تمایل آمریکا به تجدید روابط با یونسکو

ایالات متحده آمریکا راه‌های بهبود روابط خود را با سازمان یونسکو بررسی می‌کند. این کشور به‌تازگی اعلام کرده است علاقه‌مند به برقراری مجدد روابط با سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل متحد و حمایت مالی از آن است.

آمریکا در سال ۲۰۱۱ کلیه حمایت‌های خود را از سازمان یونسکو قطع کرد و این سازمان را با مشکلاتی بی‌انتها بر جای گذاشت. قطع کمک‌های آمریکا به یونسکو به دلیل به عضویت درآمدن فلسطین به عنوان عضوی مستقل در یونسکو انجام شد. اسرائیل و آمریکا به‌شدت به این اقدام معترض بودند.

کمک‌های مالی آمریکا به یونسکو که حدوداً ۶۵ میلیون دلار در سال بود، ۲۲ درصد از بودجه این سازمان بزرگ را تشکیل می‌داد. بودجه یونسکو از طریق حق عضویت اعضاء و همچنین کمک‌های برخی از کشورهای ثروتمند مانند آمریکا تأمین می‌شود.

قطع حمایت‌های مالی آمریکا که باعث کندی و یا توقف بسیاری از برنامه‌های یونسکو شد، انتقادهای فراوانی را در سطح بین‌المللی طی دوسال گذشته به همراه داشته است. برخی دولتمردان آمریکایی نیز به این قطع ارتباط انتقاد داشته‌اند اما این اقدام بر اساس یک قانون داخلی آمریکا انجام شد که سال‌ها پیش به تصویب رسیده بود.

مطابق این قانون دولت آمریکا موظف است کمک‌های خود را به هر نهاد وابسته به سازمان ملل متحد که فلسطین را پیش از دست یافتن به توافق صلح با اسرائیل به عنوان یک عضو کامل به رسمیت بشناسد، قطع کند. این قوانین محدودکننده در سال‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۴ میلادی تصویب شده بودند.

قطع کمک‌های مالی آمریکا به یونسکو در سال ۲۰۱۱ مورد استقبال محافل محافظه‌کار در این کشور قرار گرفت و آن را پاسخ مناسبی به پذیرش فلسطین به عنوان یک عضو کامل در یونسکو ذکر کردند. با این‌حال دولت اوباما معتقد بود ارتباط این کشور با نهاد علمی، فرهنگی و آموزشی ملل متحد باعث حفظ جایگاه آمریکا در پروژه‌های بین‌المللی شده و وجهه آن را حفظ خواهد کرد.

طبق گفته‌های یکی از سخنگویان وزارت خارجه آمریکا، دولت این کشور هم‌اکنون مشغول رایزنی با کنگره آمریکا به منظور برداشتن موانع قانونی است، زیرا دولت باراک اوباما از برقراری روابط مجدد با یونسکو استقبال می‌کند. به گفته این مقام دولتی، مذاکرات با کنگره آمریکا حول یافتن راه حلی است که به رییس جمهور این کشور اجازه دهد در مواردی که مناسب می‌داند این قانون را نادیده بگیرد تا بتواند به نهادهای ذیربط در سازمان ملل متحد کمک مالی کند. گفته می‌شود در حال حاضر اوباما مبلغی در حدود ۷۷ میلیون دلار برای کمک به یونسکو در نظر گرفته است به شرط آن‌که بتواند اجازه این پرداخت را ازکنگره آمریکا دریافت کند.

در روز نهم ژوئیه سال‌ جاری، اوباما سفیر جدید آمریکا در یونسکو را معرفی کرد. کریستال نیکس هنیس، وکیل و نویسنده‌ای که در جریان رقابت‌های ریاست جمهوری به اوباما برای جمع‌آوری کمک‌های مالی کمک می‌کرد، اکنون قرار است سفیر آمریکا در یونسکو باشد. روز چهارم ژوئیه نیز مارکوس میلر، آهنگساز و نوازنده جاز آمریکایی به عنوان «هنرمند صلح» در مراسمی در پاریس از سوی یونسکو معرفی شد.

فرانچسکو باندارین معاون بخش فرهنگی یونسکو ضمن استقبال از معرفی سفیر جدید آمریکا در یونسکو اعلام کرد که این نشانه دیگری از علاقه آمریکا به مأموریت‌ها و اهداف این سازمان است و یونسکو نیز امیدوار است بتواند سطح همکاری‌های متقابل افزایش یابد.

