رویترز: حماس با طایفه‌های سرکش در غزه و تردیدها بر سر حمایت ایران روبه‌روست
رویترز می‌گوید حماس، با کمبود فرماندهان، محروم از بخش بزرگی از شبکه تونلی خود و نامطمئن از حمایت متحدش ایران، در نوار غزه در برابر نیروهای محلی شورشی و فشار ارتش اسرائیل، برای بقای خود می‌جنگد.
بخش سیاست
چند تن از نیروهای حماس در اطراف رفح در جنوب غزه ـ عکس از شاتراستاک
خبرگزاری رویترز، جمعه ۶ تیر / ۲۷ ژوئن به‌نقل از سه منبع نزدیک به حماس نوشته است که نیروهای حماس تا حد امکان به‌شکل خودمختار و با دستور مقاومت فعالیت می‌کنند، اما این گروه اسلام‌گرا در حفظ نفوذ خود با مشکل مواجه است، زیرا اسرائیل آشکارا از طایفه‌هایی که با حماس مخالفند حمایت می‌کند.
یکی از این سه منبع گفت که با تشدید بحران انسانی در غزه و افزایش فشارهای بین‌المللی برای آتش‌بس، حماس به‌شدت به توقف درگیری‌ها نیاز دارد. این فرد افزود آتش‌بس نه‌تنها به ساکنان خسته غزه آرامش می‌دهد، که به‌طور فزاینده‌ای از حماس انتقاد می‌کنند؛ بلکه به این گروه اسلام‌گرا اجازه می‌دهد تا عناصر سرکش، از جمله برخی از افراد طایفه‌ها و غارتگرانی را که مشغول دزدیدن کمک‌ها هستند، سرکوب کند.
شورش افراد محلی و تلاش حماس برای مقابله
برای مقابله با تهدید فوری، حماس برخی از بهترین نیروهای خود را برای کشتن یاسر ابوشباب، یکی از رهبران شورشی، اعزام کرده است، اما طبق گفته دو منبع نزدیک به حماس و دو منبع دیگر آشنا با اوضاع، او تاکنون در منطقه رفح که تحت کنترل نیروهای اسرائیلی است، از دسترس آن‌ها دور مانده است.
رویترز با ۱۶ منبع از جمله افراد نزدیک به حماس، منابع امنیتی اسرائیل و دیپلمات‌ها گفت‌وگو کرده است. آن‌ها تصویری از حماسِ به‌شدت تضعیف‌شده را ترسیم کرده‌اند؛ گروهی که با وجود شکست‌ها، هنوز نفوذ و ظرفیت عملیاتی خود را در غزه حفظ کرده، اما با چالش‌های دشواری روبه‌رو است.
به‌نوشته این خبرگزاری، حماس هنوز قادر به ضربه‌زدن است: این گروه روز سه‌شنبه هفت سرباز اسرائیلی را در حمله‌ای در جنوب غزه کشت. اما سه دیپلمات در خاورمیانه گفتند که ارزیابی‌های اطلاعاتی نشان می‌دهد که حماس کنترل و فرماندهی مرکزی خود را از دست داده و فعالیت‌هایش به حملات محدود و غافلگیرکننده کاهش یافته است.
یک مقام نظامی اسرائیلی تخمین زده است که اسرائیل از نیروهای حماس ۲۰ هزار یا بیشتر را کشته و صدها کیلومتر از تونل‌های زیر نوار غزه را نابود یا غیرقابل استفاده کرده است. بخش زیادی از غزه در ۲۰ ماه جنگ به تلی از خاکستر تبدیل شده است.
یک منبع امنیتی اسرائیل گفت که میانگین سنی نیروهای حماس «روز به روز در حال کاهش است». منابع امنیتی اسرائیل می‌گویند که حماس از صدها هزار جوان فقیر، بیکار و آواره برای جذب نیرو استفاده می‌کند. حماس شمار کشته‌شدگان نیروهای خود را فاش نمی‌کند.
«عصام» ۵۷ ساله، کارگر ساختمانی در شهر غزه، به رویترز گفت:
آن‌ها پنهان شده‌اند چون فوراً توسط هواپیماها مورد هدف قرار می‌گیرند، اما این‌جا و آن‌جا ظاهر می‌شوند، صف‌ها را جلوی نانوایی‌ها سازماندهی می‌کنند، از کامیون‌های کمک‌رسانی محافظت یا مجرمان را مجازات می‌کنند. مثل قبل از جنگ نیستند، اما وجود دارند.
سامی ابوزهری، مقام ارشد حماس، در پاسخ به درخواست رویترز برای اظهار نظر درباره این گزارش، گفت حماس برای توافق با اسرائیل به‌منظور پایان دادن به جنگ تلاش می‌کند، اما «تسلیم‌شدن گزینه آن نیست». او با اشاره به گروگان‌های اسرائیلی گفت که حماس به مذاکرات متعهد و «آماده است تا همه زندانیان را یک‌باره آزاد کند» و خواستار توقف کشتار و خروج نیروهای اسرائیل است.
