دریاچه ارومیه: «حق آبه‌اش را ندادند و حالا جنازه‌اش را مالچ‌پاشی می‌کنند!»

یک ویدیو کوتاه از شبکه خبر در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌شود. خبر، شروع مالچ‌پاشی در سواحل سابق دریاچه ارومیه است و مجری بدون آنکه هیچ‌گونه توضیحی ارائه کند، می‌گوید «مالچ یا خاک‌پوش‌های استفاده شده در این طرح، قابلیت تجزیه داشته و آسیبی به اکوسیستم دریاچه نمی‌زند».

آنچه در ویدیو منتشر شده، مالچ‌پاشی نفتی نیست اما معلوم هم نیست که این آیا مالچ‌پاشی رُسی است یا گونه‌ای دیگر، همچنین معلوم نیست بر پایه چه پژوهش و داده‌هایی و در چه مساحتی تصمیم گرفته‌اند آن را اجرا کنند.

مجری می‌گوید «برای جلوگیری از طوفان نمکی و حرکت ریزگردها... طرح آزمایشی مالچ‌پاشی» در شهرستان عَجَب‌شیر در آذربایجان شرقی شروع شده است.

کاوه مدنی، با بازنشر این ویدیو در ایکس نوشت:

زینب رحیمی، خبرنگار محیط‌ زیست در ایکس نوشت «۱۵ هزار میلیارد تومان از پول مردم را خرج کردند تا نهایتا دریاچه ارومیه را مالچ‌پاشی کنند». اشاره او به بودجه کلان ستاد احیای دریاچه ارومیه است که در سال‌های اخیر برای احیای این دریاچه هزینه شد اما درنهایت در گذر ۱۴۰۲، دریاچه ارومیه نزدیک به ۹۸ درصد خشک شد. رحیمی همچنین در ایکس نوشت:

هزینه هنگفت و بیشترِ مالچ‌پاشی به‌جای احیای واقعی دریاچه ارومیه

در بهمن ۱۴۰۰، پرویز گرشاسبی، معاون سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور از طرح مالچ‌پاشی در محدوده دریاچه ارومیه خبر داد. او در آن زمان گفت که ۱۵۰ هکتار در سیستان و بلوچستان، خوزستان و دریاچه ارومیه «با هدف تثبیت شن و ماسه، مالچ‌‌پاشی زیستی می‌شود».

در تصویری که از مالچ‌پاشی در ایران، به‌خصوص در خوزستان وجود دارد استفاده از قیر و دیگر مایعات نفتی برای پوشاندن صحراهایی که می‌توانند مرکز بحرانی تولید ریزگرد باشند، به مرگ گسترده موجودات محلی منتهی شد. تصویر سیاه مالچ‌پاشی هم در خاطره‌ها باقی ماند. در بهمن ۱۴۰۰، گرشاسبی هزینه هر هکتار مالچ پاشی نفتی را ۱۵۰ میلیون تومان اعلام کرد و افزود «هر هکتار مالچ پاشی رسی بین ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان» هزینه دارد.

در آن سال، در یک هکتار در دشت بافق استان یزد، حدود یک هکتار با «مالچ زیستی نانو» پوشانده شد که از کشور آلمان وارد شده بود.

پیش‌تر، پژوهشگران در دانشگاه مالک اشتر در اصفهان نوعی مالچ زیستی را آزموده بودند و نتیجه را در پژوهش «بررسی دوام مالچ زیست تخریب‌پذیر پلیمر- سلولزی و اثر آن بر جوانه‌زنی و استقرار گیاهان بیابانی» اعلام کردند:

با سابقه منفی جمهوری اسلامی در مالچ پاشی نفتی، پژوهشگران محیط‌ زیست با تردید به مالچ‌پاشی در دریاچه ارومیه نگاه می‌کنند. اعظم بهرامی، خبرنگار محیط‌ زیست در ایکس نوشت:

مالچ‌ یا خاک‌پوش، لایه‌ای از مواد آلی یا معدنی است که روی سطح خاک پاشیده می‌شود. مالچ یا خاک‌پوش انواع مختلفی دارد همچون مالچ پلاستیکی، مالچ کاه و کلش، مالچ خاک اره و مالچ‌های زیست‌تخریب‌پذیر. مالچ به حفظ رطوبت خاک، کنترل علف‌های هرز، جلوگیری از فرسایش خاک و افزایش حاصلخیزی خاک کمک می‌کند. مالچ پلاستیکی معمولا از جنس پلی‌اتیلن است و با ایجاد یک لایه نفوذناپذیر از تبخیر آب خاک جلوگیری می‌کند. استفاده از مالچ در باغبانی، زراعت، گلخانه‌ها و بخش‌های دیگر کشاورزی رواج دارد.