سازمان ملل در ۷۵ سالگی با جهانی قطبی روبه‌رو است

سازمان ملل متحد که از ویرانی جنگ جهانی دوم برای نجات نسل‌های بعدی از آفت جنگ متولد شد هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس خود را در زمانه‌ای برگزار می‌کند که جهان با ویروس جدید کرونا، درگیری‌های منطقه‌ای، اقتصاد رو به افول و افزایش نابرابری بیش از پیش قطبی‌ شده است. بیش از یک میلیون نفر از مردم سراسر جهان در نظرسنجی سازمان ملل بر همبستگی جهانی، رد اقدامات پوپولیستی، پایان دادن به بی‌عدالتی نژادی و نقش بیشتر سازمان ملل در تنش‌های جهانی تأکید کردند.

دوشنبه ۳۱ شهریور / ۲۱ سپتامبر هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس سازمان ملل متحد است. این سازمان در حالی که با انتقاد از دستیابی به نتایج ناچیز در مأموریت اصلی خود برای تأمین صلح جهانی روبه‌روست، همچنان مکانی است که ۱۹۳ کشور عضو می‌توانند برای گفت‌وگو در آن گرد هم آیند.

در ۲۶ ژوئن ۱۹۴۵ نمایندگانی از حدود ۵۰ کشور جهان منشور سازمان ملل را در سانفرانسیسکو امضا کردند و اکنون سازمان ملل هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس خود را در مراسمی که به‌دلیل همه‌گیری ویروس کرونا کوچک‌تر برگزار می‌شود جشن می‌گیرد.

عدم پیشرفت سازمان ملل در دستیابی به اهدافش به‌ویژه در مورد پایان دادن به بحران‌ها غالباً ناامیدکننده است اما از قدرت آن به‌عنوان نهادی که نه تنها ملت‌ها بلکه افراد در هر سن و قوم و مذهبی را به هم نزدیک می‌کند و در مورد مسائل حیاتی مانند تغییرات اقلیمی گفت‌وگو می‌کند نیز همچنان پشتیبانی می‌شود.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در ماه ژوئن در گفت‌وگو با آسوشیتدپرس به‌مناسبت سالگرد تأسیس سازمان ملل، با نگاهی به تاریخ این سازمان گفت بزرگترین موفقیت سازمان ملل تاکنون دوره طولانی است که کشورهای قدرتمند جهان به سمت جنگ نرفتند و از درگیری هسته‌ای جلوگیری شد. او بزرگترین شکست سازمان ملل را ناتوانی در جلوگیری از درگیری‌ها و جنگ‌های متوسط ​​و کوچک دانست.

گوترش با بیان این‌که مردم همچنان اعتماد خود به دولت‌ها و نهادهای سیاسی را از دست می‌دهند در مورد افزایش تهدیدات پوپولیسم علیه چندجانبه‌گرایی هشدار داد و خواستار قدرت دادن به چندجانبه‌گرایی شد. او اغلب آن‌چه را «موج بیگانه‌ستیزی، نژادپرستی و عدم مدارا» می‌نامد، تقبیح کرده است.

دبیرکل سازمان ملل همچنین جامعه مدنی، جوانان و بخش خصوصی را «صداهای اصلی در شکل دادن به دنیای مورد نظر ما» عنوان کرد و خواهان مسئولیت بیشتر آن‌ها شد.

بزرگداشت رسمی سالگرد تأسیس سازمان ملل عمدتاً به شکل مجازی برگزار خواهد شد. این مراسم شامل بیانیه مورد تأیید دیپلمات‌های همه کشورهای عضو سازمان ملل است که پس از مذاکراتی داغ تهیه شده است. سپس انتظار می‌رود نمایندگان بیش از ۱۸۰ کشور سخنرانی‌های سه دقیقه‌ای از پیش ضبط شده‌ای را ارائه دهند.

این بیانیه موفقیت‌ها و ناکامی‌های سازمان ملل در بیش از هفت دهه فعالیت خود را یادآوری می‌کند و وعده جهانی را می‌دهد که پس از همه‌گیری کووید-۱۹ برای فعالیت مشترک، برابری بیشتر و محافظت از کره زمین تلاش می‌کند.

بیانیه در حالی که سازمان ملل را به‌عنوان تنها سازمان جهانی می‌شناسد که «به بسیاری از مردم برای جهانی بهتر امید می‌بخشد و می‌تواند آینده مورد نظر ما را تحقق بخشد» بر این نکته نیز تأکید کرده که فوریت این‌که همه کشورها گرد هم آیند و وعده‌های سازمان ملل را تحقق بخشند، به ندرت صورت گرفته است.

