یک جمعه‌‌ی خشم دیگر در زاهدان: علیه اعدام

زاهدان برای سیزدهمین هفته متوالی صحنه اعتراض بود. معترضان همانند هفته‌های قبل پس از نمازجمعه به خیابان آمدند و علیه علی خامنه‌ای، سپاه پاسداران، بسیج شعار دادند و خواستار توقف اعدام شدند. در راسک هم گروهی از مردم در اعتراض به تدام بازداشت عبدالغفار نقشبندی، امام جمعه این شهر به خیابان آمدند.

عبدالغفار نقشبندی از شخصیت‌های مذهبی سنی‌ها در راسک است که از ده روز قبل پس از احضار به اداره اطلاعات، بازداشت شده است. او از جمله شخصیت‌های مذهبی بود که در افشا و پیگیری تجاوز فرمانده انتظامی چابهار به یک دختر نقش داشت.

همانند تمام ۱۲ هفته قبل جمعیت معترضان در زاهدان چشمگیر بود. آنها این بار به صورت وسیع کاغذنوشته‌هایی در مخالفت با اجرای حکم اعدام را در دست داشتند. نام شعیب میربلوچ‌زهی، جوان ۲۸ ساله بلوچ که به اتهام پرتاب سنگ به محاربه و اعدام محکوم شده است، به کرات بر کاغدها نوشته شده بود.

معترضان بلوچ در طول مسیر شعار دادند: مرگ بر خامنه‌ای، مرگ بر سپاهی و مرگ بر بسیجی. آنها بر روی یک کاغذ علی خامنه‌ای را دیکتاتورترین دیکتاتور تاریخ نامگذاری کردند.

زندانی سیاسی آزاد باید گردد یکی دیگر از شعارهای معترضان بلوچ در زاهدان بود. آنها همچنین خواستار توقف اجرای حکم اعدام بلوچ‌ها و معترضین شدند. معترضان بر روی یک کاغد نوشته بودند: «هموطنان سکوت طناب داریست به گردن ما» و بر کاغذ دیگری هم خطاب به حکومت «اختلاسگر، تجاوزگر، آشوبگر، غارتگر تویی، اعدام منم».

جمهوری اسلامی از مرداد ماه سال جاری دست‌کم ۸۱ زندانی بلوچ را اعدام کرده است. پس از سفر هیئت ویژه علی خامنه‌ای به زاهدان در آبان ماه اجرای حکم اعدام زندانیان بلوچ شتاب بیشتری گرفته است. عبدالحمید اسماعیل‌زهی، امام جمعه سنی‌ها پس از این سفر گفته بود که نباید با زبان تهدید به مردم معترض سخن گفت.

زنان بلوچ در زاهدان همانند هفته‌ قبل با فاصله از معترضان مرد حرکت کردند و شعار دادند «برادر شهیدم خون‌ت رو پس‌ می‌گیرم».

پیش از این دسگوهاران که یک گروه فمنیسیتی بلوچ است در بیانیه و مقاله‌های تحلیلی شخصیت‌های مذهبی وابسته به مدرسه مکی که پایگاه عبدالحمید اسماعیل‌زهی است را هم بخشی از نیروی سرکوب زنان برشمرده بود و گفته بود «زنان بلوچ که سالهاست فعالیت‌های مدنی متنوعی را به شکل مستقل و در سکوت پیش می‌بردند، جزو نخستین کسانی بودند که دستگاه سرکوب، حتی پیش از آغاز اعتراضات در سیستان و بلوچستان، و با نخستین جرقه‌های خیزش‌های سراسری به مدد دستگاه سرکوب هم‌پیمان دولت، یعنی ملاها و ریش‌سفیدان، وادار به سکوت شدند.»

اسماعیل‌زهی، امام جمعه زاهدان که سال قبل از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان حمایت کرده بود و همین سبب شد کانون مدافعان حقوق بشر ایران جایزه «تلاشگر حقوق بشر» را که در سال ۱۳۹۳ به او داده بود، پس بگیرد، دوم دی برای نخستین بار از طالبان به دلیل منع تحصیل زنان انتقاد کرد. او گفت: «علم مرد و زن ندارد».

موضع‌گیری تازه عبدالحمید اسماعیل‌زهی در نقش شخصیت مذهبی ارشد مدرسه مکی زاهدان می‌تواند متاثر از فعالیت زنان بلوچ باشد. او همچنین از افزایش نرخ دلار و وضعیت اقتصادی در ایران هم انتقاد کرد و از حکومت خواست به صدای مردم معترض توجه کند. او گفت: «نگهداری نظام تا زمانی ممکن است که ریشه مردمی داشته باشد. حکومت اسلامی خوب است تا زمانی که اکثریت مردم بخواهند، اگر عدالت بود، آزادی بود و به خواست مردم توجه می‌شد. نظام تا صد سال هم می‌ماند اگر به خواست مردم توجه می‌کردیم».

بر بنیاد گزارش‌های منتشر شده از هشتم مهر که به جمعه خونین زاهدان شهره شد، نیروهای امنیتی دست‌کم ۱۲۰ شهروند بلوچ را در زاهدان و دیگر شهرهای بلوچستان کشتند. دیده‌بان حقوق بشر ایران در آخرین گزارش خود جمعه خونین زاهدان را «مرگ‌بارترین سرکوب سال» توصیف کرده است.