فاجعۀ انسانی در سودان
گزارش میدانی نیروهای آنارشیست از شهر الفاشر
امیر ایرانمنش - امروز یک فاجعۀ انسانی در شهر الفاشر سودان رخ داده است؛ میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند، خطر قحطی گسترده وجود دارد و زیرساخت‌های درمانی و آموزشی فروپاشیده است. جامعه جهانی بارها نسبت به وقوع نسل‌کشی جدید هشدار داده، اما واکنش‌ها همچنان ناکافی است. فهم ریشه‌های بحران سودان مستلزم توجه به تاریخ استعمار، تبعیض ساختاری، شکاف‌های قومی و نقش قدرت‌های منطقه‌ای است.
امیر ایرانمنش
منطقه جنگ‌زده دارفور غربی سودان ۲۸ اکتبر ۲۰۲۵ الفاشر (عکس از خبرگزاری فرانسه)
سودان کشوری پهناور در شمال‌شرقی آفریقاست که از نظر فرهنگی، قومی و زبانی تنوع بسیار گسترده‌ای دارد. این سرزمین میان سرزمین‌های جهان عرب و آفریقا قرار گرفته و همین موقعیت جغرافیایی آن را به نقطۀ تلاقی هویت‌ها، منافع سیاسی و درگیری‌های تاریخی بدل کرده است. سودان در سال ۱۹۵۶ از استعمار بریتانیا و مصر مستقل شد، اما از همان ابتدا با چالش‌های سیاسی، اقتصادی و قومی روبه‌رو بود. بی‌ثباتی دولت‌های مرکزی، کودتاهای نظامی و دخالت ارتش در سیاست، مانع شکل‌گیری ساختار حکمرانی پایدار شد. یکی از مهم‌ترین رخدادهای تاریخ معاصر سودان، جنگ داخلی طولانی بین شمال و جنوب بود که سرانجام با جدایی سودان جنوبی در سال ۲۰۱۱ پایان یافت.
با این حال، بحران‌ها به پایان نرسید و منطقۀ دارفور در غرب سودان از اوایل دهۀ نخست ۲۰۰۰ وارد یکی از خون‌بارترین درگیری‌های آفریقا شد. ریشۀ این جنگ به ترکیبی از تبعیض تاریخی، کمبود منابع، تغییرات اقلیمی و سیاست‌های نژادی دولت مرکزی علیه جوامع غیرعرب بازمی‌گردد. در این زمینه، گروه شبه‌نظامی «جنجاوید»، متشکل عمدتاً از اعراب مسلح، با حمایت دولت عمر البشیر برای سرکوب جنبش‌های اعتراضی دارفور به‌کار گرفته شد. جنجاوید به ارتکاب جنایات گسترده علیه غیرنظامیان، از جمله کشتار، آوارگی، تجاوز و سوزاندن روستاها متهم شد. بعدها بخشی از آنها در قالب «نیروهای پشتیبانی سریع» (RSF) سازمان‌دهی مجدد شدند.
در سال ۲۰۲۳، اختلاف میان ارتش سودان و نیروهای پشتیبانی سریع به جنگ داخلی جدیدی تبدیل شد. این جنگ بار دیگر خشونت، قحطی و فروپاشی نهادهای دولتی را تشدید کرد. در این میان، شهر «الفاشر» (Fashir)، مرکز ایالت دارفور شمالی، به‌دلیل موقعیت راهبردی و نقش آن در میزبانی صدها هزار آواره، به یکی از کانون‌های اصلی نبرد و بحران انسانی تبدیل شد. فاشر نه‌تنها از نظر سیاسی، بلکه از نظر نمادین نیز اهمیت دارد، زیرا کنترل آن به معنای سلطه بر بخش بزرگی از دارفور است.
امروز سودان در آستانۀ فاجعۀ انسانی است: میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند، خطر قحطی گسترده وجود دارد و زیرساخت‌های درمانی و آموزشی فروپاشیده است. جامعه جهانی بارها نسبت به وقوع نسل‌کشی جدید هشدار داده، اما واکنش‌ها همچنان ناکافی است. فهم ریشه‌های بحران سودان مستلزم توجه به تاریخ استعمار، تبعیض ساختاری، شکاف‌های قومی و نقش قدرت‌های منطقه‌ای است. راه‌حل پایدار تنها در ایجاد ساختاری دموکراتیک، پایان نظامی‌گری در حکومت، و تضمین عدالت برای قربانیان ممکن خواهد بود.
