آیا حزب‌الله پا به مجلس رقص منطقه خواهد گذاشت؟
ژنین جالخ و آنتونی سمرانی (L'Orient le Jour) − بعید است حزب‌الله آغازگر جنگی تازه با اسرائيل باشد، اما در صورت وقوع جنگی منطقه‌ای، احتمال درگیر شدن لبنان در آن بسیار زیاد است.
ژنین جالخ و آنتونی سمرانی
یکی از خیابان‌های بیروت (عکس: آرشیو)
بعید است حزب‌الله آغازگر جنگی تازه با اسرائيل باشد، اما در صورت وقوع جنگی منطقه‌ای، احتمال درگیر شدن لبنان در آن بسیار زیاد است.
لبنانی‌ها یک چیز را خوب می‌دانند: صلح همواره بر تعادلی نسبتاً شکننده استوار است که هر لحظه ممکن است برهم بخورد.
در کنار دیگر علل و عوامل آتش‌افروز در منطقه، نفس حضور حزب‌الله در لبنان خطر شعله‌ورشدن جنگی جدید با اسرائیل را افزایش داده است. اگرچه این جبهه از زمان آخرین برخورد میان اسرائیل و حزب‌الله در سال ۲۰۰۶ نسبتاً آرام است، اما افزایش تنش میان ایران و آمریکا بر این بیم دامن زده که لبنان وارد یک جنگ منطقه‌ای شود. هم‌اکنون این پرسش ذهن همه را در لبنان مشغول کرده و حساسیت نسبت به آن همبسته با افزایش تنش میان واشنگتن و تهران بیشتر و بیشتر می‌شود.
آیا لبنان از این طوفان جان سالم به در خواهد برد؟ و یا به رغم میلش، به بازیگر اصلی یا یکی از تلفات جانبی آن بدل خواهد شد؟
در چند دهه گذشته، حزب‌الله رشد زیادی کرده و دیگر به سادگی عروسکی در دست تهران نیست. اما بیعت حزب خدا با ولی فقیه را هم نباید دست‌کم گرفت. حداقل در مورد مسائل استراتژیک، حزب‌الله ولایت آیت‌الله خامنه‌ای را پذیرفته است.
با چیزی در حدود صد و پنجاه هزار راکت و موشک، و سی هزار سرباز، به ویژه پس از مداخله در سوریه و به میزان کمتری در عراق و یمن، این گروه نظامی شیعه اهمیت منطقه‌ای قابل اعتنایی پیدا کرده است. و در واقع، کارت اصلی بازی تهران در منطقه است.
امروز کمر ایران زیر فشار تحریم‌ها که به شدت به اقتصادش ضربه زده به راستی خم شده است – از حجم صادرات نفتی ایران در روز در طول یک سال گذشته به یک ششم رسیده است. ایران اما در برابر این فشارها و تهدیدات، به توان سیاسی خویش در برهم زدن ثبات منطقه متکی است. حملات به نفت‌کش‌ها در هفته‌های گذشته را احتمالاً باید بخشی از این اراده به افزایش تنش دانست. اگرچه ایران دست داشتن در این حملات را انکار کرده، اما گویا رژیم ایران به این نتیجه رسیده که ترامپ آماده ورود به جنگ نیست. و به همین خاطر، افزایش تنش می‌تواند باعث کوتاه آمدن آمریکا شود.
با این حال، اینطور به نظر می‌رسد که تهران فعلاً قصد استفاده از کارت حزب‌الله را ندارد. حملاتی که ایران مستقیم یا غیرمستقیم متهم به ترتیب دادن آنهاست، در عربستان، در دریای عمان و نهایتاً در عراق رخ داده‌اند، و نه در اسرائیل.
در جبهه لبنان خبری نیست
هاآرتص، در مقاله‌ای به تاریخ ۲۰ ژوئن تحت عنوان «ممکن است ایران به زودی دست به تحریک اسرائیل بزند تا دست بالا را در تنش با آمریکا داشته باشد»، به نقل از منابعی در سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل و کشورهای غربی، گزارش داده که ممکن است تهران از حزب‌الله برای افزایش بیشتر تنش استفاده کند. در این سناریو، رژیم ایران به این نتیجه رسیده که استراتژی کنونی برای تغییر رفتار آمریکا کافی نیست و حمله به اسرائیل می‌تواند معادله را تغییر دهد.
آیا این سناریو محتمل است؟
منابع نزدیک به «شرق امروز» [لبنان] روی همین طول موج هستند: بعید است که حزب‌الله آغازگر جنگی تازه با اسرائيل باشد، اما در صورت وقوع جنگی منطقه‌ای، احتمال درگیر شدن لبنان در آن بسیار زیاد است.
در پاسخ به «شرق امروز»، حزب‌الله حاضر نشد در این مورد هیچ اظهار نظری کند. اما منابع نزدیک به حزب خدا می‌گویند که احتمال بروز یک جنگ تازه با اسرائیل بالا نیست.
در هرحال، در مرز لبنان هیچ خبری نیست. فیصل عبدالستیر، تحلیلگر سیاسی نزدیک به حزب‌الله میگوید: «جبهه مقاومت قصد ندارد دست به هیچ اقدامی بزند، مگر به ایران حمله شود». قاسم کثیر، روزنامه‌نگار نزدیک به حزب نیز میگوید: «جبهه لبنان تکان نخواهد خورد». یک منبع دیگر نزدیک به حزب (با هویت محفوظ) نیز معتقد است: «میانجی‌گران لبنانی به آمریکایی‌ها گفته‌اند که حزب‌الله قصد ندارد در افزایش تنش نقشی داشته باشد».
