هوای زمین باز هم گرم‌تر خواهد شد

تحقیقات جدید نشان می‌دهد میزان افزایش دمای کره زمین بیش از برآوردهای پیشین خواهد بود. مطابق این تحقیقات که اخیرا در دانشگاه «نیو ساوث ولز» New South Wales در استرالیا انجام شده اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای به سرعت محدود نشود، کره زمین تا کمتر از ۹۰ سال دیگر بیش از ۴ درجه سانتیگراد گرم‌تر خواهد شد. این میزان از گرم‌شدن هوا،  دو برابر بیشتر از میزان مجاز است و آینده حیات روی این سیاره را با مخاطرات زیادی مواجه خواهد کرد.

به اعتقاد اکثر دانشمندان بالا رفتن میانگین دما بیش از ۲ درجه سانتیگراد می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیر فراوانی روی محیط زیست کره زمین باقی بگذارد. افزایش حوادث مرگباری مانند طوفان‌های سهمگین، سیل، خشکسالی، ذوب شدن یخ‌های  قطبی، بالا آمدن سطح دریاها، زیر آب رفتن مناطق ساحلی و جزایر کوچک و همچنین در خطر افتادن تنوع زیستی از عوارض گرم شدن آب و هوای زمین است.

ابرها عامل تعیین کننده در گرم شدن هوا

تحقیقات جدید در استرالیا بر میزان ابرهای موجود در جو کره زمین و نحوه تشکیل شدن آن‌ها متمرکز بوده و با مطالعه آن‌ به یک الگوی جدید تغییرات آب و هوایی دست یافته است. در این الگو، بر اثر گرم شدن هوای زمین ابرهای کمتری در جو تشکیل خواهد شد. این به معنای آن است که میزان اشعه خورشیدی که به فضا منعکس می‌شود نیز کمتر خواهد شد، بنابراین دمای سطح زمین و همچنین دریاها بیشتر افزایش خواهد یافت. نقش موثر ابرها در جلوگیری از افزایش دمای کره زمین یکی از مهمترین مسائلی است که هم اکنون دانشمندان در مراکز مختلف روی آن تحقیق می‌کنند. تا پیش از این تحقیق جدید، تردیدهایی در مورد نقش موثر ابرها وجود داشت. در این تحقیق به کمک یک الگوی شبیه سازی شده با کامپیوتر تلاش شد تا چگونگی تشکیل ابرها و تغییرات آن‌ها تا حد ممکن به الگوهای واقعی در جو زمین نزدیک باشد.

زمانی که آب اقیانوس‌ها بخار می‌شود، بخار آب می‌تواند تا حدود ۱۵ کیلومتر در جو زمین بالا رود و در آن‌جا به صورت ابرهای بارانی متمرکز شود. این ابرها باعث بازتاباندن اشعه خورشید به درون فضا می‌شوند و جلوی گرم شدن هوای زمین را می‌گیرند. اما از سوی دیگر این احتمال نیز وجود دارد که بخار آب تنها چند کیلومتر بالا برود و بدون آن‌که ابری تشکیل شود بر اثر وزش باد پراکنده گردد. الگوهای کامپیوتری باید بتوانند تمام حالت‌های موجود را در نظر بگیرند و تاثیرات آن را روی افزایش دمای کره زمین نشان دهند. این موفقیتی است که تحقیق جدید دانشمندان استرالیایی ادعا می‌کند به آن دست یافته است.

یک قدم به سوی فاجعه

به گفته محققان این مرکز پژوهشی در استرالیا، تحقیق آن‌ها توانسته است دو موضوع را روشن کند: اول آن‌که تغیرات ابرها تابع چه عواملی است و دوم مشخص کردن آن‌که میزان گرم شدن هوای زمین بسیار بیشتر از آن‌چیزی است که تاکنون تخمین زده می‌شد. ۴ درجه گرم‌تر شدن هوای زمین به معنای یک فاجعه بزرگ در دنیاست. به عنوان مثال به این ترتیب زندگی در مدار استوایی تقریبا غیر ممکن و یا با دشواری بسیار زیادی رو به رو خواهد شد. همچنین با این میزان گرما، آب شدن تمام صفحات یخی در گرین لند و بخش عمده‌ای از یخ‌های قطب جنوب قطعی خواهد بود. بیشتر کشورها در مذاکرات جهانی در خصوص تغییرات آب و هوایی تلاش داشته‌‌اند به ساز و کاری دست یابند که طبق آن بتوان گرم شدن هوای زمین را در حد ۲ درجه سانتیگراد محدود نگاه داشت. اما نتایج این تحقیق جدید نشان می‌دهد علیرغم این تلاش‌ها، گرم شدن هوا با شدت بیشتری ادامه دارد.

