سینا قنبری تنها جان‌باخته در میان بازداشت‌شدگان اخیر است؟

با گذشت یک روز از انتشار خبر درگذشت سینا قنبری، یکی از بازداشت‌شدگان اعتراضات سراسری اخیر که در قرنطینه زندان اوین زندانی بود و مقامات رسمی گفته‌اند «خودکشی» کرده، خبر درگذشت یک بازداشت شده دیگر در اراک دست به دست و دهان به دهان می‌شود.

وحید حیدری از سوی کلانتری ۱۲ رضوی اراک، مرکز استان مرکزی و به دنبال اعتراضات سراسری اخیر بازداشت شده اما به دنبال انتشار خبر درگذشت او، به عنوان «قاچاق‌فروش» و «معتاد» از او نام برده شده است:

نام محسن عادلی نیز به عنوان یکی دیگر از جان‌باختگان در بازداشتگاه‌ها مطرح است. گفته می‌شود او  ۱۱ دی ماه دستگیر شده و  بعد از دو روز جسدش را تحویل داده و گفته‌اند خودکشی کرده است.

درباره سینا قنبری اما خبرهای بیشتری منتشر شده و مرگ او در زندان اوین از سوی دو نماینده مجلس تایید شده است: سینا قنبری معترض ۲۲ ساله در زندان اوین «خودکشی کرد»

مدیرکل زندان‌های استان تهران هم روز دوشنبه ۱۸ دی ماه «خودکشی سینا قنبری در دستشویی زندان اوین» را تایید کرده است.

مصطفی محبی به خبرگزاری فارس گفته است: «بامداد روز شنبه مورخ ۱۶ دی ماه یکی از زندانیان زندان اوین به نام سینا قنبری فرزند علی‌اکبر با مراجعه به دستشویی قرنطینه زندان اوین اقدام به خودکشی از طریق حلق‌آویز نمودن خود کرد.»

به گفته محبی، مراتب فورا به دادستان تهران اعلام شده: «بازپرس دادسرای جنایی در زندان حضور یافت و از مأموران زندان و مطلعین تحقیق کرد و دستورات را صادر کرد.»

«افراد مطلع» در منابع رسمی از سینا قنبری به عنوان فردی دیپلمه و بیکار یاد کرده‌اند.

سایت مشرق نیوز، نزدیک به اصولگرایان تندرو نیز از قول یک نماینده مجلس که نامی از او نبرده، نوشته است: «... وی هرگز دانشجو نبوده و تحصیلاتش دیپلم است و بنابر اطلاعات دریافتی، بازداشت وی نیز ارتباطی با حوادث اخیر نداشته است و به گفته برخی منابع خبری، وی به دلیل حمل مواد مخدر توسط نیروی انتظامی بازداشت و تحویل قوه قضاییه شده است.»

این سایت در ادامه چنین نتیجه گرفته است: «بنابراین جوسازی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی برای بازسازی آنچه محمود صادقی با عنوان کهریزک دوم اعلام کرد، بیشتر به یک عملیات رسانه‌ای-روانی علیه قوه قضاییه شباهت دارد.»

یک منبع نزدیک به بازداشت‌شدگان اخیر در تهران اما این ماجرا را برای زمانه چنین روایت می‌کند:

«من راجع به سینا قنبری تحقیق کردم از بچه‌هایی که در قرنطینه یک بازداشت بودند. وقتی که بازداشت شده و توی قرنطینه بوده، گویا روز پانزدهم تولدش بوده. بعد به شدت وضعیتش خوب نبوده، استرس و اضطراب زیادی داشته همراه با ترس. پزشکان و ماموران بهداری و سربازها هم گویا بین بچه‌ها متادون پخش می‌کردند به عنوان دارو و به سینا قنبری متادون زیادی تزریق شده و داده شده بهش و طوری شده که وضعیتش ۱۰ برابر بدتر شده. او با همان حالت بد می‌گفته من پانزدهم تولدم است و باید بروم بیرون. یکی از بچه‌های بازداشتی قرنطینه یک اینها را به من گفت. خلاصه او ساعت پنج صبح رفته دستشویی و توی دستشویی خودش را با نایلون زباله خفه کرده. ماموران هم ریخته‌اند و یک سری از بچه‌های بازداشتی را با خودشان برده‌اند، انگار که بخواهند تقصیر به گردن آنها بیندازند.»

