علی اصغر معصومی و درهم‌آمیزی مینیاتور ایرانی با نقاشی مدرن

علی اصغر معصومی از نقاشان و تصویرسازان پیشگام ایران است که به‌ویژه در تلفیق هنرهای تزیینی ایرانی و مینیاتور با نقاشی مدرن کوشیده است.

معصومی در سال ۱۳۱۲ در کنگاور به دنیا آمد. در سال ۱۳۳۰ وارد هنرستان کمال‌الملک شد و چهار سال نزد استادانی چون حسین شیخ، محمود اولیا و رفیع حالتی به تحصیل پرداخت، اما آنجا دریافت که نقاشی از طبیعت و طبیعی‌سازی چنان‌که شیوه رایج نقاشان پیرو کمال‌الملک بود، چندان او را به خود جذب نمی‌کند.

معصومی از‌‌ همان آغاز بیشتر دلبسته نوعی از نقاشی ایرانی بود که در نقاشی صفویه و قاجاریه و نقاشی‌های قهوه خانه‌ای تبلور یافته و بیش از آنکه بر طبیعی‌سازی تکیه کند، مبتنی بر خیال‌سازی است.
علی از اصغر معصومی پس از پایان تحصیلش در هنرستان کمال‌الملک، در سال ۱۳۳۴ وارد هنرستان هنرهای تزیینی ایران شد و تا سال ۱۳۳۸ نزد استادانی چون حسین بهزاد، محمدعلی زاویه، پاشایی، هادی اقدسی، علی‌ رخساز، علی کریمی، نصرت‌الله یوسفی، حسین الطافی و... مینیاتور، تذهیب، تشعیر، گل و مرغ، طراحی کاشی و طراحی فرش آموخت.

معصومی خود می‌گوید تمردش از سنت رایج کپی‌کاری در هنرستان هنرهای تزیینی، موجب دلخوری شدید استاد بهزاد و محرومیت یک ساله او از تحصیل شد.

او که تحت تاثیر استادانی چون سیمین دانشور، جلال آل احمد، پرویز مرزبان، شکوه ریاضی و دکتر کیهانی بود که در آن زمان در هنرستان دروس تئوریک را تدریس می‌کردند، به این نتیجه رسیده بود که نگارگری به سیاق گذشته مناسب نیست و باید راهی تازه جست، به این باور رسید که چاره کار تلفیق آموزه‌‌هایش در هنرستان هنرهای تزیینی با دستاوردهای تجسمی هنر غرب است.

او در ادامه کارش به گرافیک نیز پرداخت و علاوه بر همکاری در تصویرسازی کتاب‌های درسی و همکاری با انتشارات فرانکلین، از جمله ۲۵۰ طرح سیاه و سفید برای شاهنامه‌ای کشید که با تصحیح دکتر محمد جعفر محجوب، خوشنویسی جواد شریفی، صفحه‌آرایی محمد احصایی و تصویرسازی رنگی محمد بهرامی در سال ۱۳۵۰ منتشر شد.

مرتضمی ممیز، گرافیست برجسته ایران، درباره این طرح‌های علی اصغر معصومی نوشته است: «این طراحی‌ها محصول یکی از بهترین دوره‌های فعالیت معصومی در تصویرسازی است که علاوه بر نمایش توانایی او در طراحی و تصویرگری، شخصیت و شیوه کارش را در زمینه تصویرسازی معاصر ایران ماندگار کرده است و در طراحی امروز ما جایگاه ویژه‌ای برای معصومی به وجود آورده است. معصومی بدون تصنع و لکنت، به جای قلم موی سنتی، با مهارت تمام از ابزارهای امروزی استفاده کرد‌ه است و با اجرای قلم‌گیری‌های یکدست و وضوح جزییات در تزیین شکل‌ها، به بیانی جدید دست یافته و با ظرافت تمام شیوه خودش را ایجاد کرده است.»

معصومی همچنین شش فیلم انیمیشین نیز ساخته است. با این همه، نقاشی اصلی‌ترین دغدغه و مشغله وی بوده است.

او خود، آثارش را به پنج دوره تقسیم کرده است: دوره بازنمود کیفیات شاعرانه طبیعت، دوره صفویه، دوره قاجاریه، دوره مرغ و گل، و دوره ترکیبی.

آنچه در میان این دوره‌ها بیشتر به چشم می‌خورد تلاش او در ترکیب و درهم‌آمیزی ارکان مینیاتور ایرانی با نقاشی مدرن است.

درواقع معصومی آنجا از نقاشان دلبسته به هنر ایرانی و کسانی که مینیاتور و نگارگری زمینه اصلی و اولیه کارشان بوده جدا می‌شود که وی بر خلاف شاگردان کمال‌الملک، به نقاشی کلاسیک غربی روی نمی‌آورد.

علی‌اصغر معصومی در سال ۱۳۶۲ ایران را ترک کرد و به اسپانیا رفت و پس از پنج سال از آنجا راهی کانادا شد و از آن زمان تاکنون در مونترال زندگی می‌کند.

او در این سال‌ها، کار‌هایش را در اسپانیا، کانادا، آمریکا، فرانسه، ایتالیا و چین به نمایش گذاشته و از سال ۱۳۸۳ که بعد از گذشت بیش از بیست سال از آخرین نمایشگاهش در ایران، آثار خویش را در گالری سیحون به نمایش گذاشت، چند نمایشگاه دیگر در ایران برپا کرده است.

گالری زمانه: پاره‌ای از آثار علی اصغر معصومی