یونسکو از پروژه‌های گوناگونی در نقاط مختلف جهان حمایت می‌کند، بنابراین کاهش بودجه این سازمان می‌تواند تأثیر بسیار منفی روی این برنامه‌ها به‌خصوص در کشورهای فقیر و در حال توسعه بر جای بگذارد.

برنامه‌های یونسکو در زمینه گسترش آموزش، علوم طبیعی و علوم انسانی، برنامه‌های فرهنگی و همچنین ارتباطات و اطلاعات است. این سازمان اولویت‌های ویژه‌ای برای برخی گروه‌ها مانند جوانان و کودکان، یا برخی مناطق جهان مانند آفریقا، کشورهای فقیر و همچنین جزایر کوچک دارد. مبارزه با ایدز و بالابردن سطح آگاهی‌های عمومی در جهان در خصوص این بیماری نیز جزو اولویت‌های یونسکوست.

از دیگر اهداف مهم این سازمان استفاده از فرهنگ برای گسترش صلح جهانی است. در برخی کشورها مانند عراق نیز یونسکو از تحقیقات علمی در خصوص منابع آبی و راه‌های حفاظت بهتر از آن حمایت می‌کند. در افغانستان هم این سازمان تأثیر مهمی در گسترش آموزش و پرورش برای کودکان و زنان داشته است و از بازسازی نهادهای فرهنگی و آثار تاریخی این کشور حمایت کرده است.

از دیگر بخش‌های مهم یونسکو بخش فرهنگی آن و به ویژه مرکز میراث جهانی است که کار شناخت و حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی ملل مختلف را بر عهده دارد. این سازمان هم‌اکنون مشغول تهیه برنامه‌ای برای کمک‌های ویژه به کشور مالی در آفریقاست که در جریان جنگ‌های داخلی بخش مهمی از میراث کهن خود را از دست داده و بخش‌های دیگر آن نیز اکنون در خطر است. گروه انصارالدین که برای مدتی کنترل بخش‌هایی از مالی به ویژه شهر تیمبوکتو را بر عهده داشت تعداد زیادی از آرامگاه‌های صوفیان در این شهر را ویران کرد و به کتابخانه‌ها و نسخه‌های خطی چند صد ساله در این شهر آسیب وارد کرد. شهر تیموکتو در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت است.

یونسکو همچنین قصد دارد برنامه‌هایی را برای کمک به حفظ میراث فرهنگی در سوریه به اجرا درآورد اما مشکلات مالی و کمبود بودجه شدید مانع از این‌کار شده‌است. در ماه گذشته، کمیته میراث جهانی یونسکو، شش محوطه مهم و باستانی سوریه را در فهرست میراث در خطر جهان قرار داد. یونسکو اعلام کرده است تمام تلاش خود را برای یافتن بودجه‌های اضطراری برای کمک به این شش محوطه به کار خواهد گرفت. این آثار عبارتند از بخش باستانی شهر دمشق، شهر تاریخی حلب، شهر باستانی بصری، محوطه باستانی پالمیر، روستاهای باستانی شمال سوریه، دژ شهسواران و قلعه صلاح‌الدین. سازمان یونسکو همچنین در حال اجرای یک پروژه بزرگ حمایت از محوطه‌‌های تاریخی در کشور لیبی است.

قطع بودجه آمریکا که اکنون وارد سومین سال خود شده است، کسری بودجه یونسکو را هر سال بیش از سال گذشته افزایش می‌دهد. به گفته ایرینا بوکووا، مدیرکل این سازمان، تمام برنامه‌های یونسکو تحت تاثیر منفی این تصمیم آمریکا قرار گرفته‌‌اند، از جمله برنامه‌هایی که برای بازسازی عراق وجود داشت.

منتقدان تصمیم آمریکا می‌گویند قطع کمک‌های کشورهای ثروتمند به گسترش دانش، کمک به بهداشت و حفاظت و ترویج فرنگ در جهان آسیب‌های غیرقابل جبرانی وارد کرده است. برخی کشورها از جمله عربستان سعودی، نروژ، چین، مالزی، کره جنوبی، الجزایر و موناکو کمک‌هایی به یونسکو اهدا کرده‌ا‌ند اما این کمک‌ها نتواسته است کسری بودجه شدید این سازمان را جبران کند.

در همین زمینه:

یونسکو گرفتار قهر آمریکا