در حال و هوای فیلم‌های ترسناک قدیمی

از هفته گذشته نمایش عمومی فیلم ترسناک «احضار روح» ساخته جیمز وان در سینماهای کشورهای اروپایی آغاز شده است. در اکران این هفته می‌پردازیم به معرفی این فیلم.

«احضار روح» از نوزدهم ماه گذشته در سینماهای آمریکا و کانادا به روی پرده رفت و از هفته گذشته نمایش عمومی خود را در سینماهای کشورهای اروپایی نیز آغاز کرده است. نام فیلم که در رسانه‌های فارسی‌زبان به «التماس» نیز ترجمه شده، دارای معانی چندگانه است که همه آنها به نوعی با موضوع فیلم در ارتباط هستند. علاوه بر «التماس» کردن می‌توان نام این فیلم را به «تردستی» نیز ترجمه کرد. اما به نظر می‌رسد نزدیک‌ترین برگردان «احضار روح» باشد، چراکه این کلمه به معنای احضار روح یا شیطان با قدرتی جادویی و یا فراواقعی هم هست.

مانند بسیاری دیگر از فیلم‌های ترسناک، داستان با ورود خانواده‌ای معمولی به خانه‌ای مرموز آغاز می‌شود. سال ۱۹۷۱ میلادی در آمریکا است و خانواده پرون به همراه پنج دخترشان به خانه‌ای تازه نقل مکان می‌کنند. در بدو ورود، سگ خانواده از ورود به خانه خودداری می‌کند و در صبح روز بعد، کارولین مادر خانواده کبودی‌های مرموزی را بر بدن خود می‌بیند و آنها سگ را مرده می‌یابند. ادامه یافتن ماجراهای مرموز پای اد و لورین وارن، دو متخصص اتفاق‌های ماورالطبیعه را به خانه باز می‌کند و آنها در پی تحقیقات خود به این نتیجه می‌رسند که به انجام عملیات جن‌گیری در خانه نیاز دارند.

بنا به گفته سازندگان فیلم، «احضار روح» بر اساس ماجرایی واقعی ساخته شده است. اد و لورین وارن، زن و شوهری بودند که سال‌های دراز بر روی اتفاق‌های ماورالطبیعه مطالعه و کار کردند و به ادعای خودشان با بیش از ۱۰ هزار مورد از این دست برخورد داشته‌اند. آنها چندین کتاب و مقاله نیز در این زمینه منتشر کرده‌اند و همچنین دوره‌های آموزشی برای افراد علاقمند به مسائل ماوراالطبیعه نیز برگزار می‌کردند. ماجرای خانواده پرون نیز یکی از این پرونده‌های عجیب دوران کاری این زن و شوهر بوده است.

اد وارن حدود ۲۰ ‌سال قبل، نسخه صوتی مصاحبه خود با کارولین پرون را برای تونی دروزا گراند، تهیه‌کننده تلویزیونی پخش کرد و از همان زمان دروزا تصمیم گرفت از روی این داستان فیلمی بسازد. او خلاصه‌ای از داستان فیلم تهیه کرد و تقریباً ۱۴ سال تلاش کرد مقدمات تولید آن را فراهم سازد، اما نتوانست کار چندانی از پیش ببرد.

سرانجام در سال ۲۰۰۷ میلادی چاد و کری هیس، دو برادر فیلمنامه‌نویسی که سابقه نوشتن فیلمنامه آثار ترسناکی چون «خانه‌ای از موم» را در کارنامه خود داشتند در مقام فیلمنامه‌نویس به پروژه پیوستند. آنها کار را بر اساس خلاصه داستان دروزا شروع کردند که در آن داستان از زاویه دید کارولین پرون تعریف می‌شد. اما این دو برادر بعدتر تصمیم گرفتند که داستان را از زاویه دید اد وارن روایت کنند. برای همین شروع به تحقیقات مجدد کردند و برای دقیق‌تر بودن فیلمنامه، ساعت‌ها با لورین وارن گفت‌وگو کردند. لورین وارن همچنین در زمان فیلمبرداری در کنار گروه بود و به آنها کمک می‌کرد که با دقت بیشتری ماجراها را بازسازی کنند. با نوشتن فیلمنامه تازه، کمپانی فیلمسازی برادران وارنر در مقام سرمایه‌گذار وارد پروژه شد و مقدمات پیش‌تولید فیلم از اوایل سال ۲۰۱۱ میلادی آغاز گردید.

