ایران و عربستان در مسیر کاهش تخاصم، وزیر خارجه عربستان می‌گوید به نتیجه گفت‌وگوها امیدواریم
مذاکرات عربستان سعودی و ایران که تاکنون دو دور آن در بغداد برگزار شده، برای هر دو طرف «امیدوارکننده» بوده است. این را هم محمدجواد ظریف در سفر هفته گذشته به سوریه اعلام کرده و هم وزیر خارجه سعودی.
فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی گفت که به نتیجه‌بخش بودن گفتگوها با ایران امیدوار است هرچند هنوز این مذاکرات در ابتدای راه است و موضوعات بسیاری وجود دارد که نیاز به بررسی دارد.
وزیر خارجه سعودی روز سه‌شنبه ۲۸ اردیبهشت و در پاریس این نظر خوش‌بینانه را در مورد مذاکرات میان دو کشور ارائه کرد.
خبر محرمانه مذاکرات میان ایران و عربستان در روزهای پایانی فروردین سال جاری به روزنامه فایننشال تایمز درز کرده بود. این روزنامه نوشته بود که دست‌کم یک دور مذاکره میان مقام‌های دو کشور در روز ۹ آوریل در بغداد برگزار شده است.
در ابتدا مقام‌های سعودی به صورت غیررسمی این خبر را رد کردند ولی چند روز بعد، مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق و سخنگوهای وزارت خارجه ایران و عربستان مذاکره در بغداد را تایید کردند.
فیصل بن فرحان درباره پیشرفت مذاکرات میان دو کشور گفته است که نتیجه آن به عزم ایران برای بهبود روابط با همسایگانش بستگی دارد. وزیر خارجه عربستان گفت:
«اگر (ایرانی ها) به روابط خوب و حسنه با همسایگانشان روی آورده باشند، من می‌توانم (به نتیجه‌بخش بودن مذاکرات) امیدوار باشم.»
مذاکرات میان دو کشور با این هدف انجام می‌شود تا به قهر دیپلماتیک پنج‌ساله میان دو کشور خاتمه داده شود. روابط ایران و عربستان بعد از اعدام شیخ باقر النمر، روحانی شیعه نزدیک به ایران و متعاقب آن حمله به سفارت و کنسولگری عربستان در مشهد و تهران رو به وخامت گذاشت و در سال ۲۰۱۶ روابط دو کشور قطع شد.
مذاکرات دو کشور در حالی سرعت گرفته است که به پایان دولت حسن روحانی کمتر از سه ماه باقی مانده است. وزیر خارجه سعودی البته گفته است که نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران و پایان کار دولت کنونی تاثیری در گفت وگوها ندارد:
«تاثیر این انتخابات حداقلی است. درک ما از سیاست خارجی ایران این است که توسط رهبر این کشور تعیین شده است. بنابراین ما فکر نمی‌کنیم که تغییر اساسی ایجاد شود. ممکن است تغییری در نمایندگان سیاسی این کشور ایجاد شود اما در نهایت آنچه روی زمین اتفاق می‌افتد مهم است و توسط رهبر جمهوری اسلامی تعیین می‌شود.»
عربستان و ایران دو رقیب منطقه‌ای بزرگ هستند که در سال‌های گذشته در اغلب رویدادها در جبهه مقابل هم قرار داشته‌اند.
از زمان قطع روابط دیپلماتیک میان دو کشور، بالاترین سطح مذاکره میان مقام‌های جمهوری اسلامی و عربستان سعودی به برگزاری مراسم حج عمره و تمتع اختصاص داشته است. اما در بیش از پنج سال گذشته پرونده‌های بسیاری روی میز قرار گرفته که به آن‌ها رسیدگی نشده است. این حجم از پرونده گفت‌وگوهای دو کشور را هر روز دشوارتر از روز پیش می‌کند.
کلیدی‌ترین گره در روابط دو کشور، ماجرای یمن است. از سال ۲۰۱۵، عربستان سعودی ائتلافی کم‌رمق از کشورهای عربی شکل داده تا عبدربه منصور هادی، را مجددا به قدرت بازگرداند. ایران در جبهه مقابل و پشت سر انصارالله یمن ایستاده است. گروهی زیدی و نزدیک به ایران که سعودی‌ها بارها گفته‌اند نخواهند گذشت بر یمن مسلط شوند. وضعیت یمن مدت‌ها است که در بن‌بست باقی مانده، نه عربستان توان غلبه بر ایران را دارد و نه انصارالله می‌تواند نیروهای ائتلاف را شکست دهد.
همین بن‌بست سبب شده تا یمن در شش سال گذشته شاهد جنگی بی‌پایان و پرهزینه برای عربستان سعودی باشد. در سرزمین یمن نیز وضعیت انسانی مدت‌ها است که از نقطه بحرانی گذشته و چشم‌اندازی نیز برای پایان نزاع وجود ندارد.
جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا از ژانویه سال ۲۰۲۱ که در مسند قدرت قرار گرفت، اعلام کرد که عربستان باید به جنگ یمن خاتمه دهد و کشورش دیگر از سعودی‌ها در این جنگ حمایت نمی‌کند. شاید همین موضع آمریکا سبب شد تا راهی برای مذاکره میان عربستان سعودی و ایران گشوده شود.
عراق که این روزهای میزبان مذاکرات محرمانه عربستان و ایران است، خود گرهی در کار دو کشور است. عربستان قصد دارد با سرمایه‌گذاری در منطقه مرزی دو کشور و تشکیل یک منطقه اقتصادی ویژه به بازیگر اصلی در اقتصاد و سیاست عراق تبدیل شود. این کشور برنامه‌هایی برای تامین برق عراق در دست اقدام دارد که می‌تواند وابستگی به برق ایران را کم کند. عراق تشنه بازسازی زیرساخت‌های حیاتی پس از چندین دوره جنگ خارجی و داخلی است. ایران هم‌اکنون قدرت سیاسی در بغداد را تا حدود زیادی در چنگ خود دارد ولی از پس بازسازی عراق برنمی‌آید. عربستان می‌تواند به این نیاز عراق پاسخ دهد ولی بدون آنکه بخشی از قدرت را در بغداد به دست آورد تن به این کار نمی‌دهد.
نظرها
نظری وجود ندارد.