برنامه «راهیان نور» محوطه تاریخی شوش را به خطر انداخت
پل نظام‌مافی که برای سهولت رفت و آمد کاروان‌های راهیان نور در دست احداث است، حریم محوطه تاریخی شوش را نقض کرده. آیا یونسکو، شوش را از فهرست میراث جهانی حذف می‌کند؟
پل نظام‌مافی در حریم محوطه تاریخی شوش در دست ساخت است. این پروژه که در دولت محمود احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۹ آغاز شد، در این سال‌ها ۳۰ درصد پیشرفت داشته و اکنون بیم آن می‌رود که چنانچه ادامه پیدا کند، یونسکو محوطه تاریخی شوش را از ثبت جهانی خارج کند.
سازمان یونسکو در سی و نهمین اجلاس سالانه کمیته میراث جهانی که از ۲۸ ژوئن تا ۸ ژوئیه ۲۰۱۵ در شهر بن در آلمان برگزار شد، ۳۷ پرونده را در دستور کار خود قرار داد. از آن میان پرونده محوطه تاریخی شوش در استان خوزستان و پرونده منظر فرهنگی میمند در استان کرمان از چهار شاخص اصالت، یکپارچگی، مدیریت و حفاظت برخوردار بود و در میراث جهانی یونسکو ثبت شد. در آن زمان پروژه احداث پل نظام‌مافی که در حریم محوطه تاریخی شوش قرار داشت یکی از موانع ثبت جهانی این محوطه تاریخی در میراث جهانی یونسکو بود. این پروژه متوقف شد، اما حالا احداث این پل از سرگرفته شده است.
مجتبی گهستونی، دبیر و سخنگو انجمن دوستداران میراث فرهنگی «تاریانا» در خوزستان می‌گوید:
«در زمان شروع احداث پل، پایگاه شوش مانع انجام کار شد ولی پیمانکار و کارفرما بدون توجه به این تذکرات کار را آغاز کردند و تا امروز هم دفتر حقوقی میراث فرهنگی استان هیچ شکایتی نکرده، در حالی که پل همچنان در حال ساخت است و هیچ علامتی مبنی بر جلوگیری از ادامه کار دیده نمی‌شود.»
«راهیان نور» یا تفاخر به میراث جهانی یونسکو؟
طرح احداث پل نطام‌مافی در سال ۱۳۸۹ آغاز شد. هدف از این طرح این بود که با احداث این پل کاروان‌های «راهیان نور» که برای بازدید از مناطق عملیات فتح‌المبین و فکه را به خوزستان می‌رفتند، به ترافیک کمتری بربخورند.
اردوهای «راهیان نور» وزارت آموزش و پرورش و بسیج به طور مشترک برگزار می‌کنند و دولت حسن روحانی هم بودجه‌ای معادل ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد تومان به آن اختصاص داده است. آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی اسفند ۹۲ از مسئولان خواسته بود مناطق جنگی را به زیارتگاه‌هایی برای مردم تبدیل کنند. پل نظام‌مافی از این نظر اهمیت دارد.
بیشتر بخوانید: خامنه‌ای: «مناطق جنگی، زیارتگاه شود»
پس از ثبت جهانی محوطه تاریخی شوش در فهرست میراث جهانی یونسکو، مدیران شهری در استان خوزستان در نظر داشتند احداث پل نظام‌مافی را متوقف کنند و به جای آن، برای سهولت تردد کاروان‌های راهیان نور، یک جاده ترانزیت و یک میدان بسازند. اما این طرح ظاهراً به جایی نرسید و احداث پل نظام‌مافی از سر گرفته شد. حالا این خطر وجود دارد که محوطه تاریخی شوش از فهرست جهانی یونسکو خارج شود.
مجتبی گهستونی می‌گوید:
«پل نظام‌مافی برخلاف ضوابط عرصه محوطه‌های جهانی ساخته شده. این ضوابط اما به تمام دستگاه‌های درون شهرستان، استانداری و اداره کل مسکن ابلاغ شده است.»
شش سال سردرگمی: روگذر یا زیرگذر؟
جاسم ساعدی، نماینده مجلس شورای اسلامی کلنگ پل نظام‌مافی را در سال ۱۳۸۹ زده بود. از آن زمان هم سردرگمی در چگونگی احداث این پل وجود داشت. ابتدا قرار بود پل به شکل زیرگذر احداث شود، اما بعد از هفت سال کارشناسان به این نتیجه رسیدند که امکان‌پذیر نیست و تصمیم گرفتند پل را به شکل روگذر احداث کنند. پل روگذر اما در حریم محوطه تاریخی شوش قرار می‌گرفت.
عاطفه رشنویی، معاون میراث فرهنگی خوزستان به خبرگزاری مهر گفته است: «موضوع پل نظاتم‌مافی در حال بررسی است. امکان دارد که منظر شهر تاریخی شوش را مخدوش کند. برای همین با مسئولان استان مذاکره می‌کنیم تا این پل را به طرح دیگری تبدیل کنند و برای شوش کمربندی پیش‌بینی شود.»
به رغم این نگرانی‌ها اداره راه و شهرسازی استان خوزستان همچنان به ساخت و ساز پل نظام‌مافی در حریم محوطه تاریخی شوش ادامه می‌دهد.
محمدحسن ارسطوزاده، مدیر پایگاه جهانی شوش می‌گوید:
«میراث فرهنگی استان خوزستان مخالف ساخت این پل است، ولی آنها کار خودشان را می کنند. ایران متعهد شده که ضوابط ثبت جهانی را رعایت کند. اگر خللی در این زمینه وارد شود، پرونده ثبت جهانی شوش دچار مشکل خواهد شد.»
شهر باستانی شوش
شوش یکی از کهن‌ترین شهرهای دنیای باستان و از مهم‌ترین مناطق تاریخی ایران است.
قدمت یک دهکده باستانی در این محدوده به حدود ۹۰۰۰ سال پیش می‌رسد، اما در حدود ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، شهرنشینی در شوش آغاز شد و تاکنون نیز ادامه دارد. این منطقه که بین رودخانه‌های دز و کرخه قرار دارد روزگاری مرکز عیلامی‌ها بوده است.
آشوربانیپال، پادشاه آشور، شوش را بین سال‌های ۴۶۵ تا ۴۶۰ پیش از میلاد فتح و سپس ویران کرد. داریوش هخامنشی شوش را از نو بنا کرد و در دوران هخامنشی‌ها، شوش پایتخت مهم سیاسی آنان شد. کاخ مشهور آپادانای داریوش نیز در شوش قرار دارد.
برخی دیگر از پادشاهان هخامنشی از جمله خشایارشا و اردشیر اول نیز در شوش زندگی می‌کردند.
نظرها
نظری وجود ندارد.