آثار منیر شاهرودی فرمانفرمائیان در موزه گوگنهایم

موزه گوگنهایم در نیویورک نمایشگاه جامعی از آثار منیر شاهرودی فرمانفرمائیان  برگزار می‌کند. این نخستین بار است که آینه‌کاری‌ها، نقاشی‌ها و مجسمه‌های این هنرمند برجسته ایرانی در آمریکا به نمایش گذاشته می‌شود. اوایل انقلاب، خانه و بسیاری از آثار منیر شاهرودی فرمانفرمائیان مصادره شد و او ناگزیر کشورش را ترک کرد.

موزه گوگنهایم در نیویورک اعلام کرده است که در نمایشگاهی به نام «بی‌کران امکان» مجموعه‌ای از آثار منیر شاهرودی فرمانفرمائیان را به نمایش می‌گذارد. این نمایشگاه ۱۳ مارس سال جاری افتتاح می‌شود و تا ۳ ژوئیه ادامه دارد. دو روز پیش از افتتاح نمایشگاه، مستند «منیر» به کارگردانی بهمن کیارستمی هم در معرفی این هنرمند به نمایش درمی‌آید.

منیر شاهرودی فرمانفرمائیان در سال ۱۳۰۲ متولد شده و از هنرمندان شناخته‌شده و برجسته ایرانی است. آثار او از نقاشی گل تا چیدمان‌های مدرن را در برمی‌گیرد، اما بیشتر به دلیل آینه‌کاری‌ها و نقاشی‌های روی شیشه‌اش در جهان شناخته شده است. کیانوش فرید در برنامه «پیشگامان نقاشی معاصر ایران» در رادیو زمانه درباره آینه‌کاری‌های فرمانفرمائیان می‌نویسد: «این آثار برآمده از علاقه و پیوند منیر شاهرودی فرمانفرمائیان با سنت‌های تصویری و هنری ایران باستان و شناخت او از هنر مدرن و تلفیق موفق و مبتکرانه این دو دنیاست.»

در سایت موزه گوگنهایم آمده است که آثار منیر شاهرودی فرمانفرمائیان از قلمرو هنرهای تزئینی و معماری ایرانی می‌آید، نقش‌های هندسی ایرانی در آن‌ها برجسته است و همچنین می‌توان تأثیرپذیری هنرمند از عرفان ایرانی را هم در این آثار دید. به گفته برگزارکنندگان نمایشگاه «بی‌کران امکان» به دلیل این ویژگی‌ها آثار شاهرودی فرمانفرمائیان بی‌زمان و بی‌مکان و به همین دلیل جهان‌شمول است.

آثاری که از شاهرودی فرمانفرمائیان در گوگهنایم به نمایش گذاشته می‌شود، پیش از این در «موزه هنرهای معاصر سررالوز» در پرتغال عرضه شده بود. در کنار آینه‌کاری‌ها و نقاشی‌های او روی کاغذ و بوم، دو لنگه در شیشه‌ای بزرگ هم که این هنرمند در سال‌های دهه ۱۹۸۰ برای خانه‌ای در نیویورک ساخته، به نمایش گذاشته می‌شود. این نمایشگاه گستره آثار منیر شاهرودی فرمانفرمائیان در فاصله بین سال‌های ۱۹۷۴ تا ۲۰۱۴ را در برمی‌گیرد.

منیر شاهرودی فرمانفرمائیان پس از پایان جنگ جهانی دوم برای تحصیل در رشته هنر به نیویورک رفت. او به عنوان تصویرساز مد کار کرد و در همین دوران با هنرمندان سر‌شناسی مانند اندی وارهول و جکسن پالاک آشنا شد و از نقاشی چون میلتون آوری، شیوه مونوپرینت را آموخت که آن را بعد‌ها به طور گسترده‌ای در نقاشی‌های روی شیشه‌اش به کار برد. او پس از ۱۳ سال، در سال ۱۳۳۶ به ایران بازگشت و در آغاز به نقاشی از اعضای خانواده و مونوپرینت‌هایی از گل و گیاه پرداخت، اما به‌تدریج به سوی استفاده از شیوه‌ها و شگردهای کهن گرایش پیدا کرد و آثاری را با تأثیرپذیری از معماری سنتی و با استفاده از آثار تزئینی قدیمی در ترکیبی با اکسپرسیونیسم و می‌نیمالیسم آفرید.

کیانوش فرید می‌نویسد: «شاهرودی فرمانفرمائبان با بهره‌گیری از هنر رو به فراموشی آینه‌کاری، تلفیقی یگانه و مختص به خود از سنت و مدرنیسم به‌دست داد و با نشاندن عناصر برخاسته از سنت در چارچوبی مدرن، آثاری آفرید که فرم‌ها و زبان و بیان تصویری متفاوتی را به هنر معاصر پیشنهاد می‌کند.»

بیشتر بخوانید: منیر فرمانفرمائیان و هنر آینه‌کاری

منیر شاهرودی فرمانفرمائیان، پس از انقلاب و هنگامی که خانه و بسیاری از آثارش مصادره شده بود، ناگزیر بار دیگر راهی نیویورک شد و بار دیگر کارش را آنجا از سر گرفت. ‌