ایران به فرانسه: اگر به دنبال دیپلماسی هستی تهدید نکن

جمهوری اسلامی به صورت رسمی به موضع اخیر فرانسه مبنی بر بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی در صورت شکست مذاکرات هسته‌ای و نزدیک بودن ایران به ساخت سلاح هسته‌ای، پاسخ داد و گفت که «دیپلماسی واقعی در سایه تهدید و باج‌گیری امکان‌پذیر نیست».

امیر سعید ایروانی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل، روز چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت/ ۳۰ آوریل در نامه‌ای رسمی به رئیس دوره‌ای شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل، در واکنش به اظهارات ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، تأکید کرد که «اگر فرانسه و شرکای اروپایی‌اش واقعاً به دنبال راه‌حل دیپلماتیک هستند، باید تهدید را کنار بگذارند و به حقوق مشروع کشورها در چارچوب حقوق بین‌الملل احترام بگذارند.»

ایروانی در این نامه تصریح کرد:

او تهدید فرانسه به بازگشت تحریم‌های شورای امنیت را «نمونه‌ای از اعمال زور سیاسی و اقتصادی» دانست که نه‌تنها غیرقابل قبول، بلکه ناقض منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل است. به گفته وی، کشوری که در انجام تعهداتش شکست خورده، نمی‌تواند به حقوق ناشی از توافق استناد کند.

سفیر ایران همچنین یادآور شد که فرانسه خود به تعهدات خلع سلاحی‌اش در پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای عمل نکرده، برنامه تسلیحاتی اسرائیل را نادیده گرفته و به نوسازی زرادخانه هسته‌ای خود ادامه داده است.

اظهارات بارو در جلسه روز دوشنبه شورای امنیت سازمان ملل متحد، صریح‌ترین موضع طرف‌های اروپایی برجام در مورد تحولات پس از آغاز مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا و چشم‌انداز آن بود. بارو در آن جلسه گفت که «ایران از تمامی تعهداتی که بر اساس توافق ۲۰۱۵ پذیرفته بود عبور کرده و اکنون در آستانه دستیابی به سلاح هسته‌ای است.» او ضمن تأکید بر اینکه راه‌حل نظامی برای مسئله هسته‌ای ایران وجود ندارد، گفت: «تنها مسیر ممکن، دیپلماسی است، اما این مسیر بسیار باریک است.»

بارو هشدار داد که اگر امنیت اروپا تضمین نشود، فرانسه، آلمان و بریتانیا با فعال کردن مکانیسم ماشه در بازگرداندن تحریم‌های لغوشده ذیل قطع‌نامه ۲۲۳۱، لحظه‌ای درنگ نخواهند کرد.

این کشورها که به عنوان «تروئیکای اروپا» شناخته می‌شوند، تنها طرف‌های غربی باقی‌مانده در برجام هستند که امکان قانونی فعال‌سازی این سازوکار را دارند؛ گزینه‌ای که مهلت آن در اکتبر ۲۰۲۵ به پایان می‌رسد.

آمریکا به دلیل خروج یک‌جانبه از برجام در سال ۱۳۹۷ امکان استفاده از این ابزار را ندارد، اما مارکو روبیو، وزیر خارجه این کشور می‌گوید در تماس مستمر با تروئیکای اروپایی است تا آن‌ها از این ابزار بهره ببرند. بارو همچنین تایید کرد که این سه کشور اروپایی در حال رایزنی نزدیک با مارکو روبیو هستند.

وزیر خارجه فرانسه هشدار داد که بازگشت تحریم‌ها «پیامدهای فاجعه‌باری برای اقتصاد ایران خواهد داشت» و افزود: «ما خواهان چنین نتیجه‌ای نیستیم، به همین دلیل از ایران می‌خواهیم تصمیمات لازم را برای جلوگیری از بدترین سناریو اتخاذ کند.»

در شرایطی که مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن در مسقط به‌تازگی وارد مرحله چهارم شده و قرار است این دور با حضور وزیر خارجه ایران و نماینده ویژه آمریکا در روز شنبه برگزار شود، فضای مذاکرات تحت تأثیر تهدیدات متقابل و اختلافات عمیق فنی قرار دارد.

تهران پیشنهاد داده است که پیش از این دور، نشستی با تروئیکای اروپا در رم برگزار شود، اما کشورهای اروپایی هنوز به این پیشنهاد پاسخ نداده‌اند. مقامات ایرانی تأکید دارند که چنین نشستی می‌تواند برای تعیین مواضع مشترک و پرهیز از رویارویی دیپلماتیک مفید باشد.

در این میان، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز تلاش دارد از طریق تعامل مستقیم با تهران نقش نظارتی خود را حفظ کند. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، روز سه‌شنبه هشدار داد: «هرگونه توافق هسته‌ای بدون نظارت آژانس، تنها روی کاغذ معنا خواهد داشت.» او تأکید کرد که در حال گفت‌وگو با طرف‌های آمریکایی و ایرانی برای حفظ چارچوب نظارت فنی است.

درحالی‌که ایران سطح غنی‌سازی اورانیوم را تا ۶۰ درصد افزایش داده، یعنی نزدیک به آستانه تسلیحاتی ۹۰ درصد، طرف‌های غربی خواستار توقف این فعالیت‌ها و بازگشت به چارچوب تعهداتی مشابه برجام هستند؛ توافقی که مدت‌ها است که هیچ طرفی خود را متعهد به آن نمی‌داند و تنها پوسته حقوقی آن باقی مانده است.