خلاصه
راهنمای روزنامهنگاران در گزینش واژهها و تعابیر در خصوص معلولیت
آنچه پیشروی شماست خلاصهای از راهنمایی برای روزنامهنگاران است که کمک میکند واژهها و تعابیر مناسب در خصوص معلولیت را انتخاب و استفاده نمایند.
گروه حقوق معلولان
افراد دارای معلولیت
اصول بنیادین راهنما در چگونگی گزینش واژگان و عبارات در زمینه معلولیت
- اصل اول: اشاره به معلولیت بنا به اقتضای موضوع (رویکرد حداقلی و بدون اغراق)
- اصل دوم: نگاه حقمحور: نفی نگاه ترحمی، خیریهای، پزشکی و نظایر آن و تاثیر آن بر گزینش واژگان
- اصل سوم: معلولیت به عنوان بخشی از هویت فردی نه تمام آن
- اصل چهارم: اولویتدادن به خواست و تمایل فرد در انتخاب واژگان
- اصل پنجم: قرار دادن واژگان مردود در گیومه
- اصل ششم: عدم استفاده از واژگان مربوط به معلولیت در موارد غیر مرتبط
انتخاب تعابیر و واژههای مناسب برای اشاره به معلولیت
| واژههای نامناسب | واژههای مناسب |
|---|---|
| معلولیت یا نقص مادرزاد | معلولیت معلولیت از بدو تولد |
| رنج بردن از یا مبتلا بودن به معلولیت | معلولیت داشتن |
| معلول \ علیل، زمینگیر یا از کار افتاده \ عجیبالخلقه یا ناقصالخلقه \ توانخواه، توانیاب \ یا توانجو \ دگرتوان \ فرد/کودک استثنایی \ فرد با نیازهای ویژه \ قهرمان، اسطوره، ابرانسان | فرد دارای معلولیت |
| معلولیت پنهان یا غیر مشهود | |
| فرد/کودک سالمفرد/کودک عادی یا نرمال | فرد فاقد معلولیتفرد غیر معلول |
انتخاب تعابیر و واژههای مناسب برای اشاره به گروههای مختلف افراد دارای معلولیت
| واژههای نامناسب | واژههای مناسب |
|---|---|
| کری | آسیب شنوایی |
| کر | ناشنوا یا کمشنوا |
| لال یا گنگ کر و لال | فاقد قوه تکلم یا استفاده از زبان اشاره |
| زبان اشاره ایرانی (اشارانی) | |
| رابط ناشنوایان | مترجم زبان اشاره |
| الکن | فرد دارای لکنت زبان |
| کوری | اختلال بینایی |
| روشندل کور | نابینا یا کمبینا |
| معلول جسمی-حرکتی | فرد دارای معلولیت جسمی فرد با معلولیت جسمی |
| فلج افلیج شَل چلاق | ضعف عضلانی تحلیل عضلانی |
| قطع عضو یکدست یا یکپا | مثال در صورت ضرورت: «الف در اثر انفجار مین بخشی از پای راست خود را از دست داده» «الف از بدو تولد دارای یک دست است» |
| اسیر صندلی چرخدار ویلچری | «الف از ویلچر استفاده میکند» |
| عقبمانده ذهنی کندذهن | فرد دارای معلولیت ذهنی |
| منگل | فرد دارای سندروم داون |
| فرد دارای فراموشی | |
| اختلال یادگیریدیسلکسیا | |
| اسپرگر درخودمانده | فرد دارای اوتیسماوتیستیک |
| اختلال مشاعر سایکوز روانپریش | معلولیت رواناختلال سلامت روان |
| بیمار روانی مجنون دیوانه | فرد دارای معلولیت روان |
| اختلال توجه و تمرکز یا بیشفعالی (ایدیاچدی) | |
| اختلال دوقطبی | |
| افسردگیدپرشن | |
| اختلال وسواس اجباری (او سی دی) | |
| اختلال استرس بعد از حادثه (پیتیاسدی) | |
| اسکیزوفرنیا | |
| دو/چندشخصیتی | اختلال هویت تجزیهای |
| کوتوله آدم کوچولو | افراد کوتاهقامت |
| دیسمورنیاقاعدگی دردناک | |
| اندومتریوسیس | |
| آلوده پاک معتاد | اعتیاد فرد با سو مصرف مواد مخدر یا الکل |
| مصروع | صرع |
| وضعیت نباتی | حالت اغما یا کما |
انتخاب تعابیر و واژههای مناسب برای اشاره به خدمات مربوط به افراد دارای معلولیت
| واژههای نامناسب | واژههای مناسب |
|---|---|
| پرستار | دستیار یا مراقب شخصی |
| سگ راهنما | |
| مرکز نگهداری از افراد دارای معلولیت | |
| بیمارستان روانی یا تیمارستان | بیمارستان روانپزشکی مرکز سلامت روان |
نظرها
نظری وجود ندارد.