رکوردشکنی تازه سکه و دلار در بازار ایران

دلار از ۳۷ هزار تومان گذشت و سکه از ۱۸ میلیون تومان. شاخص بورس پس از سقوط‌های پیاپی کمی افزایشی شد. دولت ناتوان از تنظیم بازار، همانند دفعات قبل سیاست پلیسی در پیش گرفته است.

یک‌شنبه ۲۰ آذر سکه یک رکورد تازه را ثبت کرد: ۱۸ میلیون و ۱۱۵ هزار تومان که نسبت به پایان معاملات روز ۱۹ آذر حدود ۳۰۰ هزار تومان افزایش قیمت را نشان می‌دهد. قیمت یک سکه بهارآزادی طرح جدید در روز گذشته به ۱۷ میلیون و ۸۱۵ هزار تومان رسیده بود.

به موازات سکه قیمت طلا هم در بازار به ۱۵ هزار تومان در هر گرم افزایش یافت و به یک میلیون و ۶۴۰ هزار تومان رسید.

در بازار ارز هم دلار بالاترین نرخ را ثبت کرد؛ هر یک دلار با ۳۷ هزار و ۵۰۰ تومان مبادله شد. در صرافی‌های بانکی هم نرخ دلار نسبت به روز قبل ۱۵۱ تومان افزایش یافت تا شیب نزول ریال تندتر شود.

برخی از رسانه‌های داخلی ایران به نقل از معامله گران ارز نوشتند توافق چین با عربستان سعودی بر بازار اثر گذاشته است. به گفته این گروه از فعالان نزدیک شدن چین به عربستان سعودی می‌تواند درآمدهای نفتی ایران را کاهش بدهد و ممکن است چین در پرونده هسته‌ای هم تغییر موضع بدهد.

چین اصلی‌ترین مشتری نفتی ایران در دوره تحریم ها بود. از زمان حمله نظامی روسیه به اوکراین اما ایران بخش بزرگی از بازار چین را به روسیه باخت.

بازگشت به برجام هم فعلاً به حالت تعلیق درآمده است. اروپا و ایالات متحده آمریکا پس از آغاز اعتراضات گسترده به قتل ژینا (مهسا) امینی گفت‌وگو با ایران را معلق کرده‌اند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم نسبت به پیشرفت برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ابراز نگرانی کرده است.

در داخل همزمان با تداوم اعتراضاتی که از ۱۳ هفته قبل آغاز شد، دولت با کسری بودجه بزرگ روبه‌روست. بخش تولید راکد شده، داد و ستد کاهش یافته است و کمبود گاز برخی از صنایع را در آستانه تعطیلی قرار داده است.

مقام های ارشد حکومتی اما همچنان ادعا می‌کنند وضعیت «عالی» و در مسیر «پیشرفت» است.

بگیر و ببند در بازار ارز و سکه

چند روز پس از این‌که بانک مرکزی ذخیره ارزی را مناسب توصیف کرد، نوبت به راهکار تکراری و بی اثر برخورد پلیسی و بازداشت «دلالان ارزی» رسید. رئیس پلیس امنیت اقتصادی تهران ۲۰ آذر از بازداشت دلالان ارزی خبر داد. هدایت بهرامی گفت در یک ماه اخیر ۸۸ نفر از افرادی که به گفته او از اعضای «اتاق‌های قیمت‌گذاری دلار و طلای فردایی، اصناف غیرمجاز و دلالان ارزی» بودند، شناسایی و دستگیر شدند.

خبرگزاری مهر هم به نقل از رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا نوشت در ۲۴ ساعت گذشته ۱۶ نفر از اخلالگران بازار طلا بازداشت شده‌اند.

ایران پیش از این نیز در دوره‌های مختلف هنگامی که از کنترل روند صعودی نرخ دلار و طلا ناتوان بوده است چند تن را به اتهام اخلال در بازار بازداشت کرده است.

سقوط ادامه دارد؟

مرتضی افقه، مدرس اقتصاد در دانشگاه چمران اهواز چندی قبل گفته بود رسیدن دلار به مرز ۴۰ هزار تومان تا پایان سال محتمل است. پیش‌بینی او از بازار به‌نظر می‌رسد زودتر از موعد مقرر محقق خواهد شد.

دولت که با کسری بودجه و سر رسید بدهی‌های انباشته مواجه است برای تأمین کسری بودجه راهکاری به غیر از دستبرد به صندوق توسعه ملی و چاپ پول ندارد. امیدی به گشایش در سیاست خارجی که بتواند راهی برای تنفس اقتصاد باز کند هم وجود ندارد. در عرصه داخلی نیز اعتراضات و نارضایتی عمومی گسترده همچنان ادامه دارد.

در چنین وضعیتی خروج ارز و سرمایه از ایران یا تبدیل دارایی‌ها به طلا و ارز هم به تقاضا برای دلار و طلا دامن می‌زند. تداوم این وضعیت به معنای تندتر شدن شیب افزایش قیمت طلا و کاهش بیشتر ارزش ریال خواهد بود.