انتقاد «کمپین معلولان» از برنامه جوکر: معلولیت را سوژه خندیدن و خنداندن نکنید!

«کمپین معلولان» که از سوی جمعی از فعالان حقوق افراد دارای معلولیت اداره می‌شود، در توئیتر خود با انتقاد از برنامه «جوکر»، از اینکه افراد دارای معلولیت از سوی هنرمندان «سوژه خنده» شده‌اند انتقاد کرد.

در توئیت منتشر شده از سوی این کمپین به تاریخ سه‌شنبه هفتم تیر آمده است:

کمپین معلولان که از آبان ماه سال ۹۵ تشکیل شده، در حوزه حقوق افراد دارای معلولیت فعالیت می‌کند. این کمپین از جمله در راستای تصویب لایحه معلولان و اخذ ردیف بودجه برای افراد دارای معلولیت تلاش کرده است و هدف فعالیت خود را «اجرا و به‌روزرسانی ‎‎‎‎‎قانون معلولان» تعریف کرده است.

در برنامه جوکر، حاضران در برنامه بر سر اینکه تا چه اندازه در برابر خندیدن مقاوم‌اند رقابت می‌کنند. در قسمت مورد نظر «کمپین معلولان»، شرکت‌کنندگان برای به خنده انداختن یکدیگر، از نمایش معلولیت در اعضای بدن استفاده می‌کنند.

حقوق افراد دارای معلولیت و جایگاه آنان در ایران به شکل پیوسته نقض می‌شود و به رسمیت شناخته نمی‌شود. اجرا نشدن قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت نیز در همین راستا است. افراد دارای معلولیت و نیازهایشان در زمینه‌های شهری، اجتماعی، فرهنگی و ... دیده نمی‌شود و به طور کلی با بی‌توجهی عمومی روبه‌رو هستند.

دشواری‌های زندگی یک فرد دارای معلولیت در ایران به گونه‌ای‌ست که بسیاری از آنان از حضور در عرصه‌های عمومی محروم شده‌اند و بعضاً ترجیح می‌دهند انزوا و خانه‌نشینی پیشه کنند.

این در حالی است که قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت در اسفند ماه ۱۳۹۶ از سوی نمایندگان مجلس دهم به ‌تصویب رسید و در اردیبهشت ‌ماه ۱۳۹۷ از سوی دولت دوازدهم به نهادهای متولی امور افراد دارای معلولیت ابلاغ شد. با وجود گذشت بیش از چهار سال از تصویب و ابلاغ این قانون هنوز خبری از اجرا شدنِ کامل آن از سوی این نهادها نیست.

یکی از مهم‌ترین موانع اجرا نشدن این قانون، تخصیص ندادن بودجه کافی از سوی دولت عنوان شده است. با توجه به مفاد مندرج در قانون یاد شده، در صورت اجرا شدنِ آن از سوی دولت، بسیاری از مشکلات بهداشتی، درمانی و توان‌بخشی، مناسب‌سازی، دسترس‌پذیری و تردد و تحرک، کارآفرینی و اشتغال، مسکن، فرهنگ‌سازی و ارتقای آگاهی‌های عمومی، حمایت‌های قضایی و تسهیلات مالیاتی، معیشت و حمایت‌های اداری و استخدامی و برنامه‌ریزی برای شهروندان دارای معلولیت برطرف خواهد شد.

علی خسروجردی پیش از این در گزارشی در سایت میدان، با اشاره به این مشکلات نوشته است:

«هنگامی که حتی ایستگاه‌های مترو آسانسور ندارد و ایستگاه‌های بی‌آرتی مناسب‌سازی نشده، چگونه می‌توان انتظار داشت که افراد دارای معلولیت در جامعه حضور داشته باشند؟ وقتی کمتر شغلی در اختیار این گروه قرار می‌گیرد، آیا این مصداق محدودیت نیست؟ آیا عدم تخصیص بودجه حداقلی مصداقی برای محدود کردن بیشتر نیست؟»

بر اساس آمار غیر‌رسمی، حدود ۱۲ میلیون شهروند دارای معلولیت در سراسر ایران زندگی می‌کنند. طبق آخرین اظهار نظر وحید قبادی دانا، رئیس سازمان بهزیستی کشور، در حال حاضر تنها حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از این شهروندان تحت پوشش این سازمان به ‌عنوان اصلی‌ترین نهاد دولتی متولی حمایت از معلولان قرار دارند.

از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهند جامعه معلولان ایران در سایه بی‌توجهی مسئولان و سیاست‌گذاران دولتی، از لحاظ دسترسی به فضاهای اجتماعی، امکانات آموزشی و تحصیلی، اشتغال، برابری فرصت‌ها و بسیاری موارد دیگر در رنج هستند.