پایان یک مرحله با دو نتوانستن

نظرها

• جوادی

  ۲۸ آذر ۱۴۰۱

  آقای دکتر نیکفر عزیز از دست روشنفکران خیلی آزرده ام ، با این حال خودم را تا حدی با این سخن شما تسکین می دهم که تاثیر فکر بر جهان مادی( که به تبع شامل جهان اجتماعی هم می شود، تاکید از من است) محدود و تدریجی است و باید پیگیر تلاش کرد. من به این سخن عمل کردم ولی الان دیگه نمی توانم پیگیر تلاش کنم.‌ احتمالا بیش از هر روشنفکر ایرانی تلاش کردم که فضای روشنفکری ایرانی را تحت تاثیر قرار دهم اما نمی دانم واقعا تاثیر ایجاد کردم یا نه.‌تمایل به انزوای روشنفکرانه در من قوت گرفته و دوست دارم بر اساس کتاب داشتن یا بودن نوشته ی فروم ،زندگی کنم گرچه هنوز تصمیم نگرفتم.‌ گهگاهی ممکن است از این سایت بازدید کنم و احتمالا چیزی بنویسم. امیدوارم از غایب بودن من ناراحت نشوید. همین که این فرصت را به من دادید که نظراتم را در این سایت بیان کنم و علاوه بر آن حوصله کردید آنها را بخوانید، بی نهایت ممنونم.‌

• جوادی

  ۲۸ آذر ۱۴۰۱

  چگونه می توان بخش خاکستری را به مبارزه انقلابی کشاند؟ این مساله شبیه مساله معروف و اساسی چگونه می توان طبقه کارگر را به مبارزه انقلابی کشاند ،در تئوری های مارکسیستی انقلاب است. تقریبا یه سال پیش در یادداشتی تحت عنوان از بی تفاوتی تا مبارزه در کف خیابان این مساله را مورد بحث قرار دادم که اگر مورد توجه روشنفکران مخالف وضع موجود قرار می گرفت، به احتمال زیاد نیاز نبود تا به صورت یکی از مسایل مهم پیش روی جنبش زن، زندگی، آزادی قرار بگیرد. جنبش زن، زندگی،آزادی برای پیروزی به گسترش و به مشارکت بخشی از قشر خاکستری نیاز دارد. زمانی که یادداشت از بی تفاوتی تا مبارزه در کف خیابان را می نوشتم و حتی قبل از آن، روشنفکرانی که صاحب تلویزیون بودند ، بی تفاوت ها را مهم نمی دانستند و کنشگران یک درصدی را مخاطبان خود اعلام می کردند. اما الان متوجه شدند که کنشگران یک درصدی یا نیم درصدی با اتکاء به نیروی خود نمی توانند جنبش انقلابی را به پیروزی برسانند. البته همان زمان که این روشنفکران کنشگران یک درصدی را مخاطبان خود در نظر می گرفتند، اکثر مخاطبان شان بی تفاوت ها بودند و نه کنشگران سیاسی.‌

• نادر عصاره

  ۲۵ آذر ۱۴۰۱

  مقاله “پایان یک مرحله، با دو نتوانستن” بقام دکتر محمدرضا نیکفر را باید دو بار با حوصله و با نگرش قیاسی با نظرات دیگر خواند. دو حکم در این نوشته است که باید حک شوند بر آگاهی ۱-بسیار درست هست که هر مدعی جایگزینی، باید برنامه و کارنامه و خود انتقادیش را، راجع به دموکراسی، لائیسیته، عدالت و آزادی و تبعیض زدایی ارائه کند. بخصوص در این شرایط که سعی بر آلترناتیو سازی بر محور اشخاص سرشناس می شود و بازارش گرم است. ۲-انقلاب، آفرینش جمعیت میلیونی و محصول آگاهی، تجربه، اراده و انرژی آن است. البته مطلوب، جمعیت ساختارمند است و نه توده وار که آگاهی و تجربه را ذخیره می کند با دموکراتیک عمل کردن، با خودداری از پیشداوری‌های تبعیض آمیز، خودداری از کیش آمریت و تابعیت، پایبندی به عدالت اجتماعی در کنار این دو آموزش فوق العاده مهم مقاله نامبرده،، برخی تاملات و پرسش ها و تفاوت ها هم وجود دارد که بدینقرارند : ‎پرسش ها : ‎۱-کند شدن جنبش در این مقاله نامبرده شده است. چه نشانه هایی این کندی راگواهی می‌دهند؟ توضیحی مستقیم و قانع کننده در مقاله یافت نمی شود.از حرکات سه روزه ۱۴-۱۵-۱۶ آذر که یکی از اوج ها بود، تا اوج های فرا رو، دوره ای چند روزه را نمی توان کندی جنبش نامید. بخصوص باتوجه به قوت اراده گرایی و ناشکیبایی حاضر در جوانان، از تازاندن نابهنگام نباید استقبال شود ‎۲-چه نشانه هایی هست که رژیم را در کلیتش متمایل به قاطعیت دانست، و نه تزلزل؟ این ارزیابی در مقاله بدون نشانه های قانع کننده مطرح شده است. ‎۳-چه نشانه هایی هست که معیشت که مشکل واقعی همگانی است، نقش محوری را در مرحله بعدی پیدا کند؟ و آزادی زندانیان سیاسی در جایگاهی غیر اصلی قرار گیرد؟ بدیهی است که وضع اقتصادی بحرانی بروشنی توضیح داده شده در مقاله نامبرده، یگانه عامل تعیین کننده جنبشی نیست که سرنگونی طلب است ‎تفاوت ها ‎۱- جنبش در ایران و در جهان رژیم را فاقد اعتبارنموده برای حکومت کردن. این مهم‌ترین دستاورد جنبش است که قابل بازگشت نیست. انقلاب به سرنگونی دینسالاری آدمکش جهت گیری کرده است. نگاه مقاله یعنی تعادلی بین دو سو بنظر واقعی نمی رسد. ‎۲-دستبردن رژیم به اعدام و وحشت افکنی، برای رژیم به یک شکست و برای جنبش به یک پیروزی اخلاقی دیگر منجر شده است. ‎۳-در تاثیر تزلزل و ریزش درمرکز تصمیم گیریرژیم، همانگونه که مقاله اشاره کرده، تعیین کننده است. اما تا رسیدن ریزش و تزلزل به آن مرکز مراحلی طی می شود. ریزش و عبور معتقدین و منتقدین حاشیه مرکزرژیم و تبدیل شدن آنها به‌معترض به آن یک مرحله مهم است که در مرحله کنونی پیشرفت داشته و در مقایسه با جنبش ۵۷، از انتقادات نماینده ای در مجلس شاه بسیار پیشرفته تر است. از سوی دیگر بی اعتباری جهانی یک رژیم و تاثیر مهم آن در تزلزل و ریزش ساختار سیاسی، اقتصادی و دولتی کاملا نادیده مانده است. ۴- بلحاظ مفهومی، در این مقاله مانند مقاله های دیگر نویسنده، انتگراسیون جامعیت یا در جامعه بودن معادل سازی شده است. یعنی انسان در زندگی نه موجودی فردی بلکه موجودی اجتماعی معنی شده است. این مفهوم تا اینجا روشن است. ولی مشکل و اغتشاش این مفهوم نویسنده این است که در آن مفاهیم لائیسیته، دموکراسی و عدالت نیز ادغام شده. بنظر می‌رسد واژه مورد نظر نویسنده، جامعیت، مفهوم زندگی با هم را دارد. جامعیت می تواند باشد با یا بدون دموکراسی، لائیسیته، عدالت. بنابراین ادغام این ها ابهام بر انگیز است ۵- نگاه به خیابان ها بکنیم و به نوشته های فعالین جنبش در شبکه های اجتماعی. آزادی و انتخاب سبک مدرن زندگی برجسته است. مقاله با تاکید بر حقوق برابر، عدالت و دموکراسی از آزادی و سبک مدرن و شاد نامی نبرده و این وجه برجسته جنبش را ناگفته گذاشته است. گفتگو دو طرفه است. از نسل های اخیر و جوانان پیشرو در خیابان باید بازهم بیشتر شنید در انتها همت نویسنده مستمر باد بخصوص در نوشتن مقالات دیگر و توضیح آن حکم طلائی.

