مارگارت اتوود: کلمات در ۸۰ سال اخیر تا این حد در خطر سانسور نبودند
مارگارت اتوود، نویسنده سرشناس «سرگذشت ندیمه» هنگام دریافت جایزه «آزادی نشر» هشدار داد که سانسور و قطب‌بندی‌های سیاسی امروز، یادآور دهه‌های تاریک ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ است. او کلمات را نیرویی عظیم اما شکننده خواند که در برابر تهدیدات فزاینده نیازمند دفاع است.
بخش خبر
مارگارت اتوود: کلمات در ۸۰ سال اخیر تا این حد در خطر سانسور نبودند
مارگارت اتوود، نویسنده سرشناس کانادایی می‌گوید در طول زندگی‌‌اش «هیچ دوره‌ای را به یاد نمی‌آورد که کلمات تا این حد در معرض تهدید قرار داشته باشند.»
به گزارش گاردین این رمان‌نویس ۸۵ ساله در سخنرانی پذیرش جایزه «آزادی نشر» در مراسم جوایز کتاب بریتانیا گفت:
کلمات قدیمی‌ترین فناوری بشر هستند. مانند آب، ممکن است بی‌‌وزن به نظر برسند، اما مثل آب می‌توانند نیروی عظیمی ایجاد کنند.
او در ادامه سخنانش افزود:
قطب‌بندی‌های سیاسی و مذهبی که به نظر می‌رسید در قرن بیستم در مناطقی از جهان در حال کاهش است، در دهه گذشته به شکل هشداردهنده‌ای افزایش یافته است. امروز جهان بیش از هر زمان دیگری در ۸۰ سال گذشته، مرا به یاد دهه‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ می‌اندازد.
مارگارت اتوود با اشاره به دهه‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰، به دوره‌ای تاریک از تاریخ اشاره می‌کند که در آن آزادی بیان به‌شدت سرکوب شد. در این دوران، رژیم‌های توتالیتر مانند نازیسم در آلمان و استالینیسم در شوروی، با سانسور شدید، کتاب‌سوزی، زندان و حذف فیزیکی مخالفان، هرگونه صدای منتقدی را خفه کردند. در غرب نیز جو ترس از کمونیسم و ملی‌گرایی افراطی فضای گفت‌وگو را محدود کرد. اتوود با این مقایسه هشدار می‌دهد که امروز نیز نشانه‌های مشابهی از افزایش سانسور، فشار بر نویسندگان و قطبی‌شدن جامعه دیده می‌شود.
جوایز کتاب بریتانیا
جوایز کتاب بریتانیا که به‌صورت غیررسمی به نام «نیبیز» شناخته می‌شوند، مجموعه‌ای از جوایز برای نویسندگان، تصویرگران و فعالان صنعت نشر است که توسط مجله تجاری «بوکسلر» برگزار می‌شود. از دیگر جوایز مهم این مراسم می‌توان به «نویسنده سال» اشاره کرد که به «پرسیوال اورت» برای رمان «جیمز» تعلق گرفت، و همچنین «کتاب سال» که به «پاتریوت» نوشته الکسی ناوالنی اعطا شد. این جایزه توسط همسرش، یولیا، به نمایندگی از او دریافت شد. یولیا ناوالنایا گفت:
دریافت این جایزه از سوی جامعه کتاب، تأییدی قدرتمند بر صدای رسای الکسی است. این به ما می‌گوید که حقیقت هنوز اهمیت دارد، که صداقت اهمیت دارد، و کلمات می‌توانند حتی سخت‌ترین دیوارها را بشکنند و به قلب‌ها در سراسر جهان برسند.
اگرچه اتوود شخصاً در مراسم لندن حضور نداشت، اما ویدیویی از سخنرانی تشکر خود را ضبط کرد که هنگام اعلام برنده شدنش در بخش «آزادی نشر» پخش شد. این جایزه که توسط سازمان مدافع آزادی بیان «ایندکس آن سانسورشیپ» حمایت می‌شود، در سال ۲۰۲۲ تأسیس شد با این هدف که تهدیدات فزاینده علیه نویسندگان، ناشران و کتابفروشان را برجسته کند و از کسانی که در برابر سانسور مقاومت می‌کنند، حمایت کند.
هشدار اتوود: سانسور، تهدیدی علیه نیروی کلمات
نویسنده کانادایی سخنان خود را با بیان اینکه از دریافت این جایزه «بیش از حد مفتخر» اما در عین حال «کمی متعجب» است آغاز کرد. او گفت:
برخلاف بسیاری از نویسندگان، ناشران و کتابفروشان در گذشته و امروز، من هرگز زندانی نشده‌ام – هرچند شاید مجبور باشم این آمار را اصلاح کنم اگر به زودی قصد سفر به ایالات متحده را داشته باشم!
اتوود، خالق رمان مشهور «سرگذشت ندیمه»، ادامه داد:
به‌عنوان یک نویسنده و در جوانی در حوزه نشرهای کوچک، بیش از ۶۰ سال است که فعالیت دارم. این سال‌ها شامل دوره اتحاد جماهیر شوروی هم می‌شود، زمانی که انتشار «سامیزدات» (نشر زیرزمینی) روشی خطرناک بود. دست‌نویس‌ها به صورت پنهانی پخش می‌شدند و اگر گیر می‌افتادید، بدشانسی بزرگی بود. همچنین شامل موج اخیر سانسور و ممنوعیت کتاب‌ها نه‌تنها در کشورهای سرکوبگر، بلکه حتی در ایالات متحده نیز بوده است. این سال‌ها شاهد تلاش برای اخراج از دانشگاه‌ها هم بوده‌اند، آن هم برای هر کسی که با ایدئولوژی کنترل‌گران موافق نباشد.
اتوود چهارمین برنده جایزه «آزادی نشر» است که توسط «بوکسلر» و «ایندکس آن سانسورشیپ» انتخاب می‌شود. برندگان پیشین شامل سلمان رشدی و آرابلا پایک، مدیر انتشارات هارپرکالینز، بوده‌اند. پایک به‌خاطر «استقامت و شجاعت» در دفاع از دو نویسنده تحت پیگرد قانونی الیگارش‌های روسی، این جایزه را دریافت کرده بود.
فیلیپ جونز، سردبیر «بوکسلر» و رئیس هیئت داوران جوایز کتاب بریتانیا، گفت:
از شرق تا غرب، نویسندگان ما امروزه به شیوه‌هایی به چالش کشیده، تحت فشار و تهدید قرار می‌گیرند که فکر می‌کردیم به تاریخ پیوسته است. مارگارت اتوود و کتاب‌هایش در مقابل این وضعیت ایستاده‌اند.
«سرگذشت ندیمه» اثر اتوود روایتگر جامعه‌ای دیستوپیایی (ویرانشهری) است که در آن زنان مجبور به فرزند‌آوری می‌شوند، یکی از پرچالش‌ترین و ممنوع‌شده‌ترین کتاب‌ها در مدارس آمریکا بوده است. در سال ۲۰۲۲، این نویسنده نسخه‌ای «غیرقابل سوزاندن» از مشهورترین رمان خود را به عنوان نمادی علیه سانسور منتشر کرد. جیمی‌ماه اشتاینفِلد، مدیرعامل «ایندکس آن سانسورشیپ»، گفت:
اتوود با چنین «اقدامات خلاقانه جسورانه» و نیز از طریق نوشته‌ها و فعالیت‌های عمومی‌اش، نه با ترس، بلکه با «زیرکی و وضوح» با سرکوب مقابله می‌کند.
نظرها
نظری وجود ندارد.