زن «خوب» برای طالبان: حجاب کنید، شوهرتان را دوست داشته باشید و فرزند بیاورید

در جامعه‌ای که من بزرگ شدم، از نوجوانی تا همین حالا شاهد این بوده‌ام که آنقدر که عزا بر جنازه یک مرد جوان صورت می‌گیرد، هیچگاه در حسرت از دنیا رفتن یک زن جوان صورت نگرفته است. وآن‌ز‌مان من‌حیث یک زن نوجوان که سرش را از این موضوعات مهم با جهان‌بینی شوهر و خانه‌بخت دور نگهداشته بودند، نمی‌توانستم شبیه حالا بدانم که پشت این دوگانه‌انگاری و تبعیض تلخ چه‌ می‌گذرد.

مسلط بودن ساختار مردسالاری ضمن ستم مضاعف و متداوم علیه زنان، مملو از تفکرات، توهمات و تبعیضات سیستمی/ زنجیره‌ایی است که برای زنان هیچ ارزش انسان‌محورانه‌ای نمی‌گذارد و زن را در مقام یک ابزار و ابژه‌ای بی‌حس و حال و عاری از دستگاه مغزی و عصبی،قرار داده و از او استفاده می‎کند. زمانی‌که به تن زنان ازدواج‌شده و مادران در جامعه اسلامی_سنتی افغانستان نگاه می‌کنم، به یاد لیموهایی می‌افتم که همه‌ی عصاره‌هایشان را استخراج کرده باشند و فقط شکل له‌‌شده و به‌شدت فشرده‌شده‌‌ای از آنها مانده باشد. تن زنان در این قسمت شبیه یک وسیله برای ارضای جنسی مردان استفاده می‌شود و مردان به دلیل اینکه جز نگاه جنسی و شی‌گرایانه به بدن زنان ندارند، تمامی عصاره‌های آن را تاحد ممکن بیرون می‌کشند و آنقدر این بدن را مجنون‌وار برای نیاز شهوانی‌شان می‌فشارند که وقتی به آن بدن نگاهی افگنده شود، در اولین نگاه به‌خوبی حس می‌شود که این بدن در بستر خواب و با دستان یک مرد به چنین حالتی رسیده است؛ یا با آن شبیه یک عروسک بی‌جان بازی می‌کنند، که اگر آن عروسک دل‌شان را زد، خیلی راحت آن را شبیه یک طعمه جنسی به بقیه گرگان نر حواله می‌کنند.

 در فیلم «نزدیک به مسیح: مریم مجدلیه» (Close to Jesus: Mary Magdalene) این صحنه به خوبی به نمایش گذاشته می‌شود.

هنگامی‌که ماری از طرف شوهرش برای نازایی و عدم تقدیم فرزند، طلاق داده می‌شود و از خانه که جهیزیه عروسی از طرف پدرش بود دور انداخته می‌شود، با یک فرمانده ارتشی قرار می‌گذارد و با او همراه می‌شود. آنها در طول راه با یک راهب و مبلغ مسیحی سر می‌خورند که مردم را به سوی اخلاقیات مسیح دعوت می‌کند. این فرمانده می‌خواهد از ماری تا به او نزدیک شود و او را به دام بیندازد. ماری چون خود مسیحی است به فرمانده دروغ می‌گوید. فرمانده حرف ماری را قبول می‌کند ولی برایش اخطار می‌دهد که هیچگاهی دروغ نگوید. زمانی‌که به قصر می‌رسند، درمی‌یابد ماری در مورد آن مبلغ جوان دروغ گفته است؛ به طرف ماری بر‌می‌گردد و او را میان کاه‌ها چنان مورد لت‌وکوب و تجاوز قرار می‌دهد که غیر قابل باور است. بعداً به سربازانش می‌گوید این از شماست و هرچه می‌خواهید با او بکنید. ماری در آنجا شبیه یک طعمه نزد کفتارها می‌ماند که همه دنبال استخراج لذت جنسی خودشان با قطعات بدن ماری‌اند. ماری مجدداً مورد تجاوز گروهی آن سربازان نظامی قرار می‌گیرد.