• جوادی

  ۲۵ آذر ۱۴۰۱

  آقای دکتر نیکفر عزیز، روشنفکران پیش از انقلاب ۵۷، دهه ها حرف زدند و نسلهای جدید گوش کردند، آیا هنوز زمان آن نرسیده که این روشنفکران نیز متقابلا به نظرات و خواست های این نسلها گوش فرا دهند؟ چرا فقط به شکاف بین جمهوری اسلامی و اکثریت مردم تاکید می شود اما به شکاف بین روشنفکران پیش از انقلاب و نسلهای جدید اشاره ای نمی شود؟ آیا فقط جمهوری اسلامی بوده که خلاقیت و خود انگیختگی را در ما خفه کرده است؟ آیا بسیاری از روشنفکران پیش از انقلاب ۵۷، آگاهانه یا ناآگاهانه همین روش را دنبال نکردند؟ قبل از انقلاب ۵۷ و به قدرت رسیدن اسلام گرایان، روشنفکران دینی و مارکسیست و التقاطی بر فضای روشنفکری ایرانی مسلط شدند و این سلطه یکی از عوامل اصلی انقلاب ۵۷ بوده است که الیته روشنفکران دخیل در انقلاب ۵۷، تمایلی به قبول این تحلیل ندارند و مستبد بودن شاه را به عنوان علت اصلی انقلاب معرفی می کنند.‌ همیشه وضع موجود در هر جامعه ای حتی جامعه دموکراتیک در مقایسه با وضع خیالی آرمانشهرگرایانه( اتوپیایی) ناقص و نارسا است، بنابراین آرمانشهر گرا فقط با اتکا بر همین حقیقت، همواره می تواند اندیشه و کنش انقلابی را توجیه کند و نیازی به بهانه های دیگر ندارد.‌ بنابراین وضع موجود چه دموکراتیک باشد و چه نباشد ،چون کامل نیست، از دید آرمانشهرگرا قابل قبول نیست و باید در جهت تاسیس جامعه کامل یا آرمانشهر دگرگون شود. بنابراین برای یک آرمانشهرگرا دموکرات بودن یا نبودن حکومت فرقی نمی کند و آرمانشهرگرا معمولا انقلابی است و انقلابی نیز معمولا آرمانشهرگراست. اونیسم به عنوان یک نظریه آرمانشهرگرا ، طرفدار رفورم است و نه انقلاب خشن.‌ انقلاب ۵۷ یک انقلاب آرمانشهر گرا بوده و مانند هر انقلاب آرمانشهرگرا بنا به طبیعیت ضد واقع گرایانه خود محکوم به شکست است. جنبش انقلابی زن، زندگی، آزادی مطابق بیانیه غیر رسمی اش یعنی ترانه برای شروین حاجی پور و شعارهای محوری اش، به شدت واقع گراست و بنابراین مخالف آرمانشهرگرایی است، گرچه پذیرش این حقیقت برای آرمانشهر گرایان که شامل اکثر روشنفکران پیش از انقلاب نیز می شود، فوق العاده سخت است. عبارت برای حسرت زندگی معمولی اگر دال بر واقع گرایی جنبش زن، زندگی، آزادی نیست، پس دال بر چیست؟ روشن است زندگی معمولی را هر جور تعبیر کنیم، نمی توان آن را به معنی زندگی کامل یا زندگی آرمانشهرگرایانه تعبیر کرد. بنابراین اندیشه انقلابی لزوما اندیشه آرمانشهرگرایانه( کمال گرایانه) نیست، بلکه اندیشه بهبودگرایانه نیز در صورت مقاومت سرسختانه حکومت، به صورت اندیشه انقلابی در خواهد آمد و این درست همان چیزی است که در ایران امروز شاهد آن هستیم.‌

• جوادی

  ۲۵ آذر ۱۴۰۱

  هنری دیوید ثورو می گوید: فیلسوف بودن فقط به معنی داشتن ( یا طرح ، تاکید از من است) افکار ظریف و عمیق نیست، حتی بنیان نهادن یک مکتب فکری هم نیست، بلکه حل کردن برخی از مشکلات در زندگی است، آنهم نه در تئوری، بلکه به شکلی عمل گرایانه. آقای دکتر نیکفر عزیز، دهه ها روشنفکران پیش از انقلاب ۵۷ حرف زدند و نسلهای بعد از انقلاب گوش کردند، آیا هنوز زمان آن نرسیده است که این روشنفکران به خود آیند و به نظرات و خواست های نسلهای جدید گوش فرا دهند؟ آیا فقط جمهوری اسلامی ، صدای ما را خفه کرده است یا اکثریت روشنفکران پیش از انقلاب نیز آگاهانه یا ناآگاهانه همین سیاست را دنبال کردند؟ اینکه جمهوری اسلامی خلاقیت ما را سرکوب کرد و به این خاطر ما نتوانستیم آن را خوب بروز دهیم، آیا نباید به عنوان روشنفکر به حساب آییم؟ چرا روشنفکران پیش از انقلاب ۵۷ ، شکاف عمیق بین جمهوری اسلامی و مردم بویژه نسلهای جدید را می بینند ولی شکاف بین خود و این نسلها را نمی بینند؟ چرا روشنفکران پیش از انقلاب ۵۷ بعد از چهار دهه هنوزم باید بر فضای روشنفکری ایران مسلط باشند؟ آیا همین هژمونی روشنفکران پیش از انقلاب ۵۷، به بقای جمهوری اسلامی کمک نکرده است؟ ِآقای دکتر نیکفر عزیز اندیشمندانی مثل شما باید روشنفکران نسلهای بعد از خودتان را به رسمیت بشناسید و به تغییر فضای روشنفکری بحران زده ایران در جهت کثرت گرایی و دموکراتیزه شدن کمک کنید و آن را سرعت بخشید. باز هم می گویم باید هر چه سریع تر به سلطه افراطی های چپ و راست بر فضای روشنفکری ایران پایان داد. البته اینکار در زیر پوست جامعه به طور آهسته و خاموش از سالها پیش آغاز شده است و در آینده نزدیک به ثمر خواهد نشست.‌

