افزایش وحشتناک تلفات سوخت‌برهای بلوچ: ۱۸ قربانی در ۱۱ روز

به گزارش گزارش کمپین فعالین بلوچ  در این بازه ۱۱ روزه، شش سوخت‌بر بر اثر تیراندازی مستقیم و تعقیب‌وگریز نیروهای نظامی جان باختند، در حالی که هفت مورد دیگر در پی واژگونی و تصادف خودروهای حامل سوخت کشته شدند.

این حوادث، زنگ خطری برای بحران انسانی در استان سیستان و بلوچستان است که  در فقر ساختاری و سیاست‌های سرکوبگرانه ریشه دارد.

دلیل اصلی روی آوردن جوانان بلوچ به سوخت‌بری که در رسانه‌های امنیتی جمهوری اسلامی اغلب به عنوان قاچاق سوخت از آن یاد می‌شود، بیکاری گسترده و نبود فرصت‌های شغلی پایدار است.

فقر شدید، غارت مراتع توسط شرکت‌های وابسته و خشکسالی‌های مکرر، کمبود سرمایه‌گذاری در اشتغالزایی و اختلاف قیمت سوخت بین ایران و کشورهای همسایه مانند پاکستان و افغانستان، مردم را به این شغل پرخطر سوق داده است.

علاوه بر این، مافیای قاچاق سوخت با سوءاستفاده از شرایط اقتصادی، این فعالیت را سازماندهی می‌کند و سودهای کلان را نصیب خود می‌سازد، در حالی که سوخت‌برها با خطرات مرگبار مانند سرکوب نظامی و تصادفات روبرو هستند. برخورد خشن نیروهای مرزی برای جلوگیری از قاچاق، این چرخه را تشدید کرده و حق حیات شهروندان را تهدید می‌کند.

آمارهای گذشته ابعاد تکان‌دهنده این بحران را آشکار می‌‌کند. بر اساس داده‌های کمپین فعالین بلوچ، در سال ۲۰۲۴ میلادی، ۳۷۵ سوخت‌بر بلوچ کشته یا زخمی شدند (شامل ۲۴۰ کشته و ۱۳۵ زخمی) که نسبت به سال ۲۰۲۳ بیش از ۵۴ درصد افزایش نشان می‌دهد. در سال ۱۴۰۳ نیز، دست‌کم ۲۲۸ سوخت‌بر جان باختند که از این میان، ۶۱ مورد بر اثر شلیک مستقیم، تعقیب‌وگریز، انفجار مین یا سرکوب نظامی رخ داد و ۱۶۷ مورد دیگر ناشی از حوادثی مانند واژگونی خودرو و انفجار سوخت بود. همچنین، ۱۱۸ نفر زخمی و ۱۱۴ نفر بازداشت شدند.

یکی از غم‌انگیزترین جنبه‌های این فاجعه، حضور کودکان میان قربانیان است. در سال ۱۴۰۳، ۱۶ کودک زیر ۱۸ سال در میان کشته‌شدگان سوخت‌برهای بلوچ قرار دارند؛ کودکانی که به دلیل فقر خانوادگی و نبود جایگزین‌های شغلی، ناچار به این فعالیت مرگبار شده‌اند. این آمار نه تنها خشونت ساختاری را برجسته می‌کند، بلکه یادآوری می‌کند که تبعیض و بی‌توجهی به بلوچستان، نسل‌های آینده را نیز قربانی می‌‌کند. کمپین فعالین بلوچ این روند را به عنوان «بحران انسانی خاموش» توصیف کرده و بر لزوم سیاست‌های حمایتی فوری برای اشتغالزایی و پایان سرکوب تأکید دارد.