کنفرانس سازمان ملل در ژنو: توافق‌نامه پلاستیک در آستانه شکست
در آستانه پایان کنفرانس ۱۰ روزه سازمان ملل برای کاهش زباله‌های پلاستیکی، خطر یک شکست بزرگ وجود دارد. پیش‌نویس توافق‌نامه در آخرین لحظات تغییر کرد و بلافاصله با انتقاد شدید مواجه شد. کشورهای صادرکننده نفت از جمله ایران نمی‌خواهند درآمدشان کاهش یابد.
بخش محیط زیست
زباله‌های پلاستیکی در یک ساحل مشت نمونه خروار معضل پلاستیک در محیط زیست - عکس از آرشیو
هر سال ۴۶۰ میلیون تن پلاستیک در جهان تولید می‌شود. ۸۱ درصد از تمام محصولات پلاستیکی در عرض یک سال به زباله تبدیل می‌شوند. از این زباله‌های پلاستیکی، تنها ۹ درصد بازیافت، ۲۰ درصد سوزانده و بیش از ۲۰ درصد در طبیعت رها می‌شوند و تقریباً نیمی از آن‌ها به محل‌های دفن زباله منتقل می‌شوند.
کنفرانس سازمان ملل در ژنو به‌منظور مقابله با آلودگی فاجعه‌بار پلاستیک در جهان از روز سه‌شنبه ۱۴ مرداد / ۵ اوت با شرکت نمایندگان بیش از ۱۷۵ کشور آغاز شد اما پس از ۱۰ روز تلاش برای دستیابی به یک توافق جهانی نتایج آن ناچیز بوده است. اگر در ساعات پایانی قبل از اتمام مهلت تعیین‌شده، تلاش‌ها به نتیجه نرسد، احتمال شکست این مذاکرات وجود دارد.
این مذاکرات قرار بود روز پنج‌شنبه ۲۳ مرداد / ۱۴ اوت به پایان برسد. جسیکا روسوال، کمیسر محیط زیست اتحادیه اروپا، گفت: «اتحادیه اروپا آماده اقدام است، اما نه به هر قیمتی.»
رئیس کنفرانس پیش‌نویس را در لحظه آخر تغییر داد
روز چهارشنبه، ده‌ها کشور به تغییرات لحظه آخر در پیش‌نویس توافق‌نامه که توسط رئیس کنفرانس از اکوادور ارائه شده بود، واکنش خشمگینانه‌ای نشان دادند. در این پیش‌نویس، عملاً تمامی اهداف بلندپروازانه و الزامات برای دولت‌ها حذف شده بود.
نماینده دانمارک به‌نمایندگی از ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا هشدار داد:
این متن غیرقابل قبول است و حتی حداقل‌های لازم برای مقابله با فوریت این چالش را فراهم نمی‌کند.
بسیاری از نمایندگان دولت‌ها نیز از واژه‌هایی مانند «غیرقابل قبول» و «عبور از خطوط قرمز» استفاده کردند.
انتقاد شدید از پیش‌نویس جدید
کنیا، فیلیپین و چندین کشور دیگر اعلام کردند که پیش‌نویس جدید تنها به یک «برنامه مدیریت زباله» تبدیل شده است. نماینده بریتانیا نیز گفت توافق بر سر «کوچک‌ترین نقطه مشترک» یک گزینه نیست. حتی عربستان سعودی، که از تولیدکنندگان نفت است و مدت‌هاست با محدودیت تولید پلاستیک مخالفت می‌کند، از این متن انتقاد کرد.
گراهام فوربس، رئیس هیئت سازمان محیط زیستی «گرین‌پیس»، گفت: «این متن هدیه‌ای به صنعت پتروشیمی و خیانت به بشریت است.» او افزود ریشه اصلی مشکل، یعنی تولید بی‌وقفه پلاستیک، نادیده گرفته شده است.
نقطه حساس: محدودیت تولید
بیش از ۱۲۰ کشور از این خواسته که مصرف و تولید پلاستیک به یک سطح پایدار محدود شود، حمایت می‌کنند. هدف این است که محصولات پلاستیکیِ یک‌بار مصرف مانند نی یا لیوان‌های پلی‌استایرن در سراسر جهان از رده خارج شوند.
اما برای کشورهای تولیدکننده نفت، موضوع محدودیت تولید، خط قرمز است. این کشورها نگران کاهش درآمد خود هستند. پلاستیک عمدتاً از نفت تولید می‌شود. این کشورها تنها با توافقی که بر مدیریت زباله تمرکز داشته باشد، موافق هستند.
کشورهای صادرکننده گاز و نفت مانند ایران، عربستان سعودی و روسیه که از حمایت چین نیز برخوردارند، می‌خواهند توافق‌نامه تنها به مدیریت پسماند و بازیافت محدود شود.
ریچارد تامپسون، استاد زیست‌شناسی دریایی در دانشگاه پلیموث می‌گوید:
برخی کشورها نگران پیامدهای مالی هستند، به‌ویژه اگر صادرکننده بزرگ نفت و گاز باشند که منبع اصلی کربن برای تولید پلاستیک است. همچنین، اگر تولیدکننده بزرگ محصولات پلاستیکی باشند، درباره پیامدهای مالی احتمالی نگرانی دارند.
نخستین توافق‌نامه پلاستیک در سال ۲۰۲۲ منعقد شد
مجمع محیط زیست سازمان ملل، که بالاترین نهاد تصمیم‌گیری در امور محیط زیست است، در سال ۲۰۲۲ اولین توافق‌نامه پلاستیک را تصویب کرد. در این توافق‌نامه آمده بود که پیمان جدید باید تمام چرخه عمر پلاستیک را پوشش دهد، از تولید و طراحی گرفته تا دفع آن.
برای کشورهایی که اهداف بلندپروازانه‌ای دارند مانند کشورهای اتحادیه اروپا، این به‌معنای تولید کمتر، استفاده چندباره و بازیافت محصولات پلاستیکی و دفع سازگار با محیط زیست برای باقیمانده‌ها است.
پلاستیک دریاها و محیط زیست را آلوده و اکوسیستم‌ها را مسموم می‌کند، ماهی‌ها و سایر موجودات زنده را می‌کُشد و سلامت انسان را به خطر می‌اندازد. ذرات بسیار ریز آن به‌طور فزاینده‌ای در اندام‌ها و حتی در مغز انسان یافت می‌شوند. بر اساس مطالعات، ذرات نانو و میکروپلاستیک به سیستم ایمنی آسیب می‌رسانند، می‌توانند در رگ‌ها جمع شوند و باعث التهاب شوند.
نظرها
نظری وجود ندارد.