• جوادی

  ۲۵ آذر ۱۴۰۱

  در برخی از یادداشت ها از واژه شبه فاشیست استفاده کردم و این واژه در ادبیات روشنفکری ایران نیز گهگاهی به کار می رود ولی تعریفی از آن وجود ندارد. بنابراین لازم است به کار گیرنده این واژه، منظور خود از آن را توضیح دهد.‌ در بین ایده های فاشیستی، ایده دولت اخلاقی یک ایده مهم و اساسی است و به طور ساده منظور از دولت اخلاقی این است که دولت خودش را مسئول ارشاد شهروندان بداند. منظور از ارشاد را می توان امر به معروف و نهی از منکر هم تعبیر کرد.‌ تعبیر دیگر از ارشاد همان عبارت معروف آقای خمینی است که می گفت ما معنویات شما را بالا می بریم و همگی دیدیم که چگونه حکومت مدعی بالابردن معنویات، باعث سقوط اخلاقی جامعه شده است.‌ با این مقدمه می توان گفت شبه فاشیست کسی است که که ارشاد اخلاقی شهروندان را وظیفه حکومت می داند.‌ تجربه نشان داده که سیاست ارشاد اخلاقی نه تنها به ارتقاء اخلاقی جامعه کمک نمی کند، بلکه در عمل به تجاوز دولت به حریم خصوصی و اختناق (خفه کردن خودانگیختگی و خلاقیت ناب ) منجر می شود. گرایش شبه فاشیستی لزوما راست گرا نیست، بلکه هر ایدئولوژی که اعتقاد داشته باشد، دولت مسئول ارشاد اخلاقی شهروندان است، شبه فاشیستی است. فکر می کنم واژه بهشت اجباری در ترانه برای شروین حاجی پور به این گرایش اشاره داشته باشد. در یادداشتی تحت عنوان تاملی درباب مفهوم جمهوری ایرانی، ادعا کردم شعار زندگی انسانی، جمهوری ایرانی یک شعار شبه فاشیستی است. آیا کسی تردید دارد که واژه ی زندگی انسانی در این شعار یک مفهوم اخلاقی است؟ آیا واژه زندگی انسانی معادل با واژه زندگی اخلاقی نیست؟ حتی اگر پاسخ داده شود، منظور از زندگی انسانی همان انسانیت است، تفاوتی نخواهد کرد زیرا انسانیت هم یک مفهوم مناقشه برانگیز ( جدلی) اخلاقی است و تفسیرهای گوناگونی از آن وجود دارند و پای یک نظام اخلاقی خاص را به میان می کشد. لازم به یادآوری است که آگوست کنت پدیدآورنده دینی به نام دین انسانیت است. نظر من این است که دین انسانیت یا اخلاق انسانیت را نباید به قانون تبدیل کرد و به جامعه تحمیل کرد.‌

• جوادی

  ۲۴ آذر ۱۴۰۱

  اندیشه انقلاب می کند، این جمله ی ژرف را برتراند راسل گفته است. کمتر کسی را می توان یافت که مثل راسل قدرت اندیشه را منطقی و البته هنرمندانه بیان کرده باشد. راسل می گوید: انسانها بیش از هر چیز دیگر، از اندیشیدن وحشت دارند، بیش از فقر، حتی بیش از مرگ. اندیشه انقلاب می کند، از تخت به زیر می کشد و نابود می سازد. امتیازات دروغین، سنن و عرف جوامع و عادات راحت طلبانه ی انسانها را بدون ذره ای رحم، از دم تیغ می گذراند. هیچ قانونی را به رسمیت نمی شناسد، آنارشیست است. مراجع قانونی را به پشیزی نمی انگارد و بر خرد کهن وقعی نمی نهد. اندیشه به سادگی در گودال جهنم می نگرد و هراسی او را نمی گیرد. " بشر لکه ی کوچکی غرق شده در ژرفای بی پایانی از سکوت است." اندیشه این را می بیند و با این حال غرورمندانه خود را به نمایش می گذارد، گویی ارباب جهان است. یگانه روشنایی این جهان و بزرگ ترین مایه ی فخربشر.

• جوادی

  ۲۴ آذر ۱۴۰۱

  معاون امنیتی استاندار یزد گفت: اجازه نمی دهیم کشف حجاب عادی شود که البته منظورش تلویحا این بود که اجازه می دهیم اختلاس و فساد عادی شود اما اجازه نمی دهیم کشف حجاب عادی شود.‌

• جوادی

  ۲۴ آذر ۱۴۰۱

  در متن قبل نوشتم آرون رمون که اشتباه است و درست اش رمون آرون است.

• جوادی

  ۲۴ آذر ۱۴۰۱

  روشنفکران متعصب ایرانی بار دیگر معترضان شجاع را ناامید کردند و درحالیکه معترضان جان شان را کف دست گرفته و در کف خیابان مبارزه می کردند، این روشنفکران در جای امن نشسته و به تحلیل اعتراضات بسنده کردند. باز هم می گویم ما روشنفکران مثل رزا لوگزامبورگ شرافت و شجاعت نداشتیم که در خط مقدم مبارزه کنیم. الان بیش از گذشته انتقادت جنتیله و آرون ریمون از روشنفکران را تایید می کنم.

