هشدار فعالان حقوق بشر درباره تشدید سرکوب در ایران: استفاده از اعدام و افزایش بازداشت‌ها در سایه جنگ

در پی تشدید تنش‌ها و حملات اسرائیل به ایران، جمهوری اسلامی با تصویب قوانین جدید و موجی از سرکوب، فضای امنیتی کشور را به‌شدت افزایش داده است. این اقدامات، به‌ویژه در کردستان، منجر به افزایش چشمگیر بازداشت‌ها، اعدام‌های مخفیانه، و حتی قتل شهروندان شده است. سازمان‌های حقوق بشری نسبت به استفاده گسترده از مجازات اعدام و نقض فاحش حقوق بشر در ایران هشدار می‌دهند.

 قانون جدید و مجازات اعدام

مجلس شورای اسلامی ایران طرحی جدید تحت عنوان «تشدید مجازات جاسوسان و همکاری‌کنندگان با رژیم صهیونیستی و کشورهای متخاصم» تصویب کرده است. سازمان حقوق بشر ایران در بیانیه‌ای گفته است که این قانون، دامنه اتهاماتی را که می‌تواند به مجازات اعدام منجر شود، به‌طرز بی‌سابقه‌ای گسترش داده است.

به‌گفته این سازمان، ماده یک این طرح، هرگونه فعالیت اطلاعاتی و جاسوسی برای اسرائیل، ایالات متحده آمریکا یا سایر «رژیم‌ها و گروه‌های متخاصم» را «افساد فی الارض» دانسته و مشمول اعدام طبق ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی می‌کند. این بدان معناست که حتی اتهام ارتباط با گروه‌های مخالف حکومت یا دولت‌های خارجی می‌تواند به اعدام منجر شود.

افزون بر این، ماده ۴ این قانون هرگونه همکاری در فعالیت‌های سیاسی، فرهنگی، رسانه‌ای و تبلیغی، یا انتشار اخبار کذب که «موجب ایجاد رعب و وحشت عمومی، ایجاد تفرقه یا خدشه به امنیت ملی باشد» را نیز در صورت عدم شمول افساد فی الارض، به حبس‌های تعزیری طولانی‌مدت محکوم می‌کند.

ارسال فیلم و تصاویر به شبکه‌های «معاند یا بیگانه» و استفاده از ابزارهای ارتباطی اینترنتی بدون مجوز مانند استارلینک نیز جرم‌انگاری شده است.

سازمان حقوق بشر ایران با تأکید بر این‌که «احکام اعدام اغلب بر مبنای اعترافات اخذشده زیر شکنجه صادر می‌شوند»، در بیانیه خود آورده است:

این سازمان همچنین به فتوای مراجع تقلید شیعه از جمله آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی که تهدید رهبر جمهوری اسلامی را مصداق محاربه می‌داند اشاره کرده و هشدار داده است که یکی از مجازات‌های محاربه در قانون مجازات اسلامی ایران اعدام است.

سازمان حقوق بشر ایران همچنین گفته است که علاوه بر اتباع پرشمار افغانستان که طی این مدت در ایران دستگیر شده‌اند، رسانه‌های رسمی از بازداشت دست‌کم چهار گردشگر غربی در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، همدان و بوشهر خبر داده‌اند.

موج بازداشت‌ها و نقض حقوق بشر

همزمان با تصویب این قانون، موج گسترده‌ای از بازداشت‌ها آغاز شده است. رسانه‌های حکومتی از دستگیری ۷۰۰ نفر به اتهام جاسوسی خبر داده‌اند، اما سازمان حقوق بشر ایران شمار واقعی بازداشت‌شدگان را بیش از یک‌هزار نفر برآورد می‌کند. بسیاری از این افراد تنها به دلیل چک شدن تلفن‌های همراهشان در بازرسی‌های شهری و کشف محتوایی مانند فیلم‌های حملات اسرائیل بازداشت شده‌اند. اتهامات مطرح شده علیه این افراد بسیار گسترده است و شامل «توزیع مطالب تحریک‌آمیز»، «حمایت از اسرائیل»، «تشویش اذهان عمومی»، «سیاه‌نمایی»، «توهین به مقام شهدا» و «عامل اخلالگر امنیت روانی جامعه» می‌شود.

در استان کردستان، فضای امنیتی پس از اعلام آتش‌بس با اسرائیل به‌شدت حاکم است.

بر اساس گزارش شبکه حقوق بشر کردستان، نظامیان و نیروهای امنیتی به بازداشت، احضار، شکنجه و تهدید گسترده شهروندان و فعالان کُرد ادامه می‌دهند. از ۲۴ خرداد تا کنون، بیش از ۲۵۰ شهروند کُرد بازداشت شده‌اند و ده‌ها نفر دیگر نیز مورد احضار و بازجویی قرار گرفته‌اند.

به‌گفته شبکه حقوق بشر کردستان، فواد علیخانی و آزاد رعنایی، دو شهروند کُرد، در روزهای اخیر به‌دست نیروهای امنیتی کشته شده‌اند که گزارش‌هایی از مرگ علیخانی زیر شکنجه منتشر شده است. همچنین، سه زندانی کُرد به نام‌های ادریس آلی، آزاد شجاعی و رسول احمد رسول که به اتهام «جاسوسی برای اسرائیل» به اعدام محکوم شده بودند، به‌شکل مخفیانه در زندان ارومیه اعدام شدند و پیکرشان به خانواده‌هایشان تحویل داده نشد.

شبکه حقوق بشر کردستان می‌گوید در نتیجه‌ فشارهای امنیتی و تهدیدهای مستمر علیه خانواده‌ها، تاکنون اطلاعات روشنی از سرنوشت بسیاری از بازداشت‌شدگان در دست نیست.

چند وکیل دادگستری نیز به این شبکه گفته‌اند که در شهرهای مختلف کردستان، شمار بازداشت‌شدگان به‌مراتب بیش از آمار رسمی اعلام‌شده است و به صدها تن می‌رسد. این وکلا تأکید کردند که خانواده‌ها، که در بسیاری موارد از ترس پیامدهای امنیتی از اطلاع‌رسانی خودداری می‌کنند، روزانه با حضور در مقابل دادگستری‌ها و مراکز امنیتی، خواستار پاسخگویی درباره وضعیت عزیزان‌شان هستند، اما در اغلب موارد با بