آن‌چه باید از محکومیت رئیس‌جمهور سابق برزیل به اتهام اقدام به کودتا بدانیم
ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور پیشین برزیل چرا به بیش از ۲۷ سال زندان محکوم شد؟ جرایم او چه بودند؟ آینده او چه خواهد شد؟ روابط آمریکا و برزیل با این حکم به کدام سو خواهد رفت؟ این‌ها پرسش‌هایی است که در نوشتار زیر بدان‌ها پرداخته شده است.
بخش سیاست
ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور پیشین برزیل در خانه‌اش ـ ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۵ ـ عکس از خبرگزاری فرانسه
ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور پیشین برزیل، به دلیل تلاش برای کودتا و ماندن در قدرت پس از شکست در انتخابات مجدد سال ۲۰۲۲، محکوم شده است.
ژائیر بولسونارو نخستین رئیس‌جمهور پیشین در کشوری با بزرگترین اقتصاد آمریکای لاتین است که به جرم تلاش برای لغو انتخابات مجرم شناخته شده است. بولسونارو همواره هرگونه تخلفی را رد کرده است.
چهار نفر از پنج قاضی دیوان عالی کشور در روز پنج‌شنبه ۲۰ شهریور / ۱۱ سپتامبر به محکومیت او رأی دادند و او را به ۲۷ سال و سه ماه زندان محکوم کردند. اما این بدان معنا نیست که او بلافاصله به زندان خواهد رفت.
در ادامه، آن‌چه باید درباره روند پرونده بولسونارو بدانید، آمده است:
اتهام‌ها
دادستان‌ها او را به پنج جرم متهم کردند، از جمله تلاش برای کودتا پس از شکست در رقابت انتخاباتی سال ۲۰۲۲ مقابل لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور کنونی برزیل؛ مشارکت در یک سازمان جنایی مسلح؛ تلاش برای براندازی خشونت‌آمیز حاکمیت دموکراتیک قانون؛ تخریب با استفاده از خشونت؛ و آسیب رساندن به میراث فرهنگی ثبت‌شده.
بر اساس شواهد ارائه‌شده توسط دادستان کل، بولسونارو مقامات کابینه و ارتش را گرد آورده بود تا درباره یک فرمان اضطراری که می‌توانست نتایج انتخابات را تعلیق کند تا ادعاهای اثبات‌نشده در مورد تقلب انتخاباتی را بررسی کند، بحث کنند.
قاضی الکساندر د مورائس، که بر این پرونده نظارت داشت، گفت که بولسونارو از سال ۲۰۲۱ تا ۸ ژانویه ۲۰۲۳، سلسله اقداماتی انجام داد که تلاش برای کودتا محسوب می‌شوند. این اقدامات شامل ایجاد تردید در سیستم رأی‌گیری الکترونیکی برزیل، تنظیم پیش‌نویس فرمانی برای باطل کردن نتایج انتخابات و تشویق شورش‌های ۸ ژانویه ۲۰۲۳ با هدف وادار کردن ارتش به تصاحب قدرت بود.
آیا بولسونارو به زندان خواهد رفت؟
او فعلاً به زندان نخواهد رفت، اما در بازداشت خانگی باقی خواهد ماند.
با اعلام حکم، هیئت دادگاه تا ۶۰ روز فرصت دارد تا رأی را منتشر کند. پس از انتشار، وکلای بولسونارو پنج روز فرصت دارند تا درخواست‌های خود را برای شفاف‌سازی ارائه دهند.
وکلای او گفته‌اند تلاش خواهند کرد تا هم به محکومیت و هم به حکم صادرشده در دیوان عالی کشور متشکل از ۱۱ قاضی اعتراض کنند؛ اگرچه برخی کارشناسان معتقدند که بعید است این درخواست پذیرفته شود.
رافائل مافِی، وکیل و استاد حقوق در دانشگاه سائوپائولو و دانشگاه ای‌اس‌پی‌ام برزیل، گفت: «بعید است، اما غیرممکن نیست که بتوان به دیوان عالی کشور فرجام‌خواهی کرد.» او افزود: «البته، وکلای مدافع تلاش خود را خواهند کرد، زیرا باید این کار را انجام دهند.»
دفتر مطبوعاتی دیوان عالی کشور برزیل به آسوشیتدپرس گفت، بر اساس رویه قضائی دادگاه، دیوان عالی تنها در صورتی می‌تواند تجدیدنظرخواهی را بپذیرد که دست‌کم دو رأی مخالف در یک حکم وجود داشته باشد. این در حالی است که در پرونده بولسونارو، تنها یکی از پنج قاضی مخالفت کرد و خواستار تبرئه او شد.
پس از صدور حکم قطعی، بولسونارو می‌تواند به زندان برود.
با این حال بعید است که او به یک زندان عادی منتقل شود. او به‌عنوان رئیس‌جمهور پیشین حق حبس ویژه را دارد که می‌تواند در ساختمان اصلی پلیس فدرال در برازیلیا انجام شود.
واکنش ایالات متحده آمریکا
محاکمه ژائیر بولسونارو پس از آن‌که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، تعرفه ۵۰ درصدی بر کالاهای وارداتی برزیلی را به وضعیت حقوقی متحد خود بولسونارو مرتبط کرد و آن را «شکار جادوگر» [تسویه حساب سیاسی] نامید، توجهات تازه‌ای را به‌خود جلب کرد.
ناظران معتقدند که ایالات متحده آمریکا ممکن است پس از محاکمه، تحریم‌های جدیدی علیه برزیل اعلام کند. دولت ترامپ نیز در روز پنج‌شنبه به این موضوع اشاره کرد.
ترامپ گفت که از محکومیت بولسونارو «بسیار ناراحت» است و مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس گفت که دولت آمریکا «به این شکار جادوگر به‌طور مناسب پاسخ خواهد داد».
اولیور استونکل، استاد روابط بین‌الملل در اندیشکده بنیاد گتولیو وارگاس در برزیل، گفت که مقامات دولتی یا قضات دیوان عالی می‌توانند تحریم شوند، همان‌طور که د مورائس در اواخر ماه ژوئیه تحریم شد.
استونکل گفت که واکنش «می‌تواند شامل محدودیت‌های گسترده‌تر ویزا برای مقامات دولتی، یا تعرفه‌های بیشتر» باشد. او افزود: «این موضوع کاملاً غیرقابل پیش‌بینی است.»
آینده راست افراطی در برزیل چه خواهد بود؟
با وجود مشکلات حقوقی، بولسونارو همچنان به‌عنوان یک بازیگر سیاسی قدرتمند در برزیل باقی مانده است. این محکومیت می‌تواند فشار بیشتری بر او وارد کند تا جانشینی سیاسی را برای به چالش کشیدن احتمالی لولا در انتخابات عمومی سال آینده انتخاب کند. همچنین می‌تواند قانون‌گذاران متحد او را ترغیب کند تا از طریق کنگره به دنبال عفو برای رئیس‌جمهور پیشین باشند.
ژائیر بولسونارو پیش از این در یک پرونده جداگانه از کاندیداتوری برای هرگونه پست دولتی تا سال ۲۰۳۰ منع شده بود.
نظرها
نظری وجود ندارد.