• جوادی

  ۲۳ آذر ۱۴۰۱

  درباره رهبری جنبش زن، زندگی،آزادی روشنفکری که نه تخصصی در مدیریت استراتژیک داره و نه طرز فکر استراتژیک داره و نه گرایش سیاسی اش را به طور شفاف مشخص می کنه، از لحاظ فنی یا تخصصی شایستگی رهبری جنبش انقلابی را ندارد. از طرفی جنبش انقلابی زن، زندگی،آزادی یک جنبش زنانه_ دموکراتیک است که شعار محوری آن زن، زندگی،آزادی و در مرتبه دوم شعار مرگ بر دیکتاتور است و کسی شعارهای تفرقه افکنانه حزبی را در این جنبش نمی بیند. شعارهای حزبی حتی به عنوان شعارهای فرعی هم در این جنبش دیده نمی شوند. این بدان خاطر است که جنبش زن، زندگی،آزادی یک جنبش فرا حزبی است.‌ همچنین بر خلاف تمایل برخی از روشنفکران جاه طلب، این جنبش بنیاد و پیشروی خودش را با نام هیچ چهره از پیش مشهور گره نزده و هیچ کس را به عنوان رهبر کاریزما و نجات بخش صدا نزده است زیرا این جنبش یک‌جنبش عقلانی ( به مفهوم وبری )است و نه جنبش کاریزمایی.‌ به نظر وبر ،اقتدار سنتی مبنای وضعیت متعادل است اما دو نیروی مخل ممکن است این وضع متعادل را به هم بزنند: یکی نیروی عقلانیت و دیگری نیروی کاریزما.‌ نیرویی که امروز اقتدار مبتنی بر سنت در ایران را به چالش کشیده، نیروی کاریزما نیست، بلکه نیروی عقلانیت است. نیروی عقلانیت نخست موجب تغییر در محیط اجتماعی و سپس دگرگونی در جهان بینی مردم می شود. کاریزما برعکس در وهله اول زندگی درونی فرد را دگرگون می کند.‌ جنبش زن، زندگی، آزادی به روشنی یک‌جنبش کاریزمایی نیست. خوب بر پایه چه منطقی از یک جنبش خودانگیخته که از بنیاد عقلانی است، انتظار می رود که نیمه راه به طور ناگهانی با ظهور یک رهبر کاریزما به جنبش کاریزمایی تبدیل شود؟ وقتی عده ای از روشنفکران حتی این مساله را درک نمی کنند آیا از فن سیاست و از تئوری های انقلاب شناخت کافی دارند؟ بنابراین مستدل نشان دادم که جنبش زن، زندگی، آزادی ، دموکراتیک ،فرا حزبی و غیر کاریزمایی است. خوب در این شرایط چه نوع رهبری مناسب این جنبش است؟ آیا رهبری این جنبش نباید با خصلت های بنیادی جنبش همخوانی داشته باشد؟ جنبش چون به محوریت زنان است پس در وهله اول زنان باید در سازمان رهبری جنبش شرکت داشته باشند.‌ چون جنبش دموکراتیک است ، بنابراین رهبری جنبش هم باید دموکراتیک باشد و نه پدرسالارانه. چون فرا حزبی است، پس تیم رهبری آن هم باید فراحزبی باشد.‌

• جوادی

  ۲۳ آذر ۱۴۰۱

  دموکراسی یعنی مردم کف خیابان رهبر را تعیین می کنند. گوینده این سخن بدون قید و شرط به همین حرف اعتقاد ندارد.‌ ایشان به شرطی این حرف را قبول دارد که مردم در کف خیابان فقط نام او را صدا بزنند. اگر مردم کف خیابان بنا به فرض نام رضا پهلوی یا کسی دیگر را فریاد بزنند، ابشان بی تردید این رویداد را یک توطئه از سوی تل آویو و لندن تعبیر خواهد کرد. من جمهوری اسلامی را ساخته و پرداخته بیگانگان نمی دانم، بلکه آن را به مثابه یک فرآورده روشنفکرانه در نظر می گیرم. ایده جمهوری اسلامی را چه کسانی طرح کرده اند؟ آیا تراوش ذهن روشنفکران ایرانی نبوده است؟ طوری از انقلاب ۵۷ حرف زده می شود،انگار در این انقلاب همه چی به راه بود و ناگهان تل آویو و لندن رهبری آقای خمینی را بر انقلاب تحمیل کردند. معنایش ابن است که از دید این روشنفکر معصب اگر مردم کف خیابان نام خمینی را فریاد می زدند،همه چی حل بود. در حالیکه حقیقت این است که اتفاقا قبل از اینکه مردم در کف خیابان نام خمینی را فریاد بزنند، این روشنفکران بودند که دور او حلقه زدند و نام او را سر زبانها انداختند.‌ آیا این هم توطئه بیگانگان بود؟ آقای دکتر رحیمی در نامه سرگشاده چرا به جمهوری اسلامی مخالفم، به خمینی التماس می کرد که می تواند یک قهرمان مثل گاندی باشد. انقلاب ۵۷ انقلابی ضد ولایت شاه بود اما ضد ولایت نبود. آیا شعاری علیه ولایت در آن انقلاب دیده می شود. هیچ روشنفکری اون اندازه آگاهی نداشت که بفهمد نهاد سلطنت بر نظریه حقوق الهی استوار است و انتقاد از این نظریه در جلوگیری از بازتولید استبداد حیاتی است. حتی شاه به اصول قانون اساسی مشروطه پایبند هم می بود ، از دل حکومت پارلمانی هم می توانست شبه فاشیست ها یا فاشیست ها به قدرت برسند، همانطور که در آلمان به قدرت رسیدند و در ایتالیای دموکراتیک از راه تظاهرات.

• جوادی

  ۲۲ آذر ۱۴۰۱

  آقای دکتر نیکفر عزیز ، هدف از نوشتن پی گیر در این سایت، تحت تاثیر قرار دادن فضای روشنفکری ایران است. به خوبی آگاهی دارم که این هدف بسیار بلندپروازانه است . آیا هدف بعیدی را انتخاب کردم و به حکم عقل باید از ِِ آن دست بکشم؟ خواهش می کنم صادقانه جواب دهید.