مردسالاری در اشکال و فورم‌های مختلفش بر بانگ تهی‌بودن زن از عقل کوبیده است. به‌خصوص نوع سرمایه‌داری ومذهبی آن، زن را موجودی ناقص‌العقل و تهی از مغز معرفی کرده‌اند. در واقع مفاد مشترک آنهاست، زیرا با این حساب بیشتر بر توجیه ابزاری ساختن زن تاکید می‌شود و ازینجا دست مردسالاری برای اعمال انواع فشارها و ستم بر زنان باز می‌شود. مثلاً: زنان من‌حیث نوعی از انسان که از دستگاه عقلی و عصبی محروم پنداشته شده‌اند، موجودات فاقد ارزش در جامعه جا زده می‌شوند و این فاقد ارزش بودن بر تمامی سطوح و ابعاد زندگی و زنده بودن آنها تاثیر مستقیم و چند دست می‌گذارد؛ کشتن زنان؛ تجاوز بر آنها؛ تنبیه پوششی و انضباط بدنی و جنسی؛ تبعیض جنسیتی، جنسی، مزدی، شغلی و...عادی‌سازی می‌شوند، جامعه، دولت و حتا افراد که با نظم حاکم بر جامعه و نظم دولتی زاویه دارند، به پدیده‌ زن‌کُشی و در کل نظام آپارتاید جنسیتی به چشم یک روند پذیرفته‌شده نگاه می‌کنند.

فدریچی، کاپیتالیسم و بدن

در بخش پایانی فصل سوم کتاب کالیبان و ساحره، که روی مبارزه علیه بدن شورشی انتخاب شده است، فدریچی در رابطه به همین موضوع توضیح می‌دهد که سرمایه‌داری در اوایل ظهورش نیاز به عقلانی‌سازی پدیده‌ای به‌نام "کار" داشت، زیرا ”فضیلت‌های نهانی“ چون جادوی طبیعی و خرافات عمومی آن عصر که به بدن نسبت فراطبیعی و غیرمیکانیکی می‌داد، باعث سیلی از گدایان، بی خانمان و دزدان شده بود، و هم از طرفی رویارویی جادو با صنعت؛ باور به جادو و رسیدن به هدف، بدون انجام کار و زحمت از جمله ممانع اساسی بودند که با چنین روش‌هایی از نیروی کار کاسته میشد. بناً، سرمایه‌داری نوظهور ونوپا در این برهه از تئوری رنه ‌دکارت وهابز استفاده کافی را می‌برد. هرچند تئوری بدنی هابز، که بدن را مخلوطی از واکنش‌های غیرارادی وتابع قوانین طبیعی معینی می‌داند که دنبال سلطه بر دیگران است، چندان مورد استقبال قرار نگرفت؛ ولی تئوری رنه‌دکارت با وجود تناقض‌هایش عقلانی‌تر به‌نظر می‌رسید و حامیان زیادی نیز به‌خود جلب و جذب کرد. تئوری بدنی دکارت، اشاره بر این دارد که بدن قابلیت اراده‌گرایی را ندارد و بناً شبیه یک ماشین خودکار باید مورد استفاده و فرمان اراده و مغز قرار بگیرد؛ در این مورد فدریچی چنین می‌نویسد: ”بناً، دکارت با غرور و(نه تاسف) بیان می‌دارد که این ماشین، دقیقاً ماشین خودکاری است و مرگ آن، نباید بیش از شکستن یک ابزار، مایه سوگواری شود“ (ص۲۲۹) برای همین او از تشریح بدن حیوانات هیچ هراسی نداشت؛ هر روز به قصاب‌خانه‌ها می‌رفت و صحنه‌های سلاخی آنها را با چشم سر مشاهده کرد و حتا بعدها خود، نیز به انجام این کار پرداخت. فدریچی در این باره چنین روایت می‌کند:

در واقع کشتار، سلاخی و قتل زنجیره‌ایی زنان و احشام و حیوانات، عادی‌شده، معمولی و طبیعی پذیرفته شده‌اند‌ و رنج و ستم آن دو، هیچگاهی به چشم نیامده است. اینکه مردسالاری چرا هیچگاهی ستم بر حیوان تهی از مغز وسلاخی بیرحمانه آن را بررسی نمی‌کند و از آن تحت یک امر مسلم طبیعی یاد می‌کند، در واقع یک سری از دفاعیه‌هایش همین است که حیوان موجود عاری از مغز است که قابلیت احساس رنج اجتماعی را ندارد؛ یعنی نمی‌تواند رنج از دست دادن مادر یا فرزندش را حس کند. پس از نگاه اخلاقی، نقدی بر کشتار آنها نمی‌تواند وارد باشد.

