آسوشیتدپرس: ارزش پول ایران به پایینترین حد خود نزدیک شد
تهدید اروپا به آغاز فرایند بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه برنامه هستهای ایران، باعث شد ارزش ریال به پایینترین حد خود نزدیک شود. این اقدام، اقتصاد بیمار ایران را تحت فشار بیشتری قرار داده است.
بخش خبر
بازار ارز در ایران ـ عکس از آرشیو
خبرگزاری آسوشیتدپرس پنجشنبه ۶ شهریور / ۲۸ اوت در گزارشی از سقوط مجدد ارزش پول ایران بهدلیل احتمال اجرا شدن مکانیسم ماشه از سوی بریتانیا، فرانسه و آلمان، سه کشور موسوم به E3 خبر داد.
در این گزارش آمده است، مکانیسم ماشه که دیپلماتها به آن «اسنپبک» (Snapback) نام دادهاند و در توافق هستهای سال ۲۰۱۵ ایران با قدرتهای جهانی گنجانده شده است، بهگونهای طراحی شده که امکان وتوی آن در سازمان ملل وجود ندارد و به احتمال زیاد پس از یک دوره ۳۰ روزه اجرایی خواهد شد. در صورت اجرای این تحریمها، داراییهای ایران در خارج از کشور دوباره مسدود خواهد شد، قراردادهای تسلیحاتی با تهران متوقف میشود و توسعه برنامه موشکی بالستیک ایران نیز، در کنار دیگر اقدامات، مجازاتهایی در پی خواهد داشت.
بهگزارش آسوشیتدپرس روز پنجشنبه، ارزش هر دلار آمریکا در تهران به بیش از یک میلیون ریال رسید. این در حالی است که در زمان توافق سال ۲۰۱۵، هر دلار معادل ۳۲ هزار ریال بود، که نشاندهنده سقوط شدید ارزش پول ایران از آن زمان تاکنون است. ریال ایران در ماه آوریل با نرخ یک میلیون و ۴۳ هزار ریال به ازای هر دلار به پایینترین نقطه تاریخ خود رسید.
بریتانیا، آلمان و فرانسه در تاریخ ۸ اوت (۱۷ مرداد) هشدار دادند که پس از توقف بازرسیهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) از سوی ایران و بهدنبال حملات اسرائیل به ایران در جنگ ۱۲ روزه، جمهوری اسلامی میتواند باعث فعال شدن مکانیسم ماشه شود. حملات اسرائیل در آن زمان به کشته شدن فرماندهان ارشد نظامی ایران منجر شد و علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، به مکان نامعلومی نقل مکان کرد.
تلاش برای استفاده از سازوکار مکانیسم ماشه احتمالاً تنشها بین ایران و غرب را در خاورمیانه، که همچنان درگیر جنگ اسرائیل و حماس در نوار غزه است، افزایش خواهد داد.
مرکز پژوهشی «سوفان» مستقر در نیویورک، روز پنجشنبه گفت:
آمریکا و شرکای اروپاییاش، فعالسازی مکانیسم ماشه را ابزاری برای تضعیف استراتژیک ایران و ناتوان کردن آن از بازسازی برنامه هستهای آسیبدیده از حملات آمریکا و اسرائیل میدانند.
این مرکز افزود:
رهبران ایران، مکانیسم ماشه را تلاشی از سوی غرب برای تضعیف دائمی اقتصاد ایران و شاید تحریک ناآرامیهای مردمی کافی برای براندازی رژیم ایران میپندارند.
ایران متوجه خطر نیست
ابتدا، ایران تهدید تحریمهای جدید را کماهمیت جلوه داد و برای هفتهها پس از هشدار اروپا، دیپلماسی آشکاری از خود نشان نداد، اما در روزهای اخیر تلاشهای دیپلماتیک کوتاهی داشته است، که نشاندهنده هرجومرج حاکم بر حکومت دینی این کشور است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، هفته گذشته در اظهارات خود به دیدگاه تقدیرگرایانه ایران نسبت به دیپلماسی با غرب اشاره کرد، بهویژه پس از اینکه جنگ درست زمانی آغاز شد که قرار بود ششمین دور مذاکرات با ایالات متحده آمریکا برگزار شود.
عراقچی به خبرگزاری رسمی ایرنا گفت:
مگر ما در مذاکرات نبودیم که جنگ اتفاق افتاد؟ پس مذاکره بهتنهایی نمیتواند مانع جنگ شود. گاهی اوقات جنگ اجتنابناپذیر است و دیپلماسی بهتنهایی قادر به جلوگیری از آن نیست.
