لاسلو کراسناهورکای، نویسنده مجاری مسحور تباهی برنده نوبل ادبیات ۲۰۲۵ شد

آکادمی سوئد پنج‌شنبه ۱۷ مهر / ۹ اکتبر اعلام کرد که جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۲۵ به نویسنده مجارستانی، لاسلو کراسناهورکای، تعلق گرفت.

آکادمی به‌خاطر آن‌که «کارنامه ادبی جذاب و رؤیایی این نویسنده ۷۱ ساله که در میان وحشت آخرالزمانی، قدرت هنر را مجدداً تأیید می‌کند»، از او تقدیر کرد.

کراسناهورکای برای خلق رمان‌های ویران‌شهری، تباه و غمبار خود شهرت دارد. او جوایز متعددی از جمله جایزه ملی کتاب برای ادبیات ترجمه‌شده در سال ۲۰۱۹ و جایزه بین‌المللی «من بوکر» در سال ۲۰۱۵ را کسب کرده‌ و چندین اثر او، از جمله رمان‌های «تانگوی شیطان» (Satantango) و «اندوه مقاومت» (The Melancholy of Resistance)، به فیلم‌های بلند اقتباس شده‌اند.

کراسناهورکای که در سال ۱۹۵۴ در دیولا شهری در مجارستان به دنیا آمد، نخستین بار در سال ۱۹۸۵ با اولین رمان خود، «تانگوی شیطان» که تصویری دلگیر و مسحورکننده از یک جامعه روستایی در حال فروپاشی بود، شهرت یافت. این رمان سه دهه بعد، در سال ۲۰۱۵، برنده جایزه بین‌المللی «من بوکر» در نسخه انگلیسی شد. همچنین بلا تار، فیلمساز نامدار مجارستان که کراسناهورکای با او همکاری خلاقانه طولانی‌مدتی داشته است، این رمان را به یک فیلم هفت‌ساعته تبدیل کرد.

سبک نوشتاری و دیدگاه نویسنده

کراسناهورکای که اغلب پست‌مدرن توصیف می‌شود، به‌خاطر جملات طولانی و پرپیچ‌وخم خود شناخته شده است (۱۲ فصل «تانگوی شیطان» هر کدام شامل تنها یک پاراگراف هستند)؛ نوعی شدت بی‌امان نوشتار که منتقدان را واداشته است تا او را با نیکلای گوگول، نویسنده بزرگ روس؛ هرمان ملویل، نویسنده آمریکایی داستان‌های کوتاه و فرانتس کافکا، نویسنده نامدار چک مقایسه کنند.

آندرس اولسون، رئیس کمیته نوبل، گفت:

او نثر کراسناهورکای را این‌گونه توصیف کرد که «به سمت ... نحو جاری با جملات بلند، پرپیچ‌وخم و بدون نقطه، که به امضای او تبدیل شده است» تکامل یافته است.

سوزان سونتاگ، نظریه‌پرداز آمریکایی، این نویسنده را «استاد معاصر مجارستانی آخرالزمان» توصیف کرده و دبلیو. جی. سبالد، نویسنده آلمانی، جهان‌شمولی دیدگاه او را ستوده است. تنها تعداد کمی از آثار کراسناهورکای به انگلیسی ترجمه شده‌اند. جیمز وود، منتقد ادبی، زمانی نوشت که کتاب‌های او «مانند ارز نایاب دست‌به‌دست می‌شوند».

پیشینه حرفه‌ نویسندگی کراسناهورکای به اندازه زبان، تحت تأثیر سفر شکل گرفته است. او برای نخستین بار در سال ۱۹۸۷ مجارستان کمونیستی را ترک کرد و یک سال را در برلین غربی برای دریافت بورسیه گذراند، و بعدها از آسیای شرقی – به‌ویژه مغولستان و چین - برای خلق آثاری مانند «زندانی اورگا» (The Prisoner of Urga) و «ویرانی و اندوه زیر آسمان‌ها» (Destruction and Sorrow Beneath the Heavens) الهام گرفت.

هنگام کار بر روی رمان «جنگ و جنگ» (War and War)، او به سراسر اروپا سفر کرد و مدتی در آپارتمان آلن گینزبرگ، شاعر آمریکایی در نیویورک زندگی کرد و حمایت شاعر افسانه‌ای «نسل بیت»، نسل مخالف با ارزش‌های معمول را برای تکمیل رمان، بسیار مهم توصیف کرد.

دیدگاه کراسناهورکای درباره آثارش

وقنی در مصاحبه‌ای با گاردین در سال ۲۰۱۵، از لاسلو کراسناهورکای پرسیده شد که چگونه کار خود را توصیف می‌کند، کراسناهورکای گفت:

او در مورد افرادی که برای اولین بار آثار او را کشف می‌کنند، گفت:

پیشینه نوبل ادبیات

قبل از اعلام برنده نوبل ادبیات، بنگاه شرط‌بندی لادبروکس، کان شوئه، نویسنده آوانگارد چینی، و کراسناهورکای را به‌عنوان بخت‌های مشترک برای جایزه امسال فهرست کرده بود.

جایزه نوبل ادبیات از سال ۱۹۰۱ تاکنون ۱۱۷ بار اهدا شده است. برندگان سال‌های اخیر آنی ارنو، نویسنده فرانسوی؛ باب دیلن، خواننده و ترانه‌سرای آمریکایی؛ عبدالرزاق قورنه، نویسنده تانزانیایی؛ لوئیز گلوک، شاعر آمریکایی؛ پیتر هاندکه، نویسنده و نمایش‌نامه‌نویس اتریشی و اولگا توکارچوک، نویسنده لهستانی بودند.

سال گذشته هان کانگ، نویسنده اهل کره جنوبی است که بیشتر برای خلق رمان «گیاهخوار» شناخته شده است، برنده نوبل ادبیات شد.

لاسلو کراسناهورکای به‌طور رسمی جایزه نوبل ادبیات را در مراسمی که در دسامبر در استکهلم برگزار می‌شود، دریافت خواهد کرد.