امروزه این خشونت‌ها و درگیری‌ها حتی بیش از پیش تشدید شده‌اند؛ اقلیت‌های قومی غیرعرب همچون فور، زغاوه و برتی قربانی اصلی این خشونت‌های نیروهای پشتیبانی سریع هستند که از طرف دولت امارات متحدۀ عربی تسلیح و تقویت می‌شوند.
جمعی از نیروهای چپ با گرایشات عمدتاً آنارکوسندیکالیستی به نام «رفقای آنارشیست سودان» (Sudanese anarchist comrades) که افزون بر تشکیل کمیته‌های محلی مقاومت و امداد، نشریه‌ای به نام «امل» (Al Amal) منتشر می‌کنند، در تماس با کنشگران ایرانی آنارشیست، ضمن تشریح اوضاع محلی، خواستار اطلاع‌رسانی به زبان‌های انگلیسی و فارسی شده‌اند.
بر اساس گزارش میدانی این گروه که زیرمجموعۀ «نیروهای دموکراتیک سودان» هستند، شهر الفاشر سودان تحت محاصره است و در آستانۀ سقوط قرار دارد. نیروهای نظامی تحت حمایت ارتش و دولت مستقر به «نیروهای دفاع داوطلبانه» و «نیروهای دموکراتیک سودان» فشار می‌آورند. در حمله به تنها بیمارستان فعال در این شهر هفتاد نفر کشته شده‌اند. همچنین، در حملۀ اخیر ده‌ها نفر، من‌جمله فعالان چپ همچون فیصل آدم علی، رضوان عبدالجبار، آدم کبیر موسی و عبدالغفار الطاهر، کشته شده‌اند. بسیاری از افراد کشته شده و تحت فشار در شهر الفاشر غیرنظامیان و یا کودکان کمتر از هجده سال هستند.
بیانیۀ این گروه با امضای علی عبدالمنعم، سخنگوی گروه، بدین شرح است:
«به همۀ انقلابیون جهان، به همۀ سوسیالیست‌های آزادی‌خواه، به همۀ آنارشیست‌ها:
امروز ما در سوگ شهادت رفقایمان در الفاشر هستیم که در دفاع از شهر، خانواده‌هایشان و خودشان جان باختند. آنها عبارت‌اند از: فیصل آدم علی؛ رضوان عبدالجبار (کهربا)؛ آدم کبیر موسی؛ و عبدالغفار الطاهر (السینی).
ما همچنین در سوگ شماری از جوانان داوطلب هستیم که توسط شبه‌نظامیان تروریست نیروهای پشتیبانی سریع کشته شدند، حال آنکه تنها "جرم" آنها آوردن غذا برای ساکنان شهر بود.
ما آنارشیست‌های سودان به رفقایمان در همه‌جا فراخوان می‌دهیم: زمان آن رسیده است که گرد هم آییم و در برابر این جنگ اقتدارگرایانۀ مخرب بایستیم. باید در سراسر جهان آگاهی‌بخشی کنیم که کشتار جمعی توسط شبه‌نظامیان نیروهای پشتیبانی سریع - با پشتیبانی امارات متحده عربی - انجام می‌شود؛ شبه‌نظامیانی که برای منافع امپریالیستی شرور در جست‌وجوی کنترل منابع و طلا در ازای خون، به دلایل نژادی سلاح‌های خود را به سمت پاکسازی قومی و نسل‌کشی نشانه گرفته‌اند. جهان نباید بایستد و ما را در سکوت تماشا کند. انقلابیون در همه‌جا باید از فداکاری‌ها و مبارزه علیه ترور وحشیانۀ سرمایه‌داری، علیه اقتدار خونین و علیه پاکسازی قومی سیستماتیک مطلع شوند.
ما در گروه آنارشیست‌های سودان رفقای خود را از دست داده‌ایم؛ برخی از اعضای ما زخمی شدند و برخی جان باختند؛ و برخی دیگر با مخاطرات قریب‌الوقوع جنگ روبه‌رو هستند. خانواده‌های ما از گرسنگی، کمبود دارو و کمبود غذا رنج می‌برند. ما به آنارشیسم در سرزمینی که اقتدار در همه‌جا وجود دارد، اعتقاد داشتیم و برای دفاع از خود، ایده و اتحاد خود جنگیدیم. امروز به شما نیاز داریم؛ دستان خود را به سوی ما دراز کنید و در کنار ما بایستید تا بتوانیم در برابر مقامات و جنجاویدها مقاومت کنیم.
باشد که انقلاب پایدار بماند؛ خنجری مسموم در قلب ستمگران.»
نظرها
نظری وجود ندارد.