مسئله اصلی، غنیسازی هستهای ایران است
قبل از جنگ در ماه ژوئن، ایران اورانیوم را تا غلظت ۶۰ درصد غنیسازی میکرد، که تنها یک گام فنی کوتاه با سطح ۹۰ درصد، یعنی سطح لازم برای ساخت سلاح هستهای، فاصله داشت. این کشور همچنین ذخیرهای از اورانیوم بسیار غنیشده جمعآوری کرده بود که در صورت تصمیم به ساخت، برای تولید چندین بمب اتمی کافی بود.
ایران همواره تأکید کرده که برنامه هستهایاش صلحآمیز است، اگرچه کشورهای غربی و آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارزیابی میکنند که تهران تا سال ۲۰۰۳ برنامه فعالی برای ساخت سلاح هستهای داشته است.
هنوز مشخص نیست که حملات اسرائیل و آمریکا به سایتهای هستهای ایران در طول جنگ تا چه حد برنامه هستهای این کشور را مختل کرده است.
بر اساس توافق سال ۲۰۱۵ (برجام)، ایران موافقت کرد که دسترسی بیشتری به برنامه هستهای خود نسبت به سایر کشورهای عضو آژانس به این نهاد بدهد. این شامل نصب دائمی دوربینها و حسگرها در سایتهای هستهای میشد. دستگاههای دیگری نیز که بهعنوان نظارتگرهای آنلاین غنیسازی شناخته میشوند، سطح غنیسازی اورانیوم را در تأسیسات هستهای نطنز اندازهگیری میکردند.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی همچنین بازرسان خود را بهطور منظم به سایتهای هستهای ایران میفرستاد تا بررسیهایی انجام دهند، از جمله جمعآوری نمونههای محیطی با استفاده از پارچههای نخی و سواپهایی که سپس در آزمایشگاههای آژانس در اتریش آزمایش میشدند. برخی دیگر نیز سایتهای ایرانی را از طریق تصاویر ماهوارهای تحت نظر دارند.
اما بازرسان آژانس، که از زمان خروج یکجانبه آمریکا از توافق هستهای ایران در سال ۲۰۱۸ با محدودیتهای فزایندهای در فعالیتهای خود مواجه بودند، هنوز نتوانستهاند به تأسیسات هستهای ایران پس از حملات اسرائیل و آمریکا دسترسی پیدا کنند. در همین حال، ایران اعلام کرده که پیش از حملات، اورانیوم و سایر تجهیزات را از این سایتها خارج کرده و ممکن است آنها را به سایتهای جدید و اعلامنشدهای منتقل کرده باشد که خطر از دست دادن ردیابی وضعیت برنامه هستهای را افزایش میدهد.
روز چهارشنبه، بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای مشاهده تعویض سوخت در رآکتور هستهای بوشهر که با کمک فنی روسیه اداره میشود، در محل حضور داشتند.
کشورهای اروپایی مهلت تعیین کردند
سه کشور اروپایی در نامه ۸ اوت (۱۷ مرداد) خود به ایران هشدار دادند که اگر تهران تا پایان ماه اوت به یک «راه حل رضایتبخش» برای مسائل هستهای دست نیابد، فرایند مکانیسم ماشه را آغاز خواهند کرد. این امر زمان کمی برای ایران بهمنظور رسیدن به هرگونه توافق با اروپاییها باقی گذاشته است، زیرا آنها پس از سالها مذاکرات بینتیجه درباره برنامه هستهای ایران، بهطور فزایندهای نسبت به تهران بیاعتماد شدهاند.
توافق هستهای (برجام) در تاریخ ۱۸ اکتبر (۲۶ مهر) منقضی خواهد شد و این شرایط سه کشور اروپایی را به نقطهای رسانده که احتمالاً احساس میکنند اکنون زمان اقدام است. بر اساس مکانیسم ماشه، هر یک از طرفهای توافق میتوانند ایران را ناقض تعهدات اعلام کرده و تحریمها را دوباره فعال کنند.
پس از انقضای این مهلت، هرگونه تلاش برای اعمال تحریم با وتوی اعضای شورای امنیت سازمان ملل، یعنی چین و روسیه، مواجه خواهد شد. این دو کشور در گذشته از ایران حمایت کردهاند اما در جنگ ژوئن بیطرف ماندند. چین همچنان یک خریدار بزرگ نفت خام ایران است، امری که در صورت اجرای مکانیسم ماشه میتواند تحت تأثیر قرار گیرد.
روسیه در روزهای اخیر پیشنهاد تمدید قطعنامه سازمان ملل را مطرح کرده است. همچنین قرار است روسیه در ماه اکتبر ریاست شورای امنیت سازمان ملل را برعهده بگیرد، که این امر احتمالاً فشار بیشتری بر اروپاییها برای اقدام عاجل وارد میکند.
نظرها
نظری وجود ندارد.