به همین منوال، کشتار زنان هم من‌حیث جنس دوم، ناقص‌العقل، سلیطه /شلیطه [۱]، بی‌حیا، فاحشه و نافرمان، کاملاً به‌عنوان امر معمولی و قابل قبول تمامی ساختارهای دولتی، اجتماعی و حتا قضایی و قانونی پنداشته می‌شود. من قبلاً هم طی یک نوشته‌ای [۲] در واکنش به قتل فجیعانه حورا سادات یوتئوبر زن از افغانستان توسط طالبان، مطرح ساخته بودم که چرا سوگواری قتل یک زن به مقیاس سوگواری قتل یک مرد در جامعه دیده نمی‌شود؟ چرا ویدئوی سیلی زدن و قیچی زدن موی‌سر یک مرد جوان توسط طالب من‌حیث تنبیه و انضباط بدنی و ظاهری او، مخالفت اکثریت کاربران شبکه‌های اجتماعی افغانستان را در برابر طالب برانگیخت، اما تحقیر و دستگیری دسته‌جمعی زنان جوان به دلیل ظاهر آراسته‌شان توسط طالب و حتا تحقیر و حمله‌ور شدن به بصیره اختر(زن‌جوان دانشجوی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه کابل) توسط دانشجویان مرد رشته شرعیات دانشگاه کابل در دوره جمهوریت، کوچکترین خشم و همدردی مردان جامعه را بازتاب نداد _به‌جز مردانی اندک و روشنگر_، اما برعکس، باعث ارضای عقده مردسالارانه این جامعه در قبال تنبیه و سرکوب زنانی گردید که به زعم آنها باعث ایجاد فحشا و ترویج بی‌حجابی در جامعه می‌گردیدند؟

کامنت‌های صفحات اجتماعی افغانستان با تیتر خبر دستگیری وتحقیر زنان، پُر بود از ابراز موافقت و خرسندی مردان جامعه با عملکرد طالبان و آن دانشجویانی که به بصیره اختر حمله‌ور شدند. این‌طرف هم، اکثراً از موضوع دستگیری و لت‌وکوب زنان توسط نیروهای امارت اسلامی در محضر عمومی، من‌حیث ابزار ناموسی در جهت تحریک مردسالاری ناسیونالیسم قومی در خیزش علیه طالبان، توسط جهادیست‌های اخوانی و پایگاه‌های مردمی‌شان که بیشتر در جبهه "مقاومت" حضور داشتند، استفاده صورت می‌گرفت. اکثریت آنهای که حامی این جبهه بودند، مردان هزاره را طعنه ناموسی می‌دادند که چرا برای نجات ناموس‌شان، علیه طالب مسلح نمی‌شوند. رهبری قومی_مذهبی وناسیونالیستی هزاره‌ها هم از زنان گرفتار‌شده هزاره توسط طالبان، در چوکات مردسالارانه‌ "حفاظت از ناموس" به دفاع برخواسته بود. و یکی از توصیه‌های دسته مردان ناموس‌باور هزاره در شبکه‌های اجتماعی این بود که زنان هزاره به منظور حفظ آبرو و عزت "هزاره" نباید بعد از این در محضر عام گشت‌وگذار نمایند. این برخواستن در دفاع از حفظ ناموس وعزت مردسالارانه قومی بود، تا دفاع از مقام انسانی آن زنان.

به‌هرحال، آنچه که فدریچی بیان می‌کند این است که دکارت نظم جامعه طبقاتی و سلسله‌مراتب ساختار قدرت و حکمرانی را نخست در میان دوگانه ذهن اراده‌گرا و ماشین بدن ترسیم کرد و سپس سرمایه‌داری آن را به نظم برقراری حاکمیت خودش در جامعه مبدل ساخت. در این مورد فدریچی بیان می‌دارد:

همچنان، در مدل دکارتی از فرد، شاهد هیچ‌گونه دوگانه‌انگاری برابری‌طلبانه‌ای میان "سر" من‌حیث دستگاه اندیشه‌ورزی و ماشین بدن به‌چشم‌ نمی‌خورد؛ و تنها مناسبات ارباب_برده حاکم است. زیرا نخستین وظیفه أراده، راندن سلطه بر بدن خود و سپس جهان بیرونی و طبیعی است. فدریچی دولت را در آن زمان من‌حیث مرکز فرماندهی یا همان دستگاه مغزی جامعه مثال می‌دهد:

 و اما زنان که به‌علت ساختارهای مردسالاری، محصور به ایدئولوژی خانه‌نشینی و محروم از فضای فکری اجتماعی و تحول فکری جهانی بودند، و بناً صاحب نظر در حوزه سیاسی_اقتصادی_اجتماعی شناخته نمی‌شدند، یا هیچگونه سلاحی فکری در حوزه رقابت اجتماعی نداشتند و نه حتا جواز آن ‌را، در مقام بدنِ تهی از أراده، مکلف به پیروی از مردان من‌حیث دستگاه اراده‌گرا گردیدند. به‌عبارتی: زنان ذریعه نظم مردسالارانه سرمایه‌داری نوظهور که آنها را فاقد اندیشه‌ورزی می‌دانست، و جایگاه آنان را در ساحه خانه من‌حیث مولد و زایشگر نیرو‌کار تعریف می‌کرد، به عقب رانده شدند و موظف به تابعیت از فرمان طبقه مسلط، من‌حیث ذهن‌برنامه‌ساز جامعه، که تولد وپرورش نیروی کار بود، گردیدند و اگر هم زنان در برابر این سازوکار جنسیتی تقسیم کار مقاومت می‌کردند و خود را در مقام مولد نیروی کار قرار نمی‌دادند، از راهای مختلفی تحت عنوان ساحره و جادوگر مورد پیگرد قرار گرفته و به قتل می‌رسیدند. فدریچی در این مورد چنین می‌نویسد:

 در آخرین قسمت این بخش بیان می‌کند: «آن‌طور که دیدیم، بدن در این فرآیند، به گونه فزاینده سیاسی شد؛ طبیعت‌زدایی و به عنوان "دیگری"، مرز بیرونی نظم اجتماعی، بازتعریف شد. بنابراین، زایش بدن در سده‌ هفدهم نشانه پایان آن نیز بود، چرا که مفهوم بدن دیگر واقعیت ارگانیک محسوب نمیشد، و در عوض به دال سیاسی مناسبات طبقاتی، و یکی از مرزهای متحرک و دائماً در حال باز ترسیمی بدل شد که این مناسبات در نقشه‌ی استثمار انسان به‌وجود می‌آورد». (ص۲۵۵_۲۵۶)

فدریچی در این فصل به‌خوبی این را پیش‌ می‌گذارد و افشا می‌کند، که با اراده‌زدایی و عقل‌زدایی از زنان، همزمان ارزش‌زدایی از آنان من‌حیث یک بدن نافرمان صورت می‌گیرد و کار به جایی می‌کشد که صحنه قتل میلیونی زنان تحت عنوان ساحره، طی سه قرن، بی‌نهایت بی‌ارزش تلقی شده و هیچ آبی را از آب تکان نمی‌دهد، بورژوازی نوظهور چگونه زنان را به پای اهداف استثمارگرایانه‌ی خویش می‌اندازد و موظف و مکلف به مادری اجباری چه در نقش بیولوژیستی آن که قابلیت حمل جنین را دارد و چه در نقش پرورش اجتماعی کودک در جهت اهداف نظم کاری و ایدئولوژیستی طبقه حاکم، قرار می‌دهد.

نقش اسلام و روایت دو زن افغانستانی

در طرف دیگر، ادیان سامی (اسلام، مسیحیت و یهودیت) نیز در معرفی ناقص‌العقل بودن یا نصف‌العقل بودن زن تاکید و دست بلندی داشته‌اند. از آنجایی که سرنوشت جغرافیای ما، با سایه اسلام گره خورده است، صلاح می‌دانم بیشتر در این مورد غور صورت بگیرد. اینکه چرا اسلام، زن را ناقص‌العقل و نصف‌العقل معرفی می‌کند، جدا از موضوع کلی این نوشتار نیست. آیه ۲۸۲ سوره بقره قرآن که می‌گوید شهادت دو زن با یک مرد برابر است. یعنی عقل و شعور یک زن به مقیاس نصف شعور و عقل یک مرد است و بناً جمع شعور و عقل دو زن می‌تواند پاسخ شعور و عقل یک مرد را بدهد. علی خلیفه چهارم اسلام و امام اول شیعیان در خطبه هشتاد نهج‌البلاغه با ناقص العقل خواندن زنان حرف قرآن را تائید می‌کند. اینکه چرا هیچ زنی مقام پیامبری را در اسلام حائز نشده و زنان در محدوده حاکمیت این مذهب حق رهبری و حتا قاضی شدن ندارند، جدا از ارتباط‌شان با محتوا و پیام این گفتار قرآن و علی نمی‌تواند باشد.

ذیل همین دلایل زن در اسلام همواره دنباله‌رو و تابع به فرمان یک مرد باید باشد، فرقی نمی‌کند آن مرد شوهر، پدر یا برادر و فرزند او باشد یا هم چه یک مرد در اجتماع یا در دولت_حکومت. بالاخره این مردان اند که من‌حیث موجود مجهز با قدرت اراده بر زنان می‌بایست تسلط یابند.

به عنوان تفهیم بهتر، روایت دو زن از جامعه اسلامی افغانستان را به تصویر می‌کشم که یکی در نقش مادر شدن می‌خواهد آن ارزش انسانی‌اش را بدست‌آورد و دیگری در پی بردن به نبود ارزشش در خانواده و جامعه، رو به یافتن آن در نزد مردان به‌چشم همسر می‌کند. و چه بسا که این ارزش از سوی یک مرد با وعده ازدواج برای او مطرح می‌شود، او از هیجان دست و پایش را گم می‌کند و برای کسب این ارزش از موجود رویایی یا صاحب بخت و اقبال به‌نام "شوهر" قربانی‌های تلخی جنسی می‌دهد، او بارها تن‌اش را در خدمت خواسته‌های جنسی مردانی که به او وعده ازدواج داده بودند، منحیث رشوت قرار می‌دهد.

فریحه روایت زن جوانی است که در ۲۰۲۱ قبل از ورود طالبان از ترکیه به کابل آمده بود، آن زمان سال اخیر لیسانس فریحه در رشته حقوق بود. نزدیک به سه سال می‌شود که منتظر است دولت جواز سفر زنان بدون محرم را صادر کند. تا برای ختم یکسال درس باقی مانده‌اش در دانشگاه اشتراک کند. او از داستان دردناک زندگی‌اش برای تگدی عشق و مقام انسانی حکایت می‌کند، که برای جستجوی عشق و ارزش انسانی با چندین مرد وارد رابطه می‌شود، تا همسر یکی از اینها شده و به او عشق و محبت نثار شود و به چشم یک انسان، نگریسته شده، در مقام ارزشمند انسانی که حقش است، قرار گیرد. ولی هر سه این مردان نه تنها که به او این عشق و احترام را نمی‌دهند، برعکس از عطش عشق فریحه من‌حیث یک فرصت پیش آمده برای ارضای شهوت جنسی شان استفاده می‌نمایند. و این جستجو برای عشق و مقام انسانی او را حتا به پای همبستری با یک سرباز طالب می‌کشاند.

او روایت می‌کند:

در این وسط از فریحه پرسیدم که رابطه‌اش با خانواده چطور است. گفت: «رابطه خوبی ندارم با هیچ‌کس؛ مادرم که شبیه دشمن و مادر‌اندر/ مادرناتنی رفتار می‌کند؛ پدرم هم خیلی توجه ندارد؛ یگانه خواهرم که او هم ازدواج کرده همواره به من طعنه خانه‌مانده و ترش‌کده و بی‌خواستگار را می‌دهد؛ برادر بزرگم که با خانم‌ش مصروف است و برادر کوچکم غرق بزرگ ساختن عضلات و خوراک شکمش است. من از آن خانه و خانواده روگریزان استم و هیچ ارزشی نزد آنها ندارم».

از او خواستم ادامه‌ داستانش را تعریف کند. فریحه ادامه داد:

 از فریحه پرسیدم که در مورد روابطش با آن مردان چه فکر می‌کند و چه نتیجه‌ایی را می‌تواند به اشتراک بگذارد. فریحه گفت:

 در روایت دوم نزد وجیهه ۳۸ ساله رفتم که هژده سال از ازدواجش با یک مرد که یک فرزند از خانم قبلی‌اش دارد، می‌گذرد.

او از تجربه خودش در این مورد می‌گوید:

در واقع زنانی زیادی‌اند که در هم‌باوری و هم‌سرنوشتی با وجیهه و فریحه قرار دارند و تصور می‌کنند می‌توانند این خلای عاطفی و ارزشی را در نقش زن و همسر شدن یک مرد جبران کنند یا هم در نقش مادری. آنچه که در دوره جمهوریت نزد زنان نوجوان و جوان مکتبی خیلی مطرح بود؛ مبایل‌های پنهانی و رابطه‌شان با مردان بود، آنقدر که در مکاتب به انضباط رابطه‌یی_جنسی و پوششی شاگردان زن و ناخن و پیکیِ موی آنها توجه می‌شد، یک سوم آن هم به تدریس با کیفیت برای آنها نمی‌شد، این مکاتب حتا پولیس‌های‌مخفی یا لباس‌شخصی را موظف میکردند که چهار اطراف مکتب، شاگردان زن را مورد تعقیب قرار دهند تا مبادا با مردی در رابطه قرار گیرند.

من (نویسنده این سطور) به‌خوبی به‌یاد دارم که سال آخر(۲۰۱۵)دوره لیسه مان بود و روزهای امتحانات سالانه؛ که در برابر چشم همه شاگردان، پولیس‌‌های مخفی یک زن‌جوان با یونیفورم مکتب و یک مرد هم‌سن او را داخل دروازه مکتب کردند، آنها مستقیم به اداره مکتب رفتند و بعد از نیم ساعت موتر رسمی رنجر پولیس وارد صحن مکتب شد و هردوی این زن و مرد را به حوزه انتقال دادند. سال بعد من دنبال اسناد شهادت‌نامه‌ام در مکتب رفتم که یکی از مامورین زن از کمیته انضباطی مکتب رو به همکارش کرد و گفت که امروز دو گوشی را از نزد شاگردان ضبط کرده است، در ادامه گفت؛ بیچاره خانواده‌های این دختران بیشرم چقدر نزد اداره سرافگنده ایستاده شده بودند. من گفتم چرا همیشه دنبال تحقیر زنان استید؟ چرا در عوض این دستگیری‌‌های شاگردان دنبال حل مشکل آنها نمی‌گردید، من در میان همین شاگردان بوده‌ام و خوب میدانم درد آنها چیست؛ آن ارزش و عطوفتی را که پدر، مادر و در کل خانواده به آنها نمیدهند، همه آن‌را در دستان و آغوش مردی بیگانه‌ای میبینند، که از طفولیت در گوش‌آنها خوانده شده است "شوهر" خانه بخت زن است. برای همین است که معضل گوشی‌ها در مکاتب راه افتاده است. مکتب برای این شاگردان تنها محلی است که میتوانند از فضای خفقان‌آور خانه دور باشند و دل تنگ شان را نوازش کنند. در عوض تحقیر آنها و زیر لت قرار دادن شان توسط خانواده‌ها بهتر است روانشناسانی در اینجا استخدام کنید که با این زنان جلساتی مشوره‌دهی برگزار کنند. ولی آنها به حرف من قاه‌ قاه خندیدند و گفتند شما ها را خوب میشناسیم. هدف‌ شان از این شناختن این بود که ما واقعاً موجوداتی شروری استیم که جز تنبیه و تحقیر مستحق هیچ چیزی دیگری شناخته نمی‌شویم.

