فشار جمهوری اسلامی بر مهاجران افغانستانی پس از جنگ؛ موج تازه اخراجها با بهانههای امنیتی
وزیر مهاجرین طالبان از اعزام تیمهای فنی و ارسال اقلام امدادی به اسلامقلعه خبر داده و خواستار برگزاری نشست سهجانبه با ایران و سازمان ملل برای حل بحران مهاجرت شده است.

مرز میلک، مهاجران افغانستانی در پشت مرزبانی
در پی پایان جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران که با حملات موشکی و هوایی و تلفات سنگین همراه بود، موج تازهای از فشارها علیه مهاجران افغانستانی در ایران آغاز شده است. مقامات جمهوری اسلامی با طرح ادعاهایی مبنی بر احتمال نفوذ امنیتی و جاسوسی، بار دیگر سیاست اخراج گسترده مهاجران فاقد مدرک اقامتی را در پیش گرفتهاند. این در حالی است که نهادهای بینالمللی هشدار دادهاند که شرایط بازگشت در افغانستان همچنان ناپایدار و شکننده است.
خبرگزاری باختر افغانستان روز دوشنبه ۹ تیر گزارش داده است که در تنها یک شبانهروز، نزدیک به سه هزار خانواده مهاجر افغانستانی از ایران و پاکستان به کشور بازگشتهاند. به گزارش این رسانه، روز یکشنبه ۸ تیر (۲۹ ژوئن)، ۲۳۶۰ خانواده از طریق مرز اسلامقلعه و ۴۳۳ خانواده از مرز پل ابریشم وارد خاک افغانستان شدهاند. همچنین، شمار دیگری از مهاجران از طریق مرزهای تورخم، اسپین بولدک و انگور اده به افغانستان بازگردانده شدهاند.
در ایران، حسین جمشیدی، فرماندار تایباد، اعلام کرده که در تنها یک هفته، بیش از ۹۵ هزار مهاجر فاقد مدرک در سراسر ایران شناسایی و به مرز دوغارون منتقل شدهاند. او مدعی شده که بیشتر این افراد بهطور «داوطلبانه» ایران را ترک کردهاند، اما منابع محلی و فعالان حقوق بشر این روایت را زیر سؤال بردهاند.
جمشیدی همچنین گفته است که روزانه حدود هشت هزار مهاجر افغانستانی از طریق مرز دوغارون به افغانستان بازگردانده میشوند و این روند با استفاده از بیش از ۲۵۰ دستگاه اتوبوس انجام میشود. ناظران معتقدند این آمار و سرعت اخراجها نشانگر روند سیستماتیک برای حذف جمعیت مهاجران افغان از ایران در شرایط بحرانی کنونی است.
این تحولات در حالی صورت میگیرد که مقامات جمهوری اسلامی در روزهای اخیر، بهویژه پس از حمله اسرائیل به تأسیسات هستهای، نظامی و مناطق غیرنظامی ایران، با بیان اظهاراتی مبهم در مورد «جاسوسان نفوذی» و «عناصر مشکوک» در میان مهاجران، زمینهسازی رسانهای برای سرکوب و اخراج جمعی را فراهم کردهاند. برخی تحلیلگران میگویند که مقامات ایران با استفاده از فضای جنگی و ملیگرایی برآمده از تنشهای اخیر، قصد دارند بحرانهای داخلی نظیر فقر، بیکاری و نارضایتی عمومی را به سوی مهاجران منحرف کنند.
در همین حال، سازمانهای بینالمللی فعال در حوزه مهاجرت و بازگشت، از تشدید روند اخراج مهاجران افغانستانی از ایران ابراز نگرانی کردهاند. روز یکشنبه در کابل، در نشستی که با حضور وزیر امور مهاجرین طالبان، نمایندگان یوناما، کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان و سازمان بینالمللی مهاجرت برگزار شد، بر لزوم توقف اخراجهای اجباری و بازگشت داوطلبانه مهاجران تأکید شد.
اندریکا راتوته، معاون یوناما، اعلام کرد که از ابتدای سال جاری میلادی، بیش از یک میلیون افغانستانی از ایران و پاکستان به کشور بازگشتهاند و روند بازگشت از ایران «بهشدت در حال افزایش» است. او تأکید کرد که یوناما برای متقاعد کردن ایران به توقف اخراجهای اجباری تلاش میکند و خواستار ایجاد یک کمیته فنی مشترک برای رسیدگی به این بحران شد.
همچنین، نماینده کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان اعلام کرد که اقلام کمکرسانی به اسلامقلعه منتقل شدهاند و مذاکرات برای تامین منابع بیشتر ادامه دارد. رئیس سازمان بینالمللی مهاجرت نیز ضمن ابراز نگرانی از گسترش اخراجها، بر نیاز فوری به افزایش منابع مالی تاکید کرد.
طالبان در واکنش به این موج بازگشت، وعده دادهاند که همانند روند بازگشت مهاجران از پاکستان، به بازگشتکنندگان از ایران نیز کمکرسانی خواهند کرد. وزیر مهاجرین طالبان از اعزام تیمهای فنی و ارسال اقلام امدادی به اسلامقلعه خبر داده و خواستار برگزاری نشست سهجانبه با ایران و سازمان ملل برای حل بحران مهاجرت شده است.
نظرها
نظری وجود ندارد.