شمار قربانیان موج گرما بر اثر تغییرات اقلیمی در اروپا سه برابر شده است

در اواخر ماه ژوئن و اوایل ماه ژوئیه جاری، بخش‌های بزرگی از اروپا موج گرمای شدید را تجربه کردند. در چندین کشور، دما به بیش از ۴۰ درجه سانتی‌گراد رسید. ایتالیا ساعات کار در فضای باز را محدود کرد و در فرانسه بیش از ۱۳۰۰ مدرسه تعطیل شدند. در یونان، اسپانیا و ترکیه، خشکسالی ناشی از گرما باعث شد که آتش‌سوزی‌ جنگل‌ها به‌راحتی گسترش یابند.

اکنون یک مطالعه سریع که دانشمندان کالج سلطنتی لندن و دانشکده بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن آن را هدایت کرده‌اند، به این نتیجه رسیده است: تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسانی، موج گرمای اخیر در اروپا را تشدید کرده و شمار قربانیان را سه برابر کرده است.

از مجموع حدود ۲۳۰۰ مرگ ناشی از گرما در ۱۲ شهر مورد بررسی، تقریباً ۱۵۰۰ مورد مرگ به‌دلیل افزایش بیشتر دمای ناشی از تغییرات اقلیمی بوده است. این رقم به‌طور قابل توجهی بیشتر از تعداد قربانیان سایر فجایع طبیعی اخیر، مانند سیل‌های والنسیا در سال ۲۰۲۴ است.

تغییرات اقلیمی، دمای هوا را یک تا چهار درجه گرم‌تر کرد

در این مطالعه، دانشمندان بر روی ۱۰ روز گرم در ۱۲ شهر اروپایی بین ۲۳ ژوئن تا ۲ ژوئیه ۲۰۲۵ (۲ تیر تا ۱۱ تیر ۱۴۰۴) تمرکز کردند. ابتدا، محققان مؤسسه «نسبت‌دهی هوای جهان (WWA)»، ـ پروژه همکاری دانشگاهی که در زمینه مطالعه نسبت‌دهی رویدادهای شدید و محاسبه تأثیر تغییرات اقلیمی بر هوای غیرعادی مانند موج گرما، خشک‌سالی و طوفان فعالیت می‌کند ـ داده‌های آب‌وهوایی تاریخی را تجزیه و تحلیل کردند تا مشخص کنند دما بدون گرمایش جهانی چقدر بود. نتیجه این بود که تغییرات اقلیمی موج گرمای اخیر را بین یک تا چهار درجه گرم‌تر کرده است. انتظار می‌رود چنین امواج گرمایی در آب‌وهوای کنونی در بیشتر شهرها هر دو تا پنج تابستان یک بار رخ دهد.

سپس دانشمندان رابطه بین گرما و تعداد مرگ‌ومیر را، صرف نظر از علت آن، در شهرها تعیین کردند. به این ترتیب، آن‌ها توانستند شمار مرگ‌ومیر ناشی از گرما را در موج گرمای اخیر و همچنین تعداد افرادی را که در یک موج گرمای فرضی با دمای پایین‌تر، یعنی در اروپای بدون گرمایش جهانی، می‌مردند، تخمین بزنند.

بر اساس محاسبات دانشمندان، تغییرات اقلیمی مسئول ۳۱۷ مورد از مرگ‌ومیرهای بیشتر ناشی از گرما در میلان بود. این رقم در بارسلونا تقریباً ۲۸۶، در پاریس ۲۳۵، در لندن ۱۷۱ و در رم ۱۶۴ نفر بود. در فرانکفورت، دانشمندان گرمایش جهانی را مسئول ۲۱ مورد مرگ‌ومیر بیشتر ناشی از گرما دانستند.

 امواج گرما؛ «قاتلان خاموش»

این مطالعه به این نکته اشاره می‌کند که چرا امواج گرما را «قاتلان خاموش» می‌نامند: بیشتر مرگ‌ومیرهای ناشی از گرما گزارش نمی‌شوند. ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا تخمین‌های رسمی دولتی منتشر شوند، اگر اصلاً منتشر شوند.

بن کلارک از کالج سلطنتی لندن، نویسنده اصلی این مطالعه، تأکید می‌کند:

در موج گرمای اخیر، تغییرات اقلیمی بیشترین تلفات را در میان افراد ۶۵ ساله و بالاتر، به‌بار آورد. بر اساس محاسبات دانشمندان، سهم آن‌ها ۸۸ درصد بود. علت معمولاً مشکلات جسمانی و بهداشتی از پیش موجود، مانند بیماری‌های قلبی-عروقی بود. با این حال، محققان هشدار می‌دهند که گرما می‌تواند زندگی تمام گروه‌های سنی را تهدید کند.

افزایش امواج گرمای زودهنگام

گرمای ماه ژوئن در بسیاری از نقاط اروپا به‌طور غیرمعمولی زود فرا رسید. چنین دماهای بالایی در اروپا معمولاً تا اواخر ژوئیه یا اوت انتظار نمی‌رود. گرمای شدید که در اوایل فصل رخ می‌دهد، تمایل تهدید مرگ را بیشتر می‌کند، زیرا مردم هنوز به دمای تابستان عادت نکرده‌اند. اگرچه تغییرات اقلیمی بر تمام امواج گرما تأثیر می‌گذارد، اما شدت امواج گرما در ماه ژوئن بیشتر از ماه ژوئیه افزایش یافت. نویسندگان در مطالعه خود می‌نویسند که این امر احتمال وقوع رویدادهای گرمای شدید زودرس را افزایش می‌دهد.

آن‌ها همچنین خاطرنشان می‌کنند که اروپا در حال حاضر در توسعه برنامه‌های اقدام در مقابل گرما پیشرفت‌هایی داشته است. این برنامه‌ها مشخص می‌کنند که چه اقداماتی قبل و در طول دماهای خطرناکِ بالا می‌توان انجام داد.

با این حال، برای محافظت در برابر امواج گرمای خطرناکتر، به‌عنوان مثال با گسترش فضاهای سبز و آبی خنک‌کننده اثر گرمای شدید در شهرها باید در درازمدت کاهش یابد. در کوتاه‌مدت، مراکز خنک‌کننده نیز می‌توانند در گرمای شدید به افراد در معرض خطر کمک کنند.