تعرض به سنگ‌نگاره ساسانی به خاطر گنج

سوداگران اموال تاریخی و فرهنگی در زمانی ناروشن و احتمالا به امید یافتن گنج در نزدیکی و چند متری سنگ‌نگاره ساسانی «سراب بهرام» با پُتک، سنگ‌ها را شکسته‌اند و خرده‌سنگ‌ها نیز روی زمین رها شده است. ظاهراً این اتفاق به‌تازگی رخ داده است.

سنگ‌نگاره «سراب بهرام» در ۹ کیلومتری شهر نورآباد مَمَسنی در استان فارس قرار دارد. درازای این اثر چهار متر و ۸۵ سانتی‌متر و پهنای آن دو متر و ۹۰ سانتی‌متر است که در دامان کوه تراشیده شده، این یادمان در ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ خورشیدی با شماره ۲۷۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

سیاوش آریا، فعال میراث فرهنگی در مصاحبه با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفت:

این فعال میراث فرهنگی در ادامه افزود:

سنگ‌نگاره «سراب بهرام» در شرایطی رو به نابودی است که حتی حریم و عرصه آن روشن نشده و هنوز مورد مطالعه باستانشناسان قرار نگرفته است.

در سنگ‌نگاره «سراب بهرام»، در دو سوی پادشاه دو نجیب‌زاده یا بزرگان درباری ایستاده‌اند. هر چهار نگاره با پوشش گرانمایه و همیشگی ساسانی قرار دارند. برای نخستین بار «اردمن» این چهار نگاره را چهار مقام بلندپایه از دولت ساسانی دانسته و آنان را فَرنِشین (رییس) روحانیان، سپاه‌سالار، دیوان‌سالار و استریوشان سالار که نُمادی از چهار گروه (طبقه) اجتماعی ساسانی است شناساند. پس از آن، «هِرتسفِلد» نگاره نخست از سمت چپ را بهرام سوم، جانشین (ولیعهد) پادشاه دانست، اما «لوکونین» با دیدگاه او مخالف است و آن را «کَرتیر»، موبد بزرگ ساسانی می‌داند.  

آسیب‌های واردشده در کنار عوامل طبیعی و بیولوژیکی (گُل‌سنگ‌ها) که با گذشت زمان پدیدار شده، بیشتر بخش‌ها به‌ویژه چهره افراد تراشیده‌شده در این سنگ‌نگاره را از ریخت انداخته است چنانکه دیگر هویت آن‌ها معلوم نیست. رخنه روزافزون گل‌سنگ‌ها سبب تَرَک و شکاف‌هایی در درون سنگ‌نگاره سراب بهرام شده و آسیب‌های برگشت‌ناپذیری را بر جای گذاشته است.

 میلاد وَندایی، باستان‌شناس‌ درباره وضعیت نگهداری از این اثر ساسانی گفته بود:

این سنگ‌نگاره محل گذر گوسفندان و گله‌های دام است و به همین خاطر هم سرگین دام‌ها سبب پوسیدگی تدریجی این سنگ‌نگاره شده است.