همه اینها نشان می‌دهد حزب‌الله نمیخواهد در خط مقدم تنش کنونی باشد. سید حسن نصرالله از اول ژوئن تا امروز هیچ نگفته است. او پیش‌تر همسو با استراتژی ایرانی‌ها اظهار کرده بود که در صورت بروز جنگ «همه در منطقه درگیر آن خواهند شد و اسرائیلی‌ها و سعودی‌ها نخستین کسانی خواهند بود که بهای آن را خواهند پرداخت.» منابع نزدیک به حزب‌الله، و رسانه‌های نزدیک به آن، همین ادبیات را به کار می‌برند: این آمریکایی‌ها هستند که علیه ایران اعلام جنگ کرده‌اند، و نه برعکس. و ایران حق واکنش دارد.
بهای جنگ سوریه
تحرک و تحریک در مرز لبنان و سوریه از انجام عملیات در خلیج فارس بسیار خطرناک‌تر است. در سوریه، ایرانی‌ها و حزب‌الله به طور منظم تحت آماج حمله‌‌های ارتش اسرائیل قرار دارند. در لبنان، قواعد ضمنی بازی اما فرق میکند: ارتش اسرائیل به مواضع حزب‌الله حمله نمی‌‌‌کند، اما در صورت حمله حزب خدا، اسرائیل هیچ تمایزی میان این گروه نظامی شیعه و دولت لبنان قائل نیست.
میشل هرویتس، کارشناس مسائل خاورمیانه در «لوبک انترناسیونال» در بحرین میگوید: «ممکن است که ایران کارت حزب‌الله را بازی کند، اما در جبهه سوریه و نه در جبهه لبنان، و به گمان من، به شکل کاملاً حداقلی. هدف ایران در حال حاضر ایجاد فشار در سطح بین‌المللی است، و در این سطح، حمله به مسیرها و ذخایر نفتی در منطقه نسبت به حمله به اسرائیل اقدام موثرتری است. به‌ویژه که واکنش اسرائیل به تحریکات مثل واکنش آمریکا محتاطانه نخواهد بود.»
حزب‌الله نه علاقه‌ای دارد و نه ابزاری که وارد نبردی تازه با اسرائیل شود. هرچند، توانایی نظامی این حزب شیعه از سال ۲۰۰۶ تا کنون افزایش یافته، اما هنوز درگیر هزینه‌های جنگ سوریه است. تخمین زده می‌شود که ۲۰۰۰ سرباز حزب‌الله در سوریه کشته شده‌اند؛ به علاوه تحریم‌های آمریکا علیه ایران مستقیماً بر حزب‌الله تاثیر گذاشته است. کمک‌های ایران به حزب‌الله که پیش از این برآورد می‌شد سالانه به هفتصد میلیون دلار می‌رسد، به طرز ملموسی کاهش یافته است.
مضاف بر این، در حالی که بسیاری از خانواده‌های نزدیک به این حزب عزادار فرزندانی هستند که در سوریه از دست داده‌اند، وارد شدن در یک جنگ تازه به محبوبیت حزب‌الله ضربه می‌زند. زمینه منطقه‌ای نیز مساعد چنین اقدامی از جانب حزب‌الله نیست: حزب خدا در سال ۲۰۰۶ در جهان عرب هاله و جایگاه برجسته‌ای داشت که مداخله در سوریه باعث شد آن را از دست بدهد.
اما اگر نخستین گلوله جنگ از جانب آمریکایی‌ها شلیک شود، آیا حزب‌الله مجبور خواهد شد که پا به مجلس رقص منطقه بگذارد؟ یک دیپلمات غربی که نمیخواهد هویتش آشکار شود، میگوید: «در صورت یک جنگ همه‌جانبه، ایران همه کارت‌هایش را بازی خواهد کرد. و اسرائیل هم می‌تواند یکی از نخستین هدف‌ها باشد.»
آب و هوای آرامش
هرچند طی ماه‌های گذشته تنش‌هایی در مورد ماجرای تونل‌ها و ماجرای موشک‌های نزدیک فرودگاه بیروت میان لبنان و اسرائیل ایجاد شد، اما وضعیت به شکل متناقضی آرام است. یک دلیل اصلی آن پیشرفت مذاکرات در مورد تعیین مرز است. این امر که فرستاده ویژه آمریکا، دیوید ساترفیلد، برای مذاکرات پا پیش گذاشته، درست زمانی که تنش ایران و آمریکا بالا گرفته، نشان می‌دهد که خواست مشترک بازیگران اصلی این است که لبنان وارد طوفان منطقه نشود. به نقل از دیپلمات غربی فوق‌الذکر، «در بازی ژئوپلیتیک منطقه، اتفاق جدیدی افتاده و آن این است که همه بازیگران تمایل دارند با دست رو بازی کنند.»
در جریان تنش آمریکا و ایران، آیا حزب‌الله برخلاف منافعش وارد جنگ خواهد شد؟ آیا حزب‌الله می‌تواند برخلاف اراده پدرخوانده‌اش عمل کند؟
به نظر قاسم کثیر، «این به تصمیم مشترک حزب‌الله و لبنان برمی‌گردد.» دیپلمات غربی اما این طور نتیجه‌گیری میکند: «فرمان‌برداری حزب‌الله از ایران مطلق نیست. اما اگر تهران آرایش جنگی بگیرد، فکر نمی‌کنم حزب‌الله بتواند به ایران نه بگوید.»
منبع:L'Orient le Jour
نظرها
نظری وجود ندارد.