سایه حماس و استراتژی جدید اسرائیل
حماس در حال حاضر تنها سایه‌ای از گروهی است که در سال ۲۰۲۳ به اسرائیل حمله کرد و طبق آمار اسرائیل، ۱۲۰۰ نفر را کشت و ۲۵۳ نفر دیگر را گروگان گرفت. به‌گفته مقامات بهداشتی غزه، حملات اسرائیل بیش از ۵۶ هزار نفر را در غزه کشته است. خسارت‌هایی که اسرائیل وارد کرده، با هیچ چیز دیگری که حماس از زمان تأسیس خود متحمل شده، قابل مقایسه نیست و بیشتر فرماندهان ارشد نظامی آن در غزه کشته شده‌اند. حماس که در سال ۱۹۸۷ تأسیس شد، به‌تدریج خود را به‌عنوان رقیب اصلی جناح الفتح به رهبری محمود عباس تثبیت کرد و سرانجام در سال ۲۰۰۷ غزه را از کنترل او خارج کرد.
با برقراری آتش‌بس در جنگ ایران و اسرائیل، توجه‌ها دوباره به امکان توافق در غزه معطوف شده است که ممکن است به درگیری پایان دهد و گروگان‌های باقی‌مانده را آزاد کند.
یکی از افراد نزدیک به حماس به رویترز گفت که این گروه از آتش‌بس، حتی برای چند ماه، به‌منظور مقابله با طایفه‌های محلی که در حال کسب نفوذ هستند، استقبال خواهد کرد. او اما گفت شرایط بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل برای پایان جنگ - از جمله خروج رهبران حماس از غزه – به‌منزله شکست کامل خواهد بود و حماس هرگز تسلیم آن نخواهد شد. این منبع گفت: «ما ایمان خود را حفظ می‌کنیم، اما در واقعیت اوضاع خوب به‌نظر نمی‌رسد.»
یزید صایغ، محقق ارشد در مرکز کارنگی خاورمیانه در بیروت گفت معتقد است که حماس صرفاً در تلاش برای بقا است. او گفت این فقط چالشی فیزیکی برای مقاومت نظامی نیست، بلکه بیش از همه چالشی سیاسی است. او در پاسخ به پرسش‌های رویترز نوشت:
اگر جنگ متوقف نشود، آن‌ها در غزه با خطر حذف‌شدن در میدان نبرد روبه‌رو خواهند شد؛ اما همچنین با خطر حذف‌شدن از هرگونه فرمول حکومتی برای پایان دادن به جنگ غزه نیز روبه‌رو هستند (اگر چنین فرمولی پیدا شود).
حمایت از قبایل و طایفه‌های فلسطینی به‌عنوان بخشی از استراتژی اسرائیل برای مقابله با حماس پدیدار شده است. نتانیاهو علناً گفته است که اسرائیل طایفه‌هایی را که با حماس مخالفند مسلح کرده، اما نگفته است کدام قبایل.
یکی از برجسته‌ترین چالش‌ها ابوشباب، بادیه‌نشین فلسطینی مستقر در منطقه رفح است که تحت کنترل اسرائیل قرار دارد. سه منبع حماس به رویترز گفتند که حماس ابوشباب را زنده یا مرده می‌خواهد و او را به همکاری با اسرائیل و برنامه‌ریزی حملاتی علیه این گروه اسلام‌گرا متهم می‌کند.
ابوشباب کنترل شرق رفح را در دست دارد و گروه او در منطقه گسترده‌تر رفح آزادی حرکت دارد. تصاویر منتشرشده در صفحه فیس‌بوک گروه ابوشباب نشان می‌دهند که مردان مسلح آن‌ها ورود کامیون‌های کمک‌رسانی از گذرگاه کرم شالوم را سازماندهی می‌کنند.
اطلاعیه‌های این گروه نیز نشان می‌دهند که در تلاش برای ایجاد اداره‌ای مستقل در منطقه هستند، اگرچه تلاش برای تبدیل شدن به مقام حکومتی را انکار می‌کنند. این گروه از مردم رفح که اکنون در مناطق دیگر غزه آواره‌اند، خواسته است که به خانه بازگردند و غذا و سرپناه دریافت کنند.
گروه ابوشباب در پاسخ به پرسش‌های رویترز، دریافت حمایت از اسرائیل یا تماس با ارتش اسرائیل را تکذیب و خود را یک نیروی مردمی توصیف کرد که با اسکورت کامیون‌های کمک‌رسانی از کمک‌های بشردوستانه در برابر غارت محافظت می‌کند. این گروه حماس را به خشونت و خفقان علیه مخالفان متهم کرد.
