تجربه تشکل کارگران پالایشگاه تهران در مقطع انقلاب و پس از آن

بازخوانی آنچه که در انقلاب ۵۷ بر صنعت نفت و حرکت کارگران نفت گذشت، از مهم‌ترین تجربیات جنبش کارگری ایران است. نطفه آغازین حرکت کمیته اعتصاب در پالایشگاه تهران شکل گرفت که در آن مقطع ۱۵۰۰ کارگر و کارمند داشت. این کمیته در ابتدا به شکل مخفی پی ریزی شد، در دورانی که به دلیل سرکوب حکومت پهلوی هیچ تشکل کارگری در صنعت نفت وجود نداشت. کمیته اعتصاب پالایشگاه تهران با کارگران نفت در آبادان نیز در ارتباط بود و در پاییز ۵۷ بعد از وقایع میدان ژاله دست به یک تحصن و سپس یک اعتصاب زد که منجر به بستن شیرهای نفت به خارج از ایران گشت. حرکتی که پیروزی انقلاب در مقطع ۵۷ را ممکن ساخت. این کمیته در ادامه حیات خود به شورای کارگران تبدیل گشت که تنها توانست تا سال ۶۰-۶۱ به حرکت خود ادامه دهد و خدمات ارزنده ای را مثل کاهش ساعت کار، افزایش حقوق و تهیه مسکن برای کارگران فراهم کند. پس از سرکوب نیروهای مخالف در اوائل دهه ۶۰ فعالین کارگری نیز برخی دستگیر، گروهی اعدام و بعضی مخفی و از کشور خارج شدند. علی پیچگاه از اعضای مخفی کمیته اعتصاب در پالایشگاه تهران بود. تجربیات او را می‌توان به عنوان بخشی از تاریخ شفاهی جنبش کارگری دانست. این تجربیات نشان می‌دهد با وجود سرکوب و عدم تشکل کارگران نفت در زمان پهلوی، اما زمانی که شرایط انقلابی در کف خیابان‌ها شکل می‌گیرد، به سرعت تشکل‌های کارگری نزج و شکل می‌یابد. اما او دست بر روی ضعف‌هایی هم می‌گذارد که منجر به شکست زودرس این تشکل گشت. عدم گسترش کمیته اعتصاب و بعدها شورا در سطح کشور و عدم ارتباط پیوسته آن با اتحادیه های اصناف دیگر و همچنین عدم ارتباط پایدار با بدنه کارگری را می‌توان از ضعف‌های این حرکت نامید.
گفت‌وگوی پیش روی با علی پیچگاه از اعضای کمیته اعتصاب و صدیق اسماعیلی از کنش‌گران کارگری است که به تجربه کمیته اعتصاب پالایشگاه تهران می‌پردازد و همچنین نگاهی کوتاه به وضعیت تشکل کارگران صنعت نفت در شرایط فعلی نیز دارد.