ثمینه باغچه‌بان، پیشگام ادبیات کودک و آموزش ناشنوایان ایران درگذشت

ثمینه باغچه‌بان یکی از مهم‌ترین نویسندگان کودک و نوجوان و فعالان آموزش کودکان کم‌شنوا و ناشنوا در ایران بود که ۲۶ شهریور ۱۴۰۴ (۱۶ سپتامبر ۲۰۲۵) در ۹۷ سالگی درگذشت.

ثمینه باغچه‌بان متولد ۴ فروردین ۱۳۰۶ در تبریز بود. او در کودکستان «باغچه اطفال» که پدرش جبار باغچه‌بان بنیان گذاشت، به دنیا آمد و کودکی خود را در شیراز و سپس در تهران گذراند. پس از پایان دبیرستان، وارد دانشسرای عالی شد و کارشناسی زبان انگلیسی گرفت. سپس با بورس فولبرایت به آمریکا رفت و کارشناسی ارشد آموزش ناشنوایان را از دانشگاه کلمبیا دریافت کرد. در زمینه گفتاردرمانی نیز دوره‌هایی گذراند، اما پس از کودتا و برکناری دکتر مصدق، به ایران بازگشت و در مدرسه کر و لال‌ها که پدرش بنیان گذاشته بود، تدریس می‌کرد.

باغچه‌بان از پیشگامان آموزش و پرورش ویژه‌ی کودکان ناشنوا و کم‌شنوا بود و چندین مؤسسه آموزشی و فرهنگی برای این گروه تأسیس کرد. در دهه ۱۳۴۰ با آموزش و پرورش برای تألیف کتاب‌های درسی کلاس اول دبستان همکاری داشت و عضو مؤثر شورای کتاب کودک بود. همچنین مدیرعامل سازمان ملی رفاه ناشنوایان و مدیر آموزشگاه باغچه‌بان شد.
آثار معروف او شامل «پل چوبی» و «نوروزها و بادبادک‌ها» است که هر دو جزو کتاب‌های برگزیده شورای کتاب کودک‌اند.

از دیگر آثارش «جم جمک برگ خزون»، «آفتاب مهتاب چه رنگه»، «روشنگر تاریکی‌ها» (درباره پدرش) و نسخه‌ی ویدیویی و کتاب «دویدم و دویدم» به زبان اشاره می‌باشند. باغچه‌بان همچنین کتاب «پیمان جهانی» را به فارسی ترجمه و به زبان اشاره ویدیویی کرد.

او نقش ویژه‌ای در معرفی پیشرفت‌های ایران در حوزه توانبخشی ناشنوایان در کنفرانس‌های جهانی و آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان داشت و آثارش به چندین زبان ترجمه شد. تا پایان عمر، باغچه‌بان همکاری فعال خود را با شورای کتاب کودک ادامه داد و رویکردی نوآورانه در گسترش فرهنگ و ادبیات کودک و نوجوان و آموزش ویژه پی گرفت.