زمانه به طور مستقل امکان تایید این گفته‌ها را ندارد.

این منبع نزدیک به افراد بازداشت شده در ادامه روایت خود به اشکان آبسواران اشاره می‌کند. برخی منابع از آبسواران به عنوان یک بازداشت شده مفقود نام برده‌اند که گفته شده روز دهم دی ماه بازداشت شده و پس از آن در تماس با خانواده‌اش گفته است در زندان اوین در بازداشت است اما هنگام مراجعه خانواده او، خبری از او به دست نیامده است.

این منبع اما درباره اشکان آبسواران به زمانه می‌گوید: «اشکان آبسواران آزاد شده و به گفته مادرش در انفرادی‎های اطلاعات بوده اما از وقتی آزاد شده نمی‎تواند حرف بزند و مشخص نیست چه بلایی به سرش آورده‌اند.»

این فرد مطلع همچنین از یک فرد بازداشت شده به نام سپیده فرهان (فرح‌آبادی) نام می‌برد که روز دوازدهم دی ماه همراه عده‌ای از دوستانش در میدان انقلاب تهران بازداشت و به مکانی نامعلومی منتقل شده است: «چند روز پس از بازداشت او اما ماموران امنیتی با خانواده‌اش تماس گرفته و گفته‌اند در انفرادی و تحت بازجویی است اما پس از این تماس اطلاع دیگری از او به دست نیامده و خانواده‌اش همچنان در نگرانی و بی‌خبری به سر می‌برند.»

قبح‌زدایی جمهوری اسلامی از مرگ در زندان

- مرگ در زندان اتفاقی نادر در زندان‌های ایران نیست و تاکنون از این دست اخبار تلخ بسیار شنیده‌ایم.

گوینده این جمله مدیار سمیع‌نژاد، فعال حقوق بشر مقیم نروژ است که خود سابقه محکومیت و حبس در زندان اوین را دارد و در سال‌های گذشته گزارش مفصلی نیز درباره افرادی که در زندان‌های جمهوری اسلامی جان باخته‌اند، منتشر کرده است: مرگ در زندان؛ ردپای شکنجه

او درباره جان‌باختن افراد در زندان‌های جمهوری اسلامی به زمانه می‎‎گوید: «از جمله‌ دلائل اصلی مرگ زندانیان در زندان‌ها می‌توانم به عدم دسترسی به خدمات درمانی، شکنجه‌های جسمی، اعتصاب غذا، خودکشی و قتل اشاره کنم که در بسیاری از موارد مستقیم و غیرمستقیم مسئولیتش متوجه مسئولان زندان و قوه‌‌ قضاییه و نهادی امنیتی است.»

سمیع‌نژاد درباره مرگ سینا قنبری نیز می‌گوید: «هنوز از چند و چون این ماجرا اطلاعات کافی در دست نیست و آنچه می‌دانیم موارد محدودی هستند: مسئولین از جمله رییس زندان اوین مدعی شده‌اند که او "خودکشی" کرده است. فرض که صحت این ادعا را بپذیریم باز سوال‌های متعددی هست که متوجه مسئولان است و باید به آن پاسخ بگویند. برای مثال این‌که این جوان ۲۲ ساله تحت شرایط و فشاری بوده که خودکشی کرده است، آن هم در قرنطینه‌ زندان. قرنطینه‌ زندان به طور معمول جایی است که متهمان یا مجرمان به طور موقت و کوتاه مدت در آن هستند. یعنی می‌توان این را در نظر گرفت که مدت کوتاهی از بازداشت او گذشته بوده است و در محل موقت بوده است. خودکشی یک جوان ۲۲ ساله مساله‌ ساد‌ه‌ای نیست و نمی‌توان از آن به سادگی گذشت به ویژه که اگر مشخص شود او در اعترضات اخیر بازداشت شده است.»

به گفته این فعال حقوق بشر، «چه این‌ها باشد یا نه، آن‌چه محرز است این مساله است که چند و چون این امر باید مستقل بررسی شده و در صورت وجود مقصر، امکان محاکمه‌ عادلانه به وجود بیاید و فرد یا افراد خاطی مانند موارد مشابه بسیار مصون از مجازات نمانند.»