بر اساس این بیانیه، سازمان ملل حتی در مواقع تنش زیاد، استعمارزدایی، آزادی، توسعه، حقوق بشر، برابری زنان و مردان و ریشه‌کن کردن بیماری‌ها را گسترش داده، «به کاهش ده‌ها درگیری کمک کرده، زندگی صدها هزار نفر را با اقدامات بشردوستانه نجات داده و دسترسی به آموزش را برای میلیون‌ها کودک فراهم ساخته است».

در مورد تیرگی‌های کنونی در بیانیه آمده است که جهان «گرفتار نابرابری، فقر، گرسنگی، درگیری‌های نظامی، تروریسم، ناامنی، تغییرات آب و هوایی و بیماری‌های همه‌گیر است» و فقیرترین و کم‌توسعه‌یافته‌ترین کشورها عقب مانده‌اند ، استعمارزدایی کامل نیست و مردم مجبورند در جست‌وجوی پناهگاهی برای زندگی دست به سفرهای خطرناک بزنند.

ریچارد گوآن، مدیر گروه بحران سازمان ملل، اتاق فکر مستقر در بروکسل، گفت:

گوآن افزود لحن تند بیانیه تهیه‌شده درباره تغییرات اقلیمی با مخالفت آمریکا تعدیل شد و مذاکرات درباره بیانیه به تأخیر افتاد زیرا بریتانیا و دیگران با آن‌چه تلاش چین برای وارد کردن زبان خود در این سند نامیدند مخالفت می‌کردند.

گوآن گفت:

یک سال پیش، گوترش به رهبران جهانی شرکت‌کننده در نشست مجمع عمومی سازمان ملل در مورد خطر تقسیم دو جهان میان آمریکا و چین با ایجاد شبکه‌های اینترنتی، مبادلات ارزی و تجاری و قوانین مالیِ رقیب، هشدار داده بود.

سازمان ملل به مناسبت هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس خود، از ماه ژانویه گذشته «گفت‌وگوی جهانی» را با استفاده از نظرسنجی‌ها، پرسش‌نامه‌ها و گردهمایی‌های آنلاین و حضوری آغاز کرد تا دریابد مردم درباره آینده چه فکر می‌کنند. نتایج این نظرخواهی که دبیرکل سازمان مل آن را «تکان‌دهنده» خوانده است روز دوشنبه منتشر شد.

در این نظرخواهی بیش از یک میلیون نفر از ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل شرکت داشتند، از جمله ۵۰ هزار نفر در ۵۰ کشور مختلف در یک نظرسنجی علمی شرکت کردند.

به‌گفته دبیرکل سازمان ملل، در این نظرخواهی مردم همچنان اشتیاق شدیدی برای همکاری‌های بین‌المللی و همبستگی جهانی ابراز داشتند و رویکردهای ملی‌گرایانه و درخواست‌های تفرقه‌انگیز پوپولیستی را رد کردند. آن‌ها همچنین از تغییر اقتصاد جهانی، تسریع در کاهش گازهای گلخانه‌ای، اطمینان از پوشش جهانی بهداشت، پایان دادن به بی‌عدالتی نژادی و اطمینان از بازتر و فراگیرتر بودن تصمیم‌گیری‌های سازمان ملل حمایت کردند.

فابریزیو هاچشیلد-دراموند، مشاور ویژه دبیرکل سازمان ملل در بزرگداشت هفتاد و پنجمین سالگرد گفت بسیار جالب توجه است که در برابر قطبی شدن جهان، اختلاف نظرها و بن‌بست‌ها، پاسخ‌دهندگان در تمام مناطق و در همه سنین و گروه‌های اجتماعی «به طور قابل توجهی در اولویت‌های خود برای آینده مشترک هستند».

او گفت، در میان بحران کووید-۱۹ اولویت اصلی پاسخ‌دهندگان دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی مقرون به صرفه، آب سالم و بهداشت و آموزش است و به دنبال آن همبستگی بین‌المللی بیشتر و حمایت بیشتر از افرادی که بیش از همه آسیب دیده‌اند.

هاچشیلد-دراموند گفت، بیش از ۸۷ درصد از پاسخ‌دهندگان «معتقدند که همکاری جهانی برای مقابله با چالش‌های امروز حیاتی است» و ۷۴ درصد معتقدند که وجود سازمان ملل برای مقابله با چالش‌هایی که جهان با آن روبه‌روست ضروری است.

آنتونیو گوترش گفت هفتاد و پنجمین سالگرد زمان مناسبی برای تحقق این اهداف است. او گفت:

بیشتر بخوانید: