پ‌ک‌ک منحل شد؛ پایان چهار دهه شورش مسلحانه علیه حکومت ترکیه

گروه شبه‌نظامی حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) که بیش از چهار دهه با دولت ترکیه درگیر بوده، به گزارش یکی از رسانه‌های نزدیک به این گروه، تصمیم به انحلال خود و پایان دادن به مبارزه مسلحانه گرفته است.

این تحول بزرگ می‌تواند پیامدهای سیاسی و امنیتی گسترده‌ای در منطقه خاورمیانه، به‌ویژه در سوریه داشته باشد؛ جایی که نیروهای کرد مورد حمایت آمریکا، با ترکیه در ستیز هستند و هم‌زمان با پ‌ک‌ک پیوندهای سازمانی و ایدئولوژیک دارند.

خبرگزاری فرات (Firat News Agency) که به پ‌ک‌ک نزدیک است، روز دوشنبه ۲۲ اردیبهشت/ ۱۲ مه با انتشار بیانیه پایانی کنگره پ‌ک‌ک در شمال عراق، این خبر را اعلام کرد. بنا بر این گزارش، این کنگره هفته گذشته و در پاسخ به فراخوان عبدالله اوجالان، رهبر در بند پ‌ک‌ک، تشکیل شده بود.

در فوریه سال جاری، عبدالله اوجالان که از سال ۱۹۹۹ در زندان است، در پیامی خواستار پایان فعالیت نظامی و انحلال ساختارهای مسلح پ‌ک‌ک شده بود.

در بیانیه فوریه اوجالان آمده بود: «انکار کامل واقعیت کردها، محدودیت‌های اعمال‌شده بر حقوق و آزادی‌های اساسی به ویژه آزادی بیان، نقش مهمی در ظهور و رشد پ‌ک‌ک ایفا کرده است.» این بیانیه خطاب به کردها، که حدود یک‌پنجم جمعیت ترکیه را تشکیل می‌دهند، صادر شد.

اوجالان در ادامه همان بیانیه از پ‌ک‌ک خواست تا «کنگره خود را تشکیل داده و تصمیم بگیرند؛ همه گروه‌ها باید سلاح‌های خود را زمین بگذارند و پ‌ک‌ک باید خود را منحل کند». این درخواست گسترده‌تر از فراخوان‌های قبلی برای آتش‌بس بود.

اوجالان حزب کارگران کردستان را در سال ۱۹۷۸ تأسیس کرد. او کمی بیش از دو دهه بعد در کنیا دستگیر شد و به جرم تحریک به شورش و خیانت به حبس ابد در جزیره زندان ایمرالی، نزدیک استانبول محکوم شد.

ترکیه و شبه‌نظامیان کرد در گذشته نیز درگیری‌ها را متوقف کرده‌اند، از جمله در دوره‌ای که از سال ۲۰۱۳ آغاز شد. در آن ایام اوجالان پس از مذاکرات با دولت اردوغان، بیانیه‌ای صادر کرد بر این مبنا که واقعیت‌های جدید سیاسی در ترکیه و خاورمیانه را به رسمیت شناخت. اوجالان همچنین خواستار خروج نیروهای مسلح پ‌ک‌ک از ترکیه شد، اما این آتش‌بس تنها دو سال و نیم دوام آورد.

نشانه‌هایی از امکان آغاز مجدد مذاکرات بین ترکیه و پ‌ک‌ک از پاییز گذشته ظاهر شد، در آن زمان دولت باغچلی، رهبر یک حزب ناسیونالیست راست‌گرای «حرکت ملی» ترکیه و متحد سیاسی اردوغان، از آزادی احتمالی اوجالان حمایت کرد.

باغچلی پیشنهاد کرد که اوجالان می‌تواند در صورت رد خشونت و انحلال سازمانش، آزاد شود. او گفته بود: «بگذارید نشان دهند که تشنه برادری هستند، نه خون.»

مبارزه مسلحانه پ‌ک‌ک علیه ستم ملی از سال ۱۹۸۴ آغاز شد و طی چهار دهه، بیش از ۴۰ هزار نفر در جریان این درگیری‌ها کشته شده‌اند. ترکیه، اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا، پ‌ک‌ک را سازمانی تروریستی طبقه‌بندی کرده‌اند.

این انحلال، در صورت تأیید و اجرای عملی، می‌تواند پایانی بر یکی از طولانی‌ترین و خون‌بارترین شورش‌ها علیه ستم ملی در خاورمیانه باشد.