• جوادی

  ۲۲ آذر ۱۴۰۱

  در ادامه یادداشت شماره ۳ جمهوری اسلامی توانست با علم کردن مساله اعدام، بعد از سه روز اعتصابات موفق ۱۴ تا ۱۶ آذر به جنبش یک شوک وارد کند و ابتکار عمل را از جنبش گرفته و یک جنبش انقلابی در آستانه پیروزی را به کارزار نه به اعدام تبدیل کند. الان مساله کانونی جنبش به جای سازماندهی اعتصابات ادامه دار و برنامه ریزی برای راهپیمایی میلیونی، مساله اعدام معترضان شده است. علم کردن مساله اعدام بعد از ۱۶ آذر یک اقدام تاکتیکی مهم از سوی جمهوری اسلامی بوده که ضربه محکمی به جنبش زد. داعش وقتی دست به جنایت های سنگدلانه می زد ، هدفش این بود که توجه رسانه ها را جلب کند و و این موضوع باعث تشویق و تقویت آنها به جنایت های بیشتر می شد. الان جمهوری اسلامی هم بسیار خوشحال است که در جنگ رسانه ای که تا ۱۶ آذر عقب بوده، توانست موفقیت بزرگی کسب کند. خوب در این شرایط جنبش چه باید بکند؟ از آنجا که خواست جمهوری اسلامی این است که مساله اعدام در کانون توجه جنبش قرار گیرد، بنابراین جنبش باید خیلی زود خودش را از این تله بیرون بکشد و مثل قبل و با قدرت راهش را ادامه دهد. جنبش شوک را می تواند با یک شوک پاسخ دهد. پیشنهاد من این است که یک ویدئو کنفرانس از چهره های سرشناس و رهبران احزاب مخالف جمهوری اسلامی فوری برگزار شود . من استراتژیست نیستم،اما اهمیت طرز فکر استراتژیک را می دانم و تلاش کردم آن را در خود پرورش دهم. یک ویدئو کنفرانس از چهره های سرشناس اپوزیسبون، انتظار بخش خاکستری جامعه است و باعث سازماندهی و تحریک نارضایتی مردم می شود.‌ خیلی ساده بگویم که انسجام اپوزیسیون کابوس جمهوری اسلامی است. آقای دکتر نیکفر عزیز خواهش می کنم برای تحقق این پیشنهاد هر چه در توان دارید انجام دهید. نیازی به انتشار این یادداشت در سایت نیست.

• جوادی

  ۲۱ آذر ۱۴۰۱

  اینها ماموریت دارند که ایران را به نابودی ببرند، خوب می برند دیگه اما من می ایستم که این کار نشه... هنوزم بسیاری از روشنفکران ایرانی از سر تعصب و تنگ نظری نمی خواهند قبول کنند که گوینده این سخن، یک قهرمان، یک فرصت استثنایی ،یک نابغه دوراندیش بوده که در نهایت قربانی جامعه نخبه کش شد.‌

• جوادی

  ۲۱ آذر ۱۴۰۱

  آقای دکتر نیکفر عزیز از دست روشنفکران پیش از انقلاب اعم از راست گرا و چپ گرا، جمهوری خواه یا پادشاهی خواه به شدت آزرده هستم. این روشنفکران هم در ایجاد و هم در تداوم وضع موجود مقصرند. این حرف را از بغض نمی زنم. سالها در این باره مطالعه و فکر کردم. یه چه زبانی بگویم که مردم بدبخت و ستمدیده ایران به تحلیل گر و گزارشگر نیاز ندارند، این مردم بدبخت به آموزش مقاومت مدنی و سازماندهی نیاز دارند. این یک اصل معروف و استراتژیک است که اکثریت بی سازمان از اقلیت سازمان یافته ضعیف تر است. جنبش زن، زندگی،آزادی در مقطع کنونی از تب و تاب افتاد، فقط به این علت که فاقد سازمان رهبری بود.‌در همان دو سه روز اول در این باره هشدار دادم اما صدای من به جایی نرسید. به جای تشکیل سازمان یا ستاد رهبری، عده ای درباره ضرورت این کار تردید ایجاد کردند و عده ای دیگر بر سر رهبری به رقابت پرداختند و از ایده رهبری متکثر و دموکراتیک پشتیبانی نکردند و با توهم هدایت جنبش از راه تلویزیون، فقط خودشان را مستحق رهبری معرفی می کردند. جوانان زیادی به خاطر همین اشتباهات و جاه طلبی ها کشته و یا دستگیر شده و در صف اعدام قرار گرفتند. در یکی از مقاله های ارائه شده در همین سایت، به نقل از توماس جفرسون آمده است که زمانی که بی عدالتی قانون می شود، مقاومت وظیفه می شود. اگر رسانه های فارسی زبان خارج از کشور چنین نظراتی را رواج می دادند الان اینقدر درمانده نبودیم. تا وضع اپوزیسیون مثل سابق باسد و تحولی در ِِآن رخ ندهد، جمهوری اسلامی دوام خواهد داشت.‌

• جوادی

  ۲۱ آذر ۱۴۰۱

  در مقاله ی اختراع دوباره جمهوری، بحث انتزاعی درباره مفهوم جمهوری را مورد نقد قرار دادم و بدون کاربرد واژه تفکر انضمامی با تاکید بر تاریخ جمهوری ها از ضرورت تفکر انضمامی درباره مفهوم جمهوری دفاع کردم. تا به حال دیده نشده است که یک جمهوریخواه ایرانی بیاید و درباره مصادیق جمهوری مورد نظر خود حرف بزند،چرا؟ اکثر جمهوری خواهان ایرانی تمایل دارند از واژه ی جمهوری دموکراتیک استفاده کنند ولی تمایل ندارند وارد بحث مصادیق آن شوند و مثال یا مثالهایی از آن ارائه دهند. آیا نباید درباره چرایی این موضوع تامل کرد؟ به عنوان مثال آقای دکتر نیکفر هم طرفدار جمهوری دموکراتیک است ولی با مثال توضیح نمی دهد منظور از جمهوری دموکراتیک چیست. در مقاله اختراع جمهوری تاکید کردم که جمهوریخواه ایرانی، جمهوری را به عنوان یک نظام سیاسی کامل تصور می کند و به همین خاطر از ارائه مصداق یا مثالی از آن ناتوان است زیرا نظام سیاسی کامل در گذشته وجود نداشته و در آینده هم وجود نخواهد داشت. به نظرم برداشت کمال گرایانه از مفهوم جمهوری، مانع تفکر انضمامی درباره مفهوم جمهوری است. مقاله اختراع دوباره جمهوری را می توان نقد تفکر انتزاعی درباره جمهوری نیز نامید.

• شهروند

  ۲۰ آذر ۱۴۰۱

  در شرایطی که در داخل کشور سرکوب شدید مانع بزرگی در راه سازماندهی است خارج از کشور می تواند از ازادی موجود بهره بگیرد و با دعوت برای گفتگو در مورد نوع حکومت در آینده بذر آگاهی را به داخل کشور منتقل کند.