یک مقام امنیتی حماس گفت که سرویس‌های امنیتی غزه «با مشت آهنین برای ریشه‌کن کردن باندهای همکار یاسر ابوشباب مقابله خواهند کرد». این نهادهای امنیتی او را به مشارکت در «تلاش برای ایجاد هرج‌ومرج و بی‌قانونی» متهم می‌کنند و گفته‌اند که هیچ رحم و تردیدی نشان نخواهند داد.
با این حال، همه طایفه‌های غزه مخالف حماس نیستند. روز پنج‌شنبه، یک ائتلاف قبیله‌ای اعلام کرد که مردانش از کامیون‌های کمک‌رسانی در شمال غزه در برابر غارتگران محافظت کرده‌اند. منابع نزدیک به حماس گفتند که مشارکت این ائتلاف را تأیید می‌کنند. اسرائیل گفت نیروهای حماس کامیون‌های ارسال کمک‌ها را مصادره کردند، اما هم این قبایل و هم حماس آن را تکذیب کردند.
تردیدها بر سر ایران
اکرم عطاءالله، تحلیلگر فلسطینی به رویترز می‌گوید ظهور ابوشباب نتیجه ضعف حماس است، هرچند او انتظار داشت در نهایت شکست بخورد، زیرا فلسطینی‌ها به‌طور گسترده هرگونه نشانه همکاری با اسرائیل را رد می‌کنند. با این حال، صرف نظر از اینکه گروه ابوشباب چقدر کوچک است، این واقعیت که حماس دشمنی از میان همان فرهنگ دارد، خطرناک است. او گفت: «این تهدید تا زمانی که به آن رسیدگی نشود، باقی می‌ماند.»
حملات هوایی اسرائیل علیه ایران به ابهامات پیش روی حماس افزوده است. حمایت تهران از حماس نقش بزرگی در توسعه شاخه مسلح آن به نیرویی توانا در شلیک موشک به عمق اسرائیل داشت. در حالی که هم ایران و هم اسرائیل ادعای پیروزی کرده‌اند، نتانیاهو روز یکشنبه اشاره کرد که کارزار اسرائیل علیه تهران او را در غزه بیشتر تقویت کرده است. او گفت این کارزار «به ما کمک خواهد کرد تا پیروزی خود و آزادی همه گروگان‌هایمان را تسریع کنیم».
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز چهارشنبه گفت که پیشرفت زیادی در غزه حاصل شده است. او افزود که حمله به ایران به آزادی گروگان‌ها کمک خواهد کرد. یک مقام فلسطینی نزدیک به حماس گفت که این گروه در حال بررسی خطر کاهش حمایت ایران است و پیش‌بینی می‌کند که «تأثیر آن بر شکل تأمین مالی و تخصصی که ایران قبلاً به مقاومت و حماس می‌داد، خواهد بود».
یکی از اهداف حملات اسرائیل به ایران، سرتیپ محمدسعید ایزدی، معروف به «حاج رمضان»، از فرماندهان ارشد و مسئول «بخش فلسطین» در نیروی قدس، شاخه برون مرزی سپاه پاسداران بود که بر هماهنگی با حماس نظارت داشت. ایزدی شنبه گذشته کشته شد و اسرائیل اعلام کرد که او نیروی محرک اصلی پشت محور ایران-حماس بود. حماس روز پنج‌شنبه به ایران تسلیت گفت و ایزدی را دوستی خواند که مستقیماً مسئول روابط با «رهبری مقاومت فلسطین» بود.
یک منبع از یک گروه مورد حمایت ایران در منطقه به رویترز گفت که ایزدی به توسعه قابلیت‌های حماس، از جمله چگونگی انجام حملات پیچیده، شامل پرتاب موشک، عملیات نفوذ و پهپادها، کمک کرده است.
سامی ابوزهری، مقام ارشد حماس در پاسخ به این پرسش که چگونه کارزار اسرائیل علیه ایران ممکن است بر حمایت آن از حماس تأثیر بگذارد، گفت ایران کشور بزرگ و قدرتمندی است که شکست نخواهد خورد.
ادامه حملات اسرائیل به غزه
در همین حال، جدا از این توصیف‌ها و تفسیرها، اسرائیل همچنان به غزه حمله می‌کند و همچنان مردم غزه کشته می‌شوند.
به‌گزارش الجزیره، دفتر اطلاع‌رسانی دولتی غزه اعلام کرده است که در چهار هفته گذشته، دست‌کم ۵۴۹ فلسطینی توسط نیروهای اسرائیلی در حین تلاش برای دسترسی به کمک‌های بشردوستانه کشته شده‌اند. همچنین، چهار هزار و ۶۶ نفر در محل یا نزدیک مراکز توزیع کمک‌های «بنیاد بشردوستانه غزه» (GHF) تحت حمایت آمریکا و اسرائیل، زخمی شده‌اند.
منابع بیمارستانی غزه هم گزارش داده‌اند که از ساعات اولیه صبح جمعه ۶ تیر / ۲۷ ژوئن، حداقل ۴۷ نفر در حملات اسرائیل به غزه کشته شده‌اند.
نظرها
نظری وجود ندارد.