جمع‌بند

در یک جمع‌بندی می‌توانم خلاصه کنم که در انتهای این ساختار مردسالارانه که ما زنان را از دستگاه عقلی و ارادی محروم فرض می‌کند و در سطح یک ابزار از وجود زنان ارزش‌زدایی انسانی می‌کند، ما به چنین روایت‌ها و موقعیت‌های دردناکی می‌رسیم که برای بازیافتن ارزش از چنگ‌ گرفته‌شده‌مان تا پای همبستری با یک تروریست وحشی چون طالب می‌افتیم و عده دیگرمان آن را در آوردن فرزند دیوانه‌وار به اتاق‌های معالجه داکتران خود را می‌یابند و یک عده دیگر بازهم از راه جبران آن توسط شوهر و همسر آستین بر می‌زنند. اما داستان زنانی قربانی که اینجا برای روشن‌شدن موضوع ‌به‌تذکر رفته است، تنها تصویر مطلق از چگونگی زیستن زنان زیر چتر این نظام زن‌ستیز و مردسالار نمیتواند باشد. در طرف دیگر؛ قطعاً ما زنانی را هم داریم که در برابر این سیاست‌ها منفعل نماندند و فراتر از نقش و جایگاه که این نظام برای آنها منحیث یک قربانی تابع به فرمان تعریف کرده است، پا گذاشتند و به مرز مقاومت خودشان را رسانده‌اند. جنبش زنان در افغانستان مثال درخور قناعت برای اثبات این موضوع است. از آنجا که طالبان برای زنان تابع‌ به فرمان و حجاب‌پذیر، ارزش‌‌گذاری اسلامی را در قالب محتویات کلیشه‌یی چون: حجاب زینت زن است و زن باحیا حجاب دارد و… بازتولید کردند، و فرمان وزارت حج طالبان در جوزای ۱۴۰۱ مصداقی واضحی است برای وضاحت این موضوع. وزارت حج طالبان زنان را به دو دسته زنان خوب و زنان بد تقسیم نمود و در توضیح زنان خوب نوشت: «زنانی خوب‌اند که حجاب داشته باشند، شوهران‌شان را دوست داشته باشند و فرزند بیاورند.» جنبش زنان با خیزش و اعتراض سراسری شان تمامی این ارزش‌های اسلامی را لگدمال کردند و ارزش انسانی زنان را به مطالبه گرفتند. این خشم سراسری زنان پاسخی دندان‌شکنی در برابر سیاست ارزش‌گذاری فرودست‌ساز انها(زنان) توسط اسلام سیاسی است. البته مبارزات زنان مهاجر از افغانستان در ایران در جریان قیام ژینا همچنان میتواند نمونه دیگری از این سطح‌گسترده برخورد زنان باشد. ستاره تاجیک و صحرا رضایی حداقل دو نمونه‌ی از زنان مهاجری‌اند که در برابر سیاست ارزش‌گذاری اسلامی جمهوری اسلامی برای اصطلاح «زنان خوب»، با پیوستن شان به قیام ژینا از این ارزش‌های اسلامی ابراز تنفر کردند و برای پاسداری از ارزشی به‌نام «زن زندگی آزادی» آماده مبارزه با این رژیم سفاک شدند.

پانویس‌ها:

۱ شلیطه در افغانستان، همان سلیطه در ایران است، که عین کاربرد را در سرکوب صدای حق‌خواهی زنان دارد.

۲ این نوشته را در اکانت فیسبوک خودم منتشر کردم که بعداً توسط نشریه ابریشم بازتاب داده شد.

۳ اکثریت زنان شبیه فریحه از سر ناآگاهی تفکر ملکیت‌پنداری، شی‌پنداری و ناموس‌پنداری شان را توسط مرد هم رابطه شان، با ارزش، توجه و حمایت اشتباه میگیرند. البته دلایلی خودش را هم دارد چون این از خط و مش اساسی مردسالاری است که همه چیز را به نفع خودش تحریف کند. به‌هرحال، این حس مالکیت در میان زنان به‌حدی پذیرفته شده و مقبول واقع شده است که در دوره جمهوریت، زنانیکه حس میکردند نامزد، شوهر یا دوست‌پسر شان در مورد پوشش، لباس و شیوه رفت و آمد آنها به بیرون، قیودات وضع نمیکند یا در برابر نگاه و مرد دیگر غیرت ناموسی نشان نمیدهد، اصلاً برای شان این زنان ارزشی ندارند و آنها را به معنای واقعی منحیث همسر نپذیرفته اند.

۴ در کشورهای اسلامی چون افغانستان زنان هنوز به این باور نرسیده‌اند که از حق عاملیت جنسی شان مستقیم و آشکارا دفاع کنند و هنوز این حق زیر تلنباری تابوئیزه شده احکام اسلام سیاسی به‌نام فاحشگی دفن شده است. به همین دلیل زنانی زیادی شبیه فریحه باور به فاحشگی به‌عنوان شکل زشتی و ممنوع همبستری زنان دارند. آن تصویری زن‌ستیزانه مذهبی که از حق جنسی زن ترسیم شده است.

۵ سنده، کلیشه‌ی به‌عنوان زن‌ستیزانه، در جامعه سنتی افغانستان به زنی میگویند، که نازا باشد یا به هر دلیلی موفق نشود جنینی را متولد کند.