• شهروند

  ۲۰ آذر ۱۴۰۱

  من قبلا گفته ام و دوباره آن را تکرار می کنم، دلیل ماندگاری این جمهوری نکبت نه در قدرت سرکوب آن که در ضعف مخالفین است. نیکفر در مقاله ای تعریف خوبی از اپوزیسون داده است که بر مبنای آن تعریف ما فاقد اپوزیسیون هستیم. من مطمئن هستم روزی که اپوزیسیون شکل بگیرد نیمی از مشکل سرنگونی حل شده است. اپوزیسون همان رهبری است که جنبش نیاز دارد. گرو ه های موجود نشان داده اند که خشک اندیش تر از آن هستند که بتوانند درک درستی از شرایط و نیازهای امروز ایران داشته باشند. من با الهام از جنبش مشروطیت بر این باورم که هدف اصلی مشروطیت که حاکمیت مردم و برقراری قانون و تامین آزادی های مدنی بود بر آورده نشده است و وجود حزبی که نه بر مبنای اراده معطوف به قدرت که با هدف سپردن قدرت به مردم حرکت کند می تواند مردم را متحد کند. من بر این باورم که شعر حکومت مردم برای مردم و به دست مردم میتواند ما را متحد کند.

• جوادی

  ۲۰ آذر ۱۴۰۱

  تاملی درباب مفهوم جمهوری ایرانی دموکراسی یعنی مردم کف خیابان رهبر را تعیین می کنند. این تعریفی از دموکراسی است که آقای دکتر ی که خودش را عقل کل می داند، ارائه داده است. باید یادآوری کرد که موسولینی را نیز همین آدم های کف خیابان و در راهپیمایی معروف رم به عنوان رهبر انتخاب کردند . افسوس که مثل ایشان تلویزیونی ندارم تا به نحو مستدل نظرات این روشنفکر ضد دموکرات را مورد نقد قرار دهم. .‌ بعد از قیام ۹۶ و دادن شعارهایی به نفع پادشاهی، ایشان فکر کرد که مبادا از قافله عقب بیافتد و خیلی زود یه شعاری برای حزب متبوع ساخته شد: شعار زندگی انسانی، جمهوری ایرانی.‌ روشن است زندگی انسانی یک مفهوم اخلاقی است. بلافاصله این پرسش اساسی را می توان طرح کرد که آیا جمهوری ایرانی دولت اخلاقی است؟ به بیان دیگر آیا حکومت فرضی جمهوری ایرانی خودش را مسئول تعالی و ارشاد شهروندان می داند؟ اگر پاسخ مثبت باشد، می توان گفت که شعار زندگی انسانی، جمهوری ایرانی یک شعار شبه فاشیستی است. اما منظور از جمهوری ایرانی چیست؟ روشن است واژه ایرانی اشاره به ملیت دارد.‌ از آنجا که ایده جمهوری ایده ای ایرانی نیست و در تاریخ ایران فاقد سابقه است، ایده جمهوری ایرانی را بر فرض اینکه با معنی باشد با رجوع به تاریخ نمی توان فهم کرد.‌ بنابراین باید دید خالق این ایده یا مروجان این ایده چگونه آن را تعریف می کنند.‌ خالق این ایده را نمی شناسیم.‌ اما یکی از مروجان این ایده، می گوید جمهوری ایرانی یعنی یک جمهوری بر اساس ارزشهای ایرانی. آیا این عبارت را می توان به عنوان تعریف پذیرفت. تعریف باید جامع و مانع باشد. جامع باشد یعنی همه توضیحات را برای شناساندن دارا باشد و مانع باشد یعنی توضیح اضافی نداشته باشد. صرف نظر از ابهامی که در مفهوم جمهوری است، مفهوم ارزشهای ایرانی به هیچ وجه روشن نیست. شعار پندار نیک، گفتارنیک، کردار نیک به روشنی یک ارزش زرتشتی و بنابراین ایرانی است، اما آیا همیشه به این سادگی می توان ایرانی بودن یک ارزش را مشخص کرد؟ آیا ارزشهایی که در طول تاریخ از خارج وارد ایران شده اند و به زور یا داوطلبانه پذیرفته شده اند، ایرانی به شمار می آیند؟ آیا ارزشهای مدرنیته، ایرانی به شمار می آیند؟ آیا خود جمهوری ارزشی ایرانی است؟ بنابراین می بینیم که مفهوم ارزشهای ایرانی خودش دچار ابهام است و نمی توان مبهم را بوسیله مبهم تعریف کرد.‌ دیوید بیتام در کتاب دموکراسی و حقوق بشر می گوید: دموکراسی را باید در وهله نخست بر حسب اصل یا اصول تعریف کنیم و در وهله دوم بر حسب نهادهایی که اصول را تجسم می بخشند، تعریف کنیم. با این رویکرد و به نحو مستدل به شومپتر ایراد می گیرد که تعریفی صرفا نهادگرایانه از دموکراسی ارائه داده است. من رویکرد دیوید بیتام درباره تعریف دموکراسی را می پذیرم. به نظرم همین رویکرد را می توان درباره مفاهیم مانند جمهوری و پادشاهی به کار گرفت.‌ اگر این رویکرد را درباره مفهوم جمهوری ایرانی به کار گیریم، می توانیم بگوییم که جمهوری ایرانی را در وهله نخست باید بر حسب اصول تعریف کنیم و در وهله دوم بر حسب نهادهایی که آن اصول را تجسم می بخشند، تعریف کنیم. آیا در این زمینه ها کاری از سوی مروجان ایده جمهوری ایرانی صورت گرفته است؟ همین مساله درباره ایده جمهوری اسلامی در سال ۵۷ پیش اومد و نه بر حسب اصول تعریف شد و نه بر حسب نهادگرایی و اکثر مردم و روشنفکران نمی دانستند در همه پرسی ۵۸ به چه چیزی آری می گویند. همین ابهام در معنی واژه جمهوری اسلامی باعث شد که این واژه را در معنی ولایت فقیه نهادینه کنند.‌ بنابراین برای اینکه یکبار دیگر سر مردم و روشنفکران کلاه نرود نباید صرفا به تعریف یک مدل حکومتی بر حسب اصول بسنده کرد، بلکه تعریف آن مدل حکومتی بر حسب نهادها هم از اهمیت اساسی برخوردار است. تا زمانی که ایده های مانند جمهوری ایرانی بر حسب نهادها تعریف نشوند، ما نمی توانیم بفهمیم اینها به طور ملموس به چه ساختاری اشاره می کنند.‌ به همین دلیل در چندین یادداشت بر موضع گیری نسبت به نظریه تفکیک قوا که یک نظریه نهادگرا است تاکید کردم. عدم موضع گیری نسبت به این نظریه در سال ۵۸ باعث شد، که با ابداع نهاد ولایت فقیه، رژیم اختلاط قوا را تاسیس نموده ولی این تقلب را به عنوان نوع چهارم مدل تفکیک قوا بفروشند و امروزه ادعا کنند که رژیم جمهوری اسلامی از نوع ریاستی است در حالیکه بدون رعایت اصل تفکیک قوا نمی توان از رژیم های سه گانه ریاستی، پارلمانی و نیمه ریاستی حرف زد. به عنوان مثال بی معنی است اگر ادعا کنیم رژیم سلطنت مطلقه پارلمانی یا ریاستی یا نیمه ریاستی است. فقط درباره رژیمی که اصل تفکیک قوا را رعایت کرده باشد ، اصطلاحات ریاستی، پارلمانی و نیمه ریاستی قابل استفاده است. مروجان ایده جمهوری ایرانی نمی توانند مثل مروجان ایده جمهوری اسلامی از موضع گیری نسبت به اصل تفکیک قوا طفره روند زیرا سطح آگاهی سیاسی مردم نسبت به آن دوره بسیار بالاتر رفته است.

