سپاه پاسداران یک نفتکش را در تنگه هرمز توقیف کرد

این رویداد در حالی رخ می‌دهد که تنش‌ها در منطقه پس از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران که شاهد حمله آمریکا به سایت‌های هسته‌ای ایران بود، همچنان بالا است.

نفتکش حامل فرآورده‌های نفتی با نام تالارا (Talara) که حامل محموله‌ای از گازوئیل با گوگرد بالا بود، در حال حرکت از شارجه/عجمان در امارات متحده عربی به مقصد سنگاپور در اقیانوس هند بود که بنا بر گزارش‌ها، توسط نیروهای سپاه پاسداران رهگیری شد.

جزئیات توقیف و قطع تماس

منابع امنیتی دریایی و گروه مدیریت ریسک دریایی بریتانیایی «وانگارد» اعلام کردند که نفتکش تالارا در دریا توسط سپاه پاسداران رهگیری و به سمت ساحل ایران هدایت شده است. آژانس عملیات تجارت دریایی بریتانیا (UKMTO) نیز با تأیید این حادثه، آن را به‌عنوان یک «فعالیت دولتی» توصیف کرد که کشتی را مجبور به حرکت به سمت آب‌های سرزمینی ایران کرده است.

شرکت دریایی «کلمبیا شیپ‌منیجمنت» مستقر در قبرس، که مدیریت این کشتی را برعهده دارد، در بیانیه‌ای اعلام کرد که در حدود ساعت ۰۸:۲۲ جمعه ۲۳ آبان / ۱۴ نوامبر به‌وقت محلی، «تماس با خدمه کشتی در حدود ۲۰ مایل دریایی (تقریباً ۳۷ کیلومتری) سواحل خور فکان امارات متحده عربی قطع شد».

این شرکت مالکیت کشتی را به «پاشا فایننس» مستقر در قبرس نسبت داد و افزود که در حال همکاری نزدیک با طرف‌های ذی‌ربط – از جمله آژانس‌های امنیت دریایی و مالک کشتی – برای برقراری مجدد تماس است و «ایمنی خدمه اولویت اصلی» آن باقی می‌ماند.

یک مقام دفاعی ایالات متحده آمریکا نیز که نخواست نامش فاش شود، در گفت‌وگو با آسوشیتدپرس توقیف تانکر را تأیید کرد و گفت جمهوری اسلامی ایران نفتکش را در حین عبور از تنگه هرمز ـ آبراه استراتژیک که حدود ۲۰ درصد از کل نفت معامله‌شده در جهان از آن عبور می‌کند ـ توقیف کرده و آن را به آب‌های سرزمینی خود برده است.

داده‌های ردیابی پرواز که توسط آسوشیتدپرس تحلیل شد، نشان می‌دهد که یک پهپاد آمریکایی MQ-4C تریتون نیروی دریایی آمریکا برای ساعت‌ها بر فراز منطقه توقیف در حال گشت‌زنی بوده است. شرکت امنیتی خصوصی «امبری» نیز گزارش داد که در این حمله، سه قایق کوچک به تالارا نزدیک شدند.

زمینه‌های تنش و سوابق توقیف

ایران بلافاصله توقیف این کشتی را تأیید نکرد. وزارتخانه‌های خارجه امارات متحده عربی و ایران نیز فوراً به درخواست‌ها برای اظهار نظر پاسخ ندادند.

با این حال بعد از ظهر جمعه خبرگزاری دولتی ایرنا به‌نقل از رادمهر جوذری، جانشین فرماندهی دریابانی بندرعباس  نوشت «مرزبانان طی عملیاتی موفق به شناسایی و توقیف یک فروند شناور حامل سوخت قاچاق در آب‌های خلیج فارس شدند».

جوذری گفت در این عملیات «دو قاچاقچی» دستگیر شدند و در بازرسی از این شناور نزدیک به سه‌هزار لیتر سوخت قاچاق از نوع گازوئیل کشف و ضبط شده است.

به‌گفته جانشین فرماندهی دریابانی بندرعباس، کارشناس‌ها ارزش محموله کشف‌شده «بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون ریال برآورد کرده‌اند.

این حادثه جدیدترین مورد از توقیف‌های دوره‌ای کشتی‌های تجاری توسط سپاه پاسداران در آب‌های خلیج فارس در سال‌های اخیر است. جمهوری اسلامی اغلب به مواردی چون قاچاق ادعایی، تخلفات فنی یا اختلافات حقوقی برای توقیف کشتی‌ها استناد کرده است. آخرین توقیف عمده به ماه مه ۲۰۲۲ بازمی‌گردد که ایران دو نفتکش یونانی را توقیف کرد و تا نوامبر همان سال در اختیار داشت.

تنش‌های طولانی‌مدت ایران و غرب، پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ آغاز شد. نیروی دریایی آمریکا ایران را متهم به حملات مین‌های لنگری به کشتی‌ها در سال ۲۰۱۹ و حمله پهپادی مرگبار به یک نفتکش مرتبط با اسرائیل در سال ۲۰۲۱ کرده است.

با این حال، این حملات و توقیف‌ها مدتی تحت‌الشعاع حملات حوثی‌های مورد حمایت ایران به کشتی‌ها در طول جنگ اسرائیل و حماس در نوار غزه قرار گرفت که سبب کاهش شدید کشتی‌رانی در گذرگاه حیاتی دریای سرخ شد.

این وضعیت پرتنش در نهایت در ماه ژوئن (خرداد ـ تیر) با جنگ ۱۲ روزه میان اسرائیل و ایران به اوج خود رسید. ایران همچنین از دیرباز تهدید به بستن تنگه هرمز، مسیر حیاتی برای تجارت جهانی انرژی، کرده است.

نیروی دریایی آمریکا از طریق ناوگان پنجم خود مستقر در بحرین، مدت‌هاست در خاورمیانه گشت‌زنی می‌کند تا آبراه‌های منطقه را باز نگه دارد.