جلسه غیرعلنی مجلس برای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، بررسی بودجه ۱۴۰۱ از روز دوشنبه

علیرضا سلیمی، عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی از برگزاری جلسه‌ای غیرعلنی در مورد بودجه سال ۱۴۰۱ خبر داد. این جلسه صبح روز یکشنبه ۱ اسفند برگزار خواهد شد. بررسی بودجه سال آینده در صحن نیز از روز دوشنبه ۲ اسفند آغاز خواهد شد.

نظام‌الدین موسوی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس گفته است که جلسه غیرعلنی فردا «درباره بودجه و ارز ترجیحی» است: «در این باره پنج نفر از روسای کمیسیون‌های اقتصادی، بودجه، کشاورزی، جهش تولید و انرژی صحبت می‌کنند و تعدادی از نمایندگان هم به قید قرعه به بیان نظراتشان می‌پردازند.»

او گفت که اگر جلسه غیرعلنی مجلس به موقع پایان یابد ممکن است بررسی بودجه از بعدازظهر شروع شود:

دولت رئیسی به دنبال فشار بیشتر بر فرودستان

تیم اقتصادی دولت ابراهیم رئیسی در ماه‌های گذشته از تصمیم قطعی شان برای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای کالاهای اساسی گفته‌اند. وزیر اقتصاد، رئیس کل بانک مرکزی و اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس برای حذف این ارز ترجیحی دلایل مختلفی گفته‌اند. آن‌ها می گویند ارز ترجیحی فساد‌زا است ولی همزمان تاکید می‌کنند دولت پولی در جیب ندارد که بتواند کالاهای اساسی مردم را یا ارز ۴۲۰۰ تومانی تامین کند.

در مقابل اقتصاد‌دان‌ها به رئیسی و همکارانش هشدار داده‌اند که چنین تصمیمی به شورش‌های اجتماعی بزرگ منجر خواهد شد و گفته‌اند که فرودستان ایرانی دیگر توان تحمل یک شوک قیمتی جدید را ندارند.

ارز ۴۲۰۰ تومانی یا نرخ ترجیحی از سال ۱۳۹۷ و پس از خروج آمریکا از برجام و وقوع شوک ارزی پا به اقتصاد ایران گذاشت. در سال ۱۳۹۷ حدود ۱۵ میلیارد دلار به ۲۵ گروه کالایی اختصاص یافت تا این کالاهای اساسی و کالاهای واسطه‌ای تولید از دایره بی‌ثباتی قیمتی خارج شوند. از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ به تدریج لیست کالاهای دریافت‌کننده ارز ترجیحی کوتاه‌تر شده است. هم‌اکنون از مجموع ۲۵ گروه کالای اساسی فقط هفت قلم مشمول ارز ۴۲۰۰ تومانی می‌شود.

بررسی آمار تجارت خارجی در نیمه اول سال جاری نشان می‌دهد که از ۱۴,۳ میلیون تن کالای اساسی وارد شده از ابتدای امسال تا پایان شهریور ماه، ۱۲,۴ میلیون تن به ارزش ۶,۹ میلیارد دلار با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد شده است.

کالاهایی که با ارز ترجیحی وارد می‌شود، محدود به هفت قلم شامل گندم، جو، دانه‌های روغنی، روغن خام، ذرت، کنجاله سویا و بخشی از دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی است. البته نمایندگان مجلس می‌گویند دولت در ماه‌های گذشته بی‌سر و صدا ارز تخصیصی به این هفت قلم را حذف کرده و همین سبب گرانی این کالاها و کمیابی‌شان در بازار شده است.

اما مانده کالاهای اساسی وارد شده در ۲۵ گروه، با ارز نیمایی تأمین شده‌اند. این رقم در ۶ ماه نخست حدود ۲ میلیارد دلار بوده است.

حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی چقدر برای دولت سود خواهد داشت؟ مابه‌التفاوت ارز ۴۲۰۰ تومانی با ارز نیمایی برای دولت ۱۳۰ هزار میلیارد تومان آورده دارد. اما این افزایش درآمد ۱۳۰ هزارمیلیاردی بدون تغییر در قیمت نان و مرغ و گوشت و لبنیات محقق نمی‌شود. برآورد می‌شود که در بهترین حالت حذف ارز ترجیحی بهای این کالاها را ۲ تا ۳ برابر کند.