رقابت قطر و امارات بر سر کنترل فرودگاه کابل

منابعی در دولت امارات متحده عربی و دیپلمات‌های خارجی به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که امارات در رقابت با قطر برای به دست گرفتن برای اداره فرودگاه کابل با سران طالبان گفتگو کرده است.

دیپلمات‌های خارجی مستقر در منطقه خلیج فارس به رویترز گفتند که مقامات امارات متحده عربی در هفته‌های اخیر یک گفت‌وگو‌های فشرده‌ای با طالبان داشته است. آغاز این گفتگوها نشان می‌دهد که چگونه کشورها بی‌توجه به وضعیت داخلی افغانستان و نقض حقوق شهروندان و زنان از سوی طالبان به دنبال کسب امتیاز اقتصادی در این کشور هستند. از طرف دیگر حکومت طالبان هنوز به طور رسمی توسط هیچ کشوری به رسمیت شناخته نشده است.

به گفته منابعی که به دلیل حساسیت موضوع از فاش شدن نامشان خودداری کردند، اماراتی‌ها مشتاق مقابله با نفوذ دیپلماتیک قطر هستند.

قطری‌ها پس از ایفای نقشی مهم در خروج آمریکا از افغانستان و میزبانی چندین ساله دفتر سیاسی طالبان در دوحه، همراه با ترکیه درصدد هستند تا اداره فرودگاه حامد کرزی در کابل را به دست بگیرند. پیشنهاد ترکیه برای اداره این فرودگاه حتی قبل از سقوط کابل به سران طالبان داده شد.

با این حال، طالبان هنوز توافقی را با قطر یا ترکیه به صورت رسمی امضا نکرده‌اند.

یک مقام ارشد وزارت خارجه امارات گفت که امارات متحده عربی که قبلاً در زمان دولت ساقط‌شده افغانستان فرودگاه کابل را اداره می‌کرد، «متعهد به ادامه کمک» برای اطمینان از دسترسی بشردوستانه به مردم افغانستان و ورود و خروج ایمن در این فرودگاه است.

یکی از مسائل کلیدی که هنوز بین طالبان و اداره‌کنندگان احتمالی فرودگاه باید حل شود این است که چه کسی امنیت محوطه فرودگاه را تأمین می‌کند. طالبان می‌گویند که پس از بازگشت آنها به قدرت پس از دو دهه جنگ، نمی‌خواهند نیروهای خارجی در کشور حضور داشته باشند.

فعلا نیروهای ویژه قطر امنیت را در محدوده فرودگاه تأمین می‌کنند، در حالی که نیروهای ویژه طالبان در حال گشت‌زنی در مناطق بیرونی فرودگاه هستند.

تا کنون کشورها تمایلی برای به رسمیت شناختن دولت طالبان نداشته‌اند و از این گروه خواسته‌اند تعهداتشان در قبال حقوق زنان و اقلیت‌ها را مراعات کنند.

با این حال مقام‌های قطری خواستار تعامل بیشتر بین المللی با طالبان برای جلوگیری از سقوط افغانستان فقیر به ورطه بحران انسانی شده‌اند. کشورهای خلیج فارس همچنین ابراز نگرانی کرده‌اند که خروج ایالات متحده به القاعده اجازه می‌دهد تا جای پای خود را در افغانستان تثبیت کند.

به نظر می‌رسد تلاش این سه کشور برای به دست گرفتن اداره فرودگاه کابل با توجه به سود اندکی که این عملیات دارد، صرفا با هدف در دست گرفتن یک منطقه استراتژیک در پایتخت افغانستان و کسب اطلاعات از تحرکات داخلی و بین‌المللی در این کشور باشد.

قطر و امارات متحده عربی سال‌ها است که در رقابت برای نفوذ منطقه‌ای، روابط به شدت تیره‌ای با یکدیگر داشته‌اند.

امارات، عربستان سعودی و متحدانشان قطر را برای بیش از سه سال تحریم کردند و روابط سیاسی، تجاری را با دوحه قطع کردند. این اختلاف در ژانویه امسال و با چراغ سبز ریاض حل شد.

قطر برای مدت طولانی میزبان رسمی گروه طالبان بوده است. دفتر سیاسی این گروه از سال ۲۰۱۳ در دوحه گشوده شد و عملا تحرکات دیپلماتیک طالبان سال‌ها از کانال قطر انجام می‌شد.

امارات متحده عربی نیز روابط خود را با طالبان در این سال‌ها حفظ کرده است. شهرهای امارات در سال‌های اخیر مامن برخی از اعضای ارشد این گروه از جمله شیرمحمد عباس استانکزی بوده است. استانکزی دست‌کم از سال ۲۰۱۳ با خانواده خود در شارجه زندگی می‌کرد. استانکزی اکنون معاون وزیر خارجه در امارت طالبان است.

طالبان در ماه جاری اعلام کردند که امارات سفارت خود را در کابل بازگشایی کرده است. ابوظبی واکنشی به این خبر نشان نداد. شاید همه این‌ها نشانه‌ای از مذاکرات و فشارهای سیاسی به سران جدید کابل باشد برای آنکه امتیاز بیشتری به کشورهایی بدهند که سال‌ها طالبان را در پر قو نگاه داشته بودند.