«احضار روح» توسط جیمز وان، کارگردان استرالیایی مالزیایی‌تبار که به ساخت آثار ترسناک اشتهار دارد کارگردانی شده است. او بیشتر به خاطر ساخت قسمت اول فیلم ترسناک «ساو» یا «اره» شهرت دارد. این فیلم مستقل توانست توجه تماشاگران و علاقمندان فیلم‌های ترسناک را به خود جلب کند و بعدها شش دنباله دیگر نیز بر آن ساخته شد. وان در قسمت‌های بعد این مجموعه فیلم‌ها تنها در مقام تهیه‌کننده ارشد در کنار پروژه‌ها بود اما بعد تصمیم گرفت از این مجموعه فیلم‌ها جدا شود و به ساخت آثار دیگری روی بیاورد. او خود درباره دلیلش برای رفتن به سوی ساخت فیلم «احضار روح» و پیوستن به این پروژه می‌گوید: «من برای مدت زیادی یکی از طرفداران وارن‌ها بودم. غیر ممکن است که شما درباره موضوعات فراواقعی تحقیق کنید و به نام این دو نفر بر نخورید. برای همین از مدت‌ها پیش آنها را می‌شناختم و وقتی که کارگردانی این فیلم به من پیشنهاد شد با خودم فکر کردم که این فیلم بر اساس آدم‌هایی است که من درباره‌شان بسیار خوانده‌ام و از اینجا شروع کردم که بیشتر وارد ماجرا شوم.»

شاید بتوان تفاوت اصلی «احضار روح» با دیگر ساخته‌های جیمز وان را واقعی بودن داستان آن دانست. برخی از آدم‌هایی که در این فیلم تصویر می‌شوند هنوز وجود دارند و اد و لورین وارن نیز از چهره‌های شناخته شده هستند که علاوه بر اینکه بر اساس پرونده‌های آنها چندین فیلم سینمایی و تلویزیونی ساخته شده است، خودشان نیز بارها در تلویزیون ظاهر شده و در ارتباط با کارشان گفت‌وگو کرده‌اند.

جیمز وان در ارتباط با چگونگی برخورد با این موضوع و تحقیق برای شناخت این شخصیت‌ها و وفاداری به واقعیت در فیلمش می‌گوید: «من می‌خواستم تا آنجا که می‌توانم از این آدم‌ها اطلاعات به دست بیاورم اما نه تا آن اندازه که آنها بخواهند به من دیکته کنند که فیلمم را چگونه بسازم. در بیشتر موارد من از نویسندگان کمک گرفتم و از آنها می‌خواستم پرسش‌های مورد نظرم را از آنان بپرسند. راستش اوایل کمی از برخورد با لورین می‌ترسیدم و استرس داشتم، اما بعد از دیدار او را بسیار راحت و دوست‌داشتنی یافتم و همین باعث شد که برای من کار خیلی آسان شود و بدانم که می‌خواهم چگونه او را تصویر کنم.»

ورا فارمیگا، بازیگر نامزد جایزه اسکار به همراه لیلی تیلور و پاتریک ویلسون نقش‌های اصلی فیلم را بازی کرده‌اند. فارمیگا و ویلسون نقش‌های لورین و اد وارن را بازی می‌کنند. برای همین این دو زمان زیادی را صرف دیدار با لورین وارن و صحبت با او به منظور آماده شدن برای نقش‌هایشان کردند. ورا فارمیگا، تجربه دیدار خود با لورین وارن را اینگونه توضیح می‌دهد: «قبل از اینکه لورین را ببینم هیچی درباره‌اش نمی‌دانستم. چیزی که برای من خیلی تحسین‌برانگیز بود رابطه این دو نفر یعنی اد و لورین با یکدیگر، همکاری‌ با هم و عشقشان به هم بود. عشق منحصر بفردی داشتند. من معمولاً جذب نقش‌هایی می‌شوم که زنان ویژه و قابل توجه‌ای را تصویر می‌کنند و او یکی از این زنان بود.»

اما «احضار روح» تا اینجا با استقبال خوب تماشاگران روبرو شده است و منتقدان نیز به عنوان یک فیلم سرگرم‌کننده ترسناک آن را پسندیده و نقدهای نسبتاً مثبتی بر آن نوشته‌اند. یکی از نکاتی که باعث شده منتقدان فیلم را بپسندند ساختار نزدیک آن به فیلم‌های ترسناک قدیمی و خلق جلوه‌های ویژه بر سر صحنه و عدم استفاده گسترده از جلوه‌های ویژه کامپیوتری است. پیتر تراورس، منتقد «رولینگ استونز» با دادن سه ستاره از چهار ستاره خود به فیلم، آن را یکی از فیلم‌هایی خوانده که در این سال‌ها توانسته واقعاً او را بترساند و با آنکه با موضوع تکراری خانه‌های جن‌زده بازی می‌کند، اما گرمایی تازه به این دسته از فیلم‌ها بخشیده است. کوین هارلی، منتقد «توتال فیلم» نیز با دادن سه ستاره به فیلم آن را به اندازه کافی ترسناک و تعلیق‌برانگیز خوانده و جیمز وان را در استفاده درست از کلیشه‌های ژانر ترسناک موفق می‌داند.

«احضار روح» با زمان ۱۱۲ دقیقه محصول سال ۲۰۱۳ کشور آمریکا است.