این تحقیق روز اول ژانویه ۲۰۱۴ در مجله نیچر (طبیعت) منتشر شد. به گفته دانشمندانی که این مقاله علمی را بازبینی کرده‌اند، این پژوهش توانسته است تردیدها را در مورد آن‌که  انتشار گازهای کربن می‌تواند باعث چه میزان افزایش دمای هوای زمین شود به نصف تقلیل دهد.

از جمله مراکزی که نتایح این تحقیق جدید را مورد تایید قرار داده، موسسه ملی مطالعات محیطی در ژاپن است. به گفته دانشمندان این مرکز اکنون چالش اصلی چگونگی مقابله با این میزان افزایش دمای پیش بینی نشده است.

دی اکسید کربن و آینده زمین

یکی از راه‌هایی که دانشمندان توسط آن واکنش آب و هوای زمین به گازهای گلخانه‌ای را می‌سنجند، تخمین بالارفتن دمای هوا با دو برابر شدن حجم گاز دی اکسید کربن در جو زمین از زمان انقلاب صنعتی تاکنون است. برای حدود بیست سال دانشمندان گمان می‌کردند میزان افزایش دما در دهه‌های آینده چیزی بین ۱/۵ درجه سانتیگراد تا حداکثر ۵ درجه باشد. اما تحقیق جدید این بازه را محدودتر کرده و آن را بین ۳ تا ۵ درجه برآورد می‌کند که حد میانی آن ۴ درجه سانتیگراد خواهد بود.

در سپتامبر سال ۲۰۱۳ نیز انتشار گزارشی علمی توسط هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی (IPCC) تردیدها را در مورد نقش موثر انسان در گرم‌تر شدن آب و هوای کره زمین از میان برداشت. «هیئت بین‌دولتی تغییرات آب و هوایی»، هیئتی است علمی و مرکب از نمایندگان کشورهای مختلف جهان و این گزارش جدید را در جریان نشستی در استکهلم  منتشر کرد. در تهیه این گزارش بیش از دویست دانشمند مشارکت داشتند. مطابق این گزارش میزان بالا آمدن سطح آب دریاها از نیمه سده نوزدهم تاکنون، در دوهزار سال گذشته بی‌سابقه بوده است. این گزارش همچنین به میزان تجمیع گازهای گلخانه‌ای در جو زمین اشاره کرده و می‌گوید افزایش برخی از این گازها در طول هشتصد هزار سال گذشته بی‌سابقه بوده است.  گاز دی اکسید کربن به میزان چهل درصد پس از انقلاب صنعتی در سده‌های هجدهم و نوزدهم افزایش یافته است، که دلیل اصلی آن استفاده فراوان از سوخت‌های فسیلی و همچنین تغییر کاربری بسیاری از اراضی زمین است. بنابر تاکید این گزارش نیز اگر روند انتشار گازهای گلخانه‌ای به همین صورت ادامه داشته باشد، هوای زمین باز هم گرمتر می‌شود و گرما به عمق اقیانوس‌ها نیز نفوذ خواهد کرد. یخ‌های قطب شمال باز هم نازک‌تر خواهند شد و سطح آب دریاها همچنان بالا می‌آید واین اتفاق بسیاری از نقاط دنیا از جمله شهرهای ساحلی و جزایر را تهدید می‌کند.

در همین زمینه:

انسان مسئول تغییر آب و هوای زمین

سهم ایران در نشست آب و هوایی ورشو

سازمان ملل و مهار تغییرات آب و هوایی

تغییرات آب و هوایی در شورای امنیت

پناهجویان اقلیمی؛ موجی که پس از گرما می‌آید