هفتادمین سالگرد تصویب کنوانسیون ژنو در مورد پناهندگان: اروپا به تعهدات خود عمل نمی‌کند

در هفتادمین سالگرد تصویب کنوانسیون ژنو در مورد پناهندگان، کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان از جامعه بین‌المللی خواست تا از اصول این کنوانسیون دفاع کنند.

فیلیپو گراندی، رئیس کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان در سخنانی به این مناسبت گفت نگران وضعیت کنونی  است زیرا کشورهای اروپایی و دیگر کشورها به‌طور فزاینده‌ای تلاش می‌کنند تا تعهدات مندرج در کنوانسیون ژنو را اجرا نکنند.

گراندی گفت:

پیترا بندل، رئیس شورای کارشناسان برای ادغام و مهاجرت نیز دوشنبه ۴ مرداد / ۲۶ ژوئیه، اتحادیه اروپا را به کوتاهی در برابر پناهجویان متهم کرده و گفته بود که این اتحادیه در بخش‌هایی قوانین بین‌المللی مربوط به پناهجویان را نقض کرده است. این استاد زن علوم سیاسی گفته بود:

در آلمان گرد مولر، وزیر همکاری‌های اقتصادی و توسعه این کشور و عضو حزب «اتحادیه سوسیال-مسیحی بایرن»، اتحادیه اروپا را به اتخاذ سیاست‌های کوته‌بینانه در این زمینه متهم کرد. مولر گفت بروکسل باید کارهای بیشتری به‌منظور غلبه بر علل مهاجرت و آوارگی انجام دهد. او گفت در غیر این صورت مردم اروپا نیز با پیامدهای بحران جهانی پناهندگان بیش از گذشته روبه‌رو خواهند شد.

به‌گفته مولر تاکنون فقیرترین کشورها متحمل بحران جهانی پناهندگی شده‌اند.

روزنامه بریتانیایی گاردین ۱۵ اردیبهشت / ۵ مه در یک گزارش تفصیلی پرده از رفتارهای غیرقانونی کشورهای عضو اتحادیه اروپا با پناهجویان برداشت و نوشت کشورهای اروپایی با پشتیبانی آژانس مرزی اتحادیه اروپا (فرونتکس) و با توسل به‌ روش‌های غیرقانونیِ حمله وحشیانه در حین بازداشت یا انتقال پناهجویان، از جمله کودکانی که از جنگ و درگیری‌های نظامی گریخته بودند، به طور نظام‌مند مانع از ورود پناهجویان به اروپا شده‌اند.

طبق اعلام سازمان بین‌المللی مهاجرت، در سال ۲۰۲۰ حدود ۱۰۰ هزار پناهجو از طریق دریا و زمین وارد اروپا شده‌اند که این تعداد در سال ۲۰۱۹ حدود ۱۳۰ هزار و  در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۹۰ هزار نفر بوده است.

گرالد کناوس، پژوهشگر مسائل پناهجویی و مهاجرت گفت کنوانسیون ژنو در مورد پناهندگان سندی عالی است اما هیچ دلیلی برای جشن گرفتن وجود ندارد زیرا بسیاری از کشورها آن را اجرا نمی‌کنند، از جمله کشورهایی که آن را امضا کرده‌اند.

آنالنا بائربوک، نامزد حزب سبزها برای صدراعظمی آلمان، در توئیتر خود نوشت کنوانسیون ژنو در مورد پناهندگان امروز بیش از هر زمان دیگری مهم است. بائربوک افزود:

کنوانسیون پناهندگان ژنو در ۲۸ ژوئیه ۱۹۵۱ و در ادامه سنت اعلامیه جهانی حقوق بشر به تصویب رسید و اساس قوانین بین‌المللی در مورد پناهندگان محسوب می‌شود. این کنوانسیون حفاظت از افرادی که در کشور خود تحت تعقیب هستند را تضمین می‌کند و دربرگیرنده تعریف مفهوم «پناهنده» و اصل‌هایی است که اخراج یا بازگرداندن چنین انسانی را ممنوع می‌کند. برای نمونه ماده ۳۳ این کنوانسیون تصریح می‌کند که هیچ پناهنده‌ای را نمی‌توان به منطقه‌ای بازگرداند که زندگی یا آزادی او را تهدید می‌کند.

این سند همچنین حقوق پناهندگان، از جمله حق کار را تعریف می‌کند و همزمان اشخاص و گروه‌های معینی همچون جنایتکاران جنگی را خارج از دایره شمول مفهوم «پناهنده» می‌داند.

کنوانسیون ژنو در ابتدا برای حفاظت از پناهندگان و آوارگان اروپایی پس از جنگ جهانی دوم تنظیم شده بود. از این رو در سال ۱۹۶۷ پروتکلی به آن افزوده شد که محافظت و پشتیبانی از پناهندگان در سراسر جهان را تصریح می‌کند. کشورهایی که این سند را امضا کرده‌اند، موظف‌اند برای پناهندگان مأمن امن و امکانات بهداشتی، آموزشی و اجتماعی فراهم کنند.

شمار انسان‌هایی که در سراسر جهان از بیم پیگرد، جنگ و درگیری‌های نظامی آواره شده‌اند هرگز چنین زیاد نبوده است. به گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، در حال حاضر بیش از ۸۰ میلیون آواره در جهان وجود دارد، یعنی یک درصد مردم جهان فراری و آواره‌اند. این رقم از سال ۲۰۱۰ تا کنون تقریباً دو برابر شده است. از آن میان حدود ۴۲ میلیون نفر در کشور خود آواره‌اند، ۲۶ میلیون نفر ناچار به ترک میهن خود شده‌اند و سه و نیم میلیون نفر از کشورهای دیگر درخواست پناهندگی کرده‌اند.

همچنین حدود ۶۸ درصد آوارگان متعلق به پنج کشور سوریه، ونزوئلا، افغانستان، سودان جنوبی و میانمار هستند. تنها جنگ داخلی در سوریه بیش از ۱۳ میلیون نفر را آواره کرده است. گرسنگی در شرق آفریقا، جنگ در یمن و درگیری‌های نظامی در بروندی نیز به آوارگی میلیون‌ها نفر انجامیده است.