دستمزد کارگران ایران در ۹ سال اخیر ۲۶۱ درصد سقوط کرده است

خبرگزاری کار ایران (ایلنا) در گزارشی نوشته است که ارزش واقعی دستمزد کارگران ایران در یک بازه زمانی ۹ ساله، یعنی از سال ۱۳۹۵ تا مهرماه ۱۴۰۴، با یک سقوط بی‌سابقه ۲۶۱ درصدی مواجه شده است. این روند نزولی که از دو دهه پیش آغاز شده، در سال‌های اخیر شتاب بیشتری گرفته و منجر به تنزل شدید قدرت خرید و منزلت زندگی کارگران شده است.

 مقایسه دستمزد دلاری: از ۲۳۸ تا ۹۱ دلار

این گزارش به مقایسه حداقل دستمزد کارگران بر مبنای نرخ دلار در دو مقطع زمانی پرداخته است:

فروردین ۱۳۹۵: حداقل دستمزد ماهانه کارگری (بدون احتساب مزایا) ۸۱۲ هزار تومان بود. با نرخ دلار حدود ۳,۴۰۰ تومان در آن زمان، حداقل دستمزد ۲۳۸ دلار بوده است. در صورت افزودن مزایای مزدی، این مبلغ به حدود ۳۰۰ دلار می‌رسید.

مهرماه ۱۴۰۴: حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار به حدود ۱۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده است. با توجه به نرخ دلار حدود ۱۱۴ هزار تومانی در بازار آزاد، حداقل دستمزد بدون احتساب مزایا، تنها ۹۱ دلار است. با افزودن مزایا، دریافتی حداکثر به ۱۱۰ دلار می‌رسد.

این مقایسه نشان می‌دهد که پایه دستمزد دلاری از ۲۳۸ دلار به ۹۱ دلار رسیده است. به عبارت دیگر، دستمزد واقعی سال جاری تنها ۰,۳۸ (حدود یک سوم) دستمزدی است که کارگران در سال ۹۵ دریافت می‌کردند.

این کاهش ۲۶۱ درصدی نتیجه رشد حدود ۳۳,۵ برابری نرخ دلار در برابر رشد تنها کمی بیش از ۱۰ برابری حداقل دستمزد ریالی در این دوره زمانی است.

دریافتی کارگران متخصص و متوسط‌بگیر نیز تنزل مشابهی را تجربه کرده است.

هزینه‌های زندگی در مقابل دستمزد اندک

تأثیر این سقوط در زندگی روزمره کارگران کاملاً مشهود است. به‌گفته فرامرز توفیقی، از فعالان رسمی کارگری، هزینه حداقلی زندگی برای یک خانواده متوسط ۳,۳ نفره حدود ۱۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان است. حداقل دستمزد مصوب تنها ۱۲,۴۳ درصد از این هزینه را پوشش می‌دهد و کفاف مخارج ساده و حداقلی فقط ۵ تا ۶ روز از ماه را می‌دهد. حتی سبد خوراکی‌ها به‌تنهایی بسیار بیشتر از دستمزد کارگران است.

بهرام حسنی‌نژاد، یکی دیگر از فعالان رسمی کارگری، با اشاره به تنزل کیفی و کمی زندگی مردم، می‌گوید ادامه سیاست‌های فعلی امکان بازگشت به سطح معیشت سال‌های میانه دهه ۹۰ را از بین برده است. او معتقد است که هر دولتی سیاست‌های ضدکارگری دولت قبل را تکمیل کرده و رکوردزنی قیمت دلار به‌معنای عمیق‌تر شدن شکاف طبقاتی و فقیرتر شدن مزدبگیران است.

روی آوردن به مشاغل دوم و منزلت از دست رفته

گزارش افزوده است که این شکاف عمیق میان هزینه‌های زندگی و دستمزد با یارانه‌های اندک دولتی و کالابرگ‌های ناچیز پُر نمی‌شود و شورای عالی کار در ترمیم دستمزد منفعل است. به همین دلیل، بسیاری از کارگران، حتی کارگران ماهر، برای تأمین معیشت به مشاغل سخت و طاقت‌فرسای دوم روی آورده‌اند. از مسافرکشی و دستفروشی گرفته تا زباله‌گردی در تاریکی شب برای یافتن ضایعات قابل فروش، کارگران به هر ریسمان نازکی آویزان می‌شوند تا از تهی شدن کامل سفره خانواده جلوگیری کنند.

این وضعیت افزون بر مشکلات معیشتی، به افت منزلت و شأن مزدبگیران نیز منجر شده است.