• جوادی

  ۲۰ آذر ۱۴۰۱

  احتمال پیوستن یک انسان بی تفاوت به جنبش انقلابی بی رهبر بیشتر است یا به جنبش با رهبر؟ به این پرسش خیلی کوتاه پاسخ می دهم زیرا بارها به تفصیل در این باره حرف زدم.‌ انسان بی تفاوت اهل سبک و سنگین کردن است یعنی اغلب تحلیل هزینه_ فایده را پیش از انجام کاری، راهنمای خود قرار می دهد. از دید یک انسان بی تفاوت احتمال شکست یک جنبش بی رهبر بیشتر است یا احتمال شکست یک جنیش با رهبر؟ امیدوارم روشنفکران این قابلیت را داشته باشند که خودشان را جای یک انسان بی تفاوت بگذارند و مساله را از دیدگاه او بنگرند.

• جوادی

  ۲۰ آذر ۱۴۰۱

  یک مثال معروف درباره چشم انداز امیدبخش می خواهم بزنم تا مساله احتمال تحقق چشم انداز بهتر قابل فهم شود. همه ما می دانیم که در انقلاب ۵۷، آقای خمینی با وعده های آب و برق مجانی، بالابردن معنویات و.. چشم انداز امیدبخشی ترسیم نموده است و خیلی ها این وعده ها را عملی تلقی نموده و به صف انقلابیون پیوستند. حال فرض کنید در این جنبش انقلابی، کسی بیاید و با دادن چنین وعده ها یا وعده های مشابه، چشم اندازی امید بخش ترسیم کند، آیا اکثریت مردم با توجه به تجربه تلخی که در سال ۵۷ داشتند، آیا وعده های عوام گرایانه( پوپولیستی) را جدی خواهند گرفت؟ آیا درباره احتمال عملی شدن این وعده ها تامل نخواهند کرد؟ بنابراین جنبش انقلابی زن، زندگی،آزادی، بر خلاف انقلاب آرمانشهرگرای( اتوپیایی) سال ۵۷ نمی تواند وعده های سرخرمن بدهد زیرا بر اساس تجربه شکست خورده انقلاب ۵۷، کمتر کسی آن را جدی خواهد گرفت. انقلاب ۵۷، نه تنها به وعده هایش عمل نکرد، بلکه حتی آزادی های فردی از جمله آزادی پوشش را هم از زنان گرفت. انقلابی که قرار بود آزادی سیاسی به مردم بدهد، حتی حق پیش پاافتاده رفتن به ورزشگاهها را هم از زنان سلب کرد. عبارت برای حسرت زندگی معمولی در ترانه انقلابی برای شروین حاجی پور بیان تراژیک تنزل آرزوها و توقعات نسلهای بعد از انقلاب ۵۷ است که متاسفانه روشنفکران پیش از انقلاب ۵۷ که همچنان رسوبات آرمانشهرگرایی سال ۵۷ در ته ذهن شان هست، نمی توانند آن را به خوبی درک کنند زیرا در حکومت پیشین، زندگی معمولی از آنها دریغ نشده بود. حکومت پهلوی استبدادی بود اما لیبرال هم بود و زندگی معمولی را از شهروندانش دریغ نکرده بود. اینجاست که تفاوت مهم بین یک نظام استبدادی لیبرال و نظام استبدادی مذهبی نمایان می شود. انقلاب ۵۷، بر خلاف ادعای انقلابیون ۵۷ ،انقلاب ضد استبدادی نبود، بلکه انقلاب ضد لیبرالیسم و امپریالیسم بود. کلمه امپریالیسم ورد زبان چپ های آن دوره بود. کلمه ی استقلال در شعار استقلال ،آزادی ،جمهوری اسلامی ،خصلت ضد امپریالیستی انقلاب ۵۷ را نشان میدهد. ظاهرا درد بزرگ انقلابیون ۵۷ این بوده است که ایران به غرب وابسته است و ایده پوپولیستی نه شرقی نه غربی یک آرمان بزرگ شده بود. در انقلاب ۵۷، شعار مرگ بر شاه ورد زبان ها بود اما اثری از شعار مرگ بر دیکتاتور دیده نمی شود.‌ شعار مرگ بر شاه را زمانی می توان با شعار مرگ بر دیکتاتور به یک معنی گرفت که اینهمانی شاه و دیکتاتور را فرض در نظر بگیریم و انقلابیون ۵۷ همین خطای معرفت شناختی را انجام دادند.‌ با توجه به زمینه و گفتمان های غالب در انقلاب ۵۷، می توان گفت که معنی آزادی در شعار محوری استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی ، نه تنهت معنی آزادی از نگاه لیبرالیسم نبوده است، بلکه حتی ضد آن بوده است. آزادی لیبرالیستی در آن دوره به معنی بی بند وباری و هرزگی بود، اما کسی توضیح نمی داد که منظور از آزادی در شعار استقلال،آزادی، جمهوری اسلامی چیست؟ معنی استقلال دست کم برای روشنفکران آن دوره روشن بود.‌ آنها نزدیکی ایران به غرب را به معنی عدم استقلال تعبیر می کردند. اما این واژه تازه ابداع شده جمهوری اسلامی بود که بیشترین ابهام را داشت و گویا این ابهام عمدی بوده و برای عده کمی برکت و برای اکثریتی محنت آفرید.‌ درسته ابهام گاهی خانمانسوز است. بنابراین مساله ابهام شعارها را نباید دست کم گرفت.‌ باید هر شعار را در برابر پرسش ضد ابهام( یا به قول دکتر نیکفر، پرسش نقادانه) منظورتان چیست، قرار داد. دیگر نباید به توضیحات مفهومی و انتزاعی شعارها بسنده کرد، بلکه توضیح نهادگرایانه و عملیاتی آنها مهم تر است. همین مساله ابهام را در شعار محوری زن، زندگی،آزادی نیز وجود دارد.

• م.

  ۲۰ آذر ۱۴۰۱

  جالب است. و قابل تامل.

• جوادی

  ۱۹ آذر ۱۴۰۱

  اگر جنبش انقلابی زن،زندگی،آزادی دارای یک ستاد رهبری یا ستاد هماهنگی بود، آیا جمهوری اسلامی می توانست بلافاصله بعد از اعتصابات موفق چهارده تا شانزده آذر، با اعدام ناگهانی محسن شکاری، جنبش را دچار شوک کرده و از موضوع استراتژیک اعتصابات منحرف کند؟ به نظر می رسد جنبش زن، زندگی آزادی برای رویارویی با مساله اعدام هیچ گونه آمادگی نداشت. مهمترین فایده تشکیل ستاد هماهنگی، قوت قلب برای معترضان و تحریک بسیاری از انسانهای بی تفاوت یا تماشاگران( به قول معترضان) برای پیوستن به جنبش است. هر کار جمعی به هماهنگی نیاز دارد.‌ حرکت انقلابی اگر فاقد ستاد رهبری باشد،ممکن است به سطح یک شورش کور تنزل یابد.‌

• جوادی

  ۱۹ آذر ۱۴۰۱

  آقای دکتر نیکفر در پانویس ها، بند ۶، تقابل را اینگونه تعریف می کند: تقابل نوعی از مواجهه دو باشنده عینی با یکدیگر است در جامعه با قرار گرفتن در یک ساختار تقابل زا.‌ به روشنی این تعریف دچار دور است زیرا تقابل را بر اساس ساختار تقابل زا تعریف می کند. به نظرم به جای کلمه ساختار تقابل زا، می توان از واژه ساختار سلسله مراتبی یا عمودی استفاده کرد که در کنار تقابل، تعاون نیز عنصر اساسی آن است. تا کنون سازمان افقی ساخته نشده است، گرچه ایده سازمان افقی و جامعه بی طبقه که نوعی سازمان افقی است، به عنوان یک ایده آرمانشهرگرا بسیار گیرا بوده است.

• جوادی

  ۱۹ آذر ۱۴۰۱

  با بیشتر گزاره های مطرح شده در این مقاله موافقم.‌ در مقاله آمده است که عده ی پرشمار دیگری هم هستند که شاید، دچار فقر نباشند، به رژیم هم وابسته نباشند، اما نگران آن اند که وضع ممکن است از آنچه هست، بدتر شود.‌ آنان برای شرکت فعال در جنبش نیاز به چشم اندازی امیدبخش دارند. درست است که معمولا می توان وضعی بدتر از وضع موجود را در ذهن تجسم کرد، اما به نظرم آنچه مانع شرکت اکثریت خاکستری یا بی تفاوت در یک جنبش اعتراضی یا انقلابی می شود، تحلیل هزینه_ فایده است که لزوما نتیجه بدتر شدن وضع از آن استخراج نمی شود، بلکه سنگین تر بودن کفه ی هزینه از آن استخراج می شود. نباید فراموش کرد که شخص بی تفاوت آدم بسیار محتاط است ،یعنی ریسک پذیری کمی دارد.‌ریسک یعنی عدم اطمینان از نتیجه. شخص بی تفاوت مثل آدم خسیس است، آیا می توان از آدم خسیس انتظار بخشندگی و دست و دل بازی داشت؟ ارائه چشم اندازی امید بخش به تنهایی کافی نیست، احتمال تحقق آن مهم تر است. به بیان دیگر شخص بی تفاوت اهل سبک و سنگین کردن است و احتمال پیوستن او به جنبش نسبت مستقیم با احتمال موفقیت جنبش دارد.‌ آقای دکتر نیکفر می گوید کنش باید پیوند پذیر باشد و در نهایت آن جمعیت کثیری را پدید آورد که کار را تمام کند.‌ اگر اندیشه مقدمه چنین کنشی باشد، این حرف درباره اندیشه هم صدق می کند.‌ واژه پیوند پذیری به نظرم یعنی جذابیت داشته و دیگران را متعهد کند.‌ آقای دکتر نیکفر در پایان مقاله می گوید: اکنون در خارج، عده ای شرط نیروگیری جنبش و پیشروی سریع آن را در این می بینند که یک ستاد رهبری از برخی از چهره ها تشکیل شود، این خط طیف راست است که فکر و سازماندهی را به صورت پیروی از ولی می بیند که حالا اسم تازه ای می یابد. اینگونه رهبرتراشی در تضاد با چیستی جنبش زن، زندگی،آزادی است. آقای دکتر نیکفر ایده رهبری دموکراتیک را نادیده می گیرد. من یک راست گرا هستم ولی من سازماندهی را به صورت پیروی از ولی نمی بینم. ولایت بر مفهوم صغارت استوار است، در حالیکه مساله رهبری جنبش یک مساله سازمانی و استراتژیک است. در طول تاریخ نیروهای نظامی زیادی با هم جنگیدند، در کدام جنگ، این نیروها فاقد ستاد فرماندهی بودند؟ طرف مقابل یک جنبش انقلابی، نیروهای نظامی هستند که دارای ستاد فرماندهی هستند. آیا کسی ضرورت ستاد فرماندهی برای نیروهای نظامی را زیر سئوال می برد ؟ به نظرم همین ضرورت برای نیروهای انقلابی نیز برقرار است. در ضمن لنین به عنوان یکی از بزرگترین نظریه پردازان چپ معتقد است که هیچ جنبش انقلابی بدون یک سازمانی پایدار از رهبران که حافظ تداوم جنبش باشد،نمی تواند پایدار بماند. به نظرم در این نظر لنین رگه هایی از حقیقت وجود دارد و نمی توان آن را به طور کلی رد کرد. خودانگیختگی و ماهیت دموکراتیک جنبش زن، زندگی،آزادی در تضاد با ضرورت رهبری دموکراتیک نیست، بلکه نافی رهبری فردی و کاریزمایی است . خیلی عالی می شد که این رهبری از درون جنبش و در داخل شکل می گرفت، اما آیا دستگاه حاکم اجازه شکل گیری سازمان رهبری را می دهد؟ از ابتدای شکل گیری جنبش، دستگاه حاکم متوجه این موضوع بود و رهبران بالقوه را زندانی کرد. حتی به نظرم تلاش می کند جلوی تشکیل یک ستاد رهبری در خارج را هم بگیرد و در این راه آشکار یا پنهان سنگ اندازی می کند.‌ تلاش برای تخریب چهره های سرشناس از جمله حامد اسماعیلیون را می توان در همین راستا ارزیابی کرد.