت مضمونی این دو وسترن تنها در محل‌های فیلم‌برداری و «بداخلاقی سینمایی» آن‌ها نبود: در حالی که وسترن غربی، اغلب گذر وحشی‌گری و بی‌قانونی به تمدن و قانونمندی در قاره‌ جدید را نشان می‌داد، وسترن اسپاگتی مبلغ پوچ‌گرایی محض بود. به گفته‌ کریستینا نورد، منقد فیلم آلمانی، در «وﺳﺘﺮن اﺳﭙﺎﮔﺘﯽ، معمولاً کسی باقی نمی‌ماند که از کشت و کشتارهای بی‌پایان در این فیلم‌ها درسی بگیرد.»

تارانتینو؛ شاگرد زرنگ سینمای بداخلاق

تارانتینو در فیلم «جانگوی آزادشده» ولی نشان می‌دهد که درس‌های بسیاری از این‌دو کارگردان آموخته است؛ تا جایی که عنوان فیلم خود را از اثر سرشار از خشونت سرجیو کوربوچی که در سال ۱۹۶۶ با نام «جانگو» ساخت، برگرفته است. خود او می‌گوید هنگامی که مشغول نگارش کتابی درباره‌ کوربوچی بوده، فکر ساختن این فیلم به ذهنش خطور کرده است. همین عوامل باعث شده که اسپایک لی، کارگردان رنگین‌پوست و نام‌آشنای آمریکایی، از تارانتینو انتقاد کند و فیلم او را توهینی به اجداد خود که به بردگی گرفته ‌شده بودند، بخواند: «موضوع برده‌داری در آمریکا داستانی نیست که بشود در یک فیلم وسترن اسپاگتی به سبک فیلم‌های سرجیو لئونه به آن پرداخت.»

اسپایک لی، این موضوع را در ردیف نسل‌کشی کلیمی‌ها در آلمان نازی قرار می‌دهد و از آن به عنوان هولوکاست سیاه‌پوستان یاد می‌کند. برای این کارگردان که هوادار سینمای خوش اخلاق است، موازین فیلم وسترن اسپاگتی با دقت و سندیت تاریخی این‌گونه رویدادهای تعیین‌کننده هم‌خوان نیست. فیلم‌های عامه‌پسند و پرکشش (Exploitation) ولی تماشاگران‌ بیشتری را مخاطب قرار می‌دهد و به سینما می‌کشاند.

تارانتینو، در فیلم «جانگوی آزادشده» خود، برای جلب همین سینمارو‌ها شکل روایتی اروپایی‌شده‌ وسترن غربی را دوباره به زادگاه اصلی آن «غرب وحشی» وارد کرده تا در قالب آن و با هدف روشنگری به شرح مصیبت‌هایی که بر رنگین‌پوستان در دوران برده‌داری در آمریکا رفته است، بپردازد. او با سینمای «خوش‌اخلاق» استون اسپیلبرگ و جاناتان دمی که با همین هدف فیلم‌هایی تهیه کردند، میانه‌ خوبی ندارد: اولی «آمیستاد» را در سال ۱۹۹۷ ساخت و دومی یک سال بعد، فیلم «دلبند» را بر اساس رمان معروف تونی موریسون، (نویسنده‌ آمریکایی رنگین‌پوست و برنده‌ نوبل ادبی سال ۱۹۹۳) با همین ‌عنوان روانه‌ بازار کرد.

تارانتینو در فیلم «جانگوی آزادشده» بین شیوه‌ روایتی سرجیو کوربوچی و (مثلاً) جاناتان دمی راه میانی را برگزیده و توانسته نمایش تحریک‌کننده‌ سکس و خشونت و برهنگی و بی‌پروایی را در این فیلم با شگرد «رفلکسیون» (Reflektion) یا تجزیه و تحلیل تصویری تعدیل کند. او به عنوان مثال پیش از نشان دادن رویکرد خشونت سکسی بر برومهیلدا، همسر جانگو، ‌ مانند سرجیو کوربوجی ابتدا «اشتهای» تماشاگر را تحریک نمی‌کند: سرجیو کوربوجی در فیلم «جانگو»، قبل از آنکه بدن نیمه‌برهنه‌ «آرتیسته» را به پرچینی ببندد و به شلاق بکشد، لباس او را از بالا تا پایین جر می‌دهد و دوربین را به کشف گوشه‌های پنهان و آشکار و پستی ـ بلندی‌های تن او می‌فرستد تا مثلاً بی‌دفاع بودن زن را منتقل کند.

تارانتینو که در قاموس زیبایی‌شناسانه‌اش استفاده از هر گونه خشونت قرون‌وسطایی، مدرن و پسامدرن مجاز است، ‌ شیوه‌ نمایش «گایل» وحشی‌گری‌های مزرعه‌داران سفیدپوست را هم آن‌گونه که مثلا ریچارد فلایشر، کارگردان «بداخلاق» فیلم «ماندینگو» به‌کار گرفته، رد می‌کند و پیش از آنکه برده‌ها را به جان هم بیندازد، با دوربینی کنجکاو و تحریک‌کننده زیر و روی عضله‌های روغن‌مالی‌شده‌ بدن تنومند آنان را نشان نمی‌دهد.

شگرد تجزیه و تحلیل تصویری تارانتینو، به او امکان می‌دهد در اغلب صحنه‌های فیلم «جانگوی آزادشده» از زیبایی‌شناسی فیلم‌های مبلغ تحقیر و خشونت فاصله بگیرد. دوربین هوشمند او در اغلب نما‌ها، پیش از آنکه به حرکت درآید، به این پرسش‌ها که چه تصاویری در چه شرایطی برای چه کسی می‌توانند لذت‌بخش باشند، نمایش خشونت کور یا نمایش کور خشونت به‌ کجا راه می‌برد و در چه چارچوبی چه معنایی دارد، پاسخ داده است و‌‌ همان ‌پاسخ‌ها را گوش شنوا و چشم بینا، هنگامی که این تصاویر روی پرده‌ سینما به حرکت در می‌آیند، می‌شنود و می‌بیند.

ناپیگیری در روشنگری

●ویدئو: پیش‌پرده «جانگوی رها شده»

با این حال، همه‌ نماهای فیلم «جانگوی آزادشده» از مزایای شگرد تجزیه و تحلیل تصویری بهره‌مند نشده‌اند؛ از جمله در صحنه‌ای که همسر جانگو، ‌ برومهیلدا، با سبعیت به شلاق گرفته می‌شود، زمانی که چند قلدر تنومند او را داغ می‌کنند، در صحنه‌هایی که سگ‌ها یکی از برده‌های فراری را از هم می‌درند و وقتی نگهبانی با کاردی بُرا به جان جانگو می‌افتد تا او را «برای همیشه از مردانگی بیندازد.»

در میانه‌ فیلم صحنه‌‌ای طولانی‌‌ست که در آن دو برده به نبردی اجباری با یکدیگر واداشته می‌شوند. این جنگ تن به تن هنگامی پایان می‌گیرد که یکی دیگری را بکشد. تارانتینو «زشتی» نمایش خشونت در این نبرد مرگ و زندگی را در نشان دادن هم‌زمان وجد و شادی و کیف ولذت سفید‌پوست‌ها و اندوه ژرف برده‌های دیگر نشان می‌دهد. در پایان فیلم یک بار دیگر این موتیف تکرار می‌شود، ولی این‌بار نه با نیت نمایش پستی برده‌داری، بلکه با این قصد که خونسردی و کارآمدی قهرمان فیلم در دست و پنجه نرم‌کردن با مرگ نشان داده شود.

این صحنه برای آن شاگرد ایرانی ـ آلمانی خیلی «گایل» بود: «دیدی آخرش طرف چه cool می‌جنگید؟»

هایل تارانتینو! (سرت سلامت)

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • مانی

    <p>دوست عزیز! گایل نه به معنای شهوت انگیز است و نه امروزه در زبانِ خیابان ابن طنین را در خود دارد. چیزی برای رساندن این احساس که &laquo;فوق العاده بود&raquo;. در فارسی امروزی چیزی شبیه &laquo;خفن&raquo; است. گایل هم صفتی است منفی برای کسی که به نوعی آدمی شهوانی است، حریص شهوت. این واژه در معنای اصلیش صفت شخص است. یک مراجعه ی ساده به Duden روشنگر است!</p> <p>---------------------</p> <p>دوست عزیز در دودن آمده است:</p> <p>&nbsp;</p> <p>Duden- Das Herkunftsw&ouml;rterbuch, Band 7, S.225</p> <p>Im heutigen Sprachgebrauch wird &bdquo;geil&ldquo; &uuml;berwiegend im Sinne von geschlechtlich erregt, br&uuml;nstig&ldquo; verwendet.</p> <p>البته این واژه، مثل بسیاری از واژه های دیگر معناهای دیگری هم دارد. شاید گذاشتن علامت مساوی در مقابل واژه و معنای آن، این امکان را محدود کرده باشد!</p> <p>-------------------</p>

  • ماژور

    آخ از دست این کلی گویی بی پایه ما ایرانی ها: "شاگرد مدرسه‌ ایرانی‌ای که فیلم «جانگوی آزادشده» را (نیمی فارسی ـ نیمی آلمانی) شهوت‌انگیز ارزیابی کرد، در‌‌ همان سنی بود که اگر به‌جای دیدن فیلم کوئنتین تارانتینو و آموختن درباره‌ برده‌داری، به دیدن فیلم‌های «لنی ریفنیشتال» می‌رفت، احتمالاً با علاقه‌ بیشتری در کلاس‌های آموزش ایدئولوژی ناسیونال سوسیالیسم شرکت می‌کرد و بعد هم به صف واحد جوانان هیتلری می‌پیوست". این چه مقایسه ای است؟ اولا همانطور که کامنت گذار قبلی گفتند گایل بیشتر معادل همان خفن در زبان فارسی است و خیلی بعید است یک نوجوان این واژه را که براساس کاربرد آن و نه رجوع به فرهنگ لغات ریشه شناسانه یاد گرفته، معنای شهوت انگیز از آن مراد کند. حالا گیریم که چنین برداشتی هم داشت، چطور می توان از این برداشت به این نتیجه رسید که او به جوانان هیتلری می پیوست؟ پیچیده نوشتن شما باعث نمی شود که عدم انسجام منطقی متن تان به چشم نیاید.

  • مهدی ریاضی‌

    نویسنده معنی‌ و کارکرد واژه "گایل" را در زبان نوجوانان امروز آلمان به هیچ وجه درک نکرده و حتی در فرازی از متن به مقایسه عجیب و قریب "گایل" و "هایل" پرداخته. در مورد کّل این متن هم تنها می‌توان گفت نقد هنری کار هر کس نیست...

  • کاربر مهمان

    <p>چه نقد عقیدتی! همه فن حریف است نویسنده: از &laquo;گایل&raquo;&zwnj; (geil) تا &laquo;هایل&raquo; (Heil)؛ از &laquo;جانگوی آزادشدۀ&raquo; (نیمی فارسی ـ نیمی آلمانی)! تا لنی ریفنشتال و هیتلر؛ از کلاس&zwnj;های آموزش ایدئولوژی ناسیونال سوسیالیسم تا تارانتینو، شاگرد زرنگ سینمای بداخلاق! خدا علی شریعتی را بیامرزد که چه خوب گفت: خدایا: عقیده مرا از دست عقده ام مصون بدار.</p>

  • مانی

    ممنون از توجه تان. اما به این صفحه نگاه کنید: http://www.duden.de/rechtschreibung/geil معنای سوم: in begeisternder Weise schön, gut; großartig, toll Gebrauch salopp, besonders Jugendsprache Beispiel geile Musik هم چنان که اگر به کاربرد این واژه در زبان نوجوانان و جوانان در آلمان دقت کنید، هیچ کسی معنای شهوت انگیز از آن اراده نمی کند. در معنای اصلی بله، آن هم نه شهوت انگیز که حریص شهوت یا تحریک شده (همچنان که در عبارت نقل شده ی شما هم آمده است)، مثلن در ادبیات و مثلن در به کارگیری توسط توماس مان به این معناست و با بار منفی. من حتا بعد از این مقاله از آلمانی ها هم سوال کردم (به گمانم هیچ کس همچون کسی که زبان مادریش آلمانی است و به طور طبیعی واژه ها را بر می گزیند و صحبت می کند نمی تواند دقیق تر بگوید که از هر واژه چه منظوری دارد)، هیچ کدام چنین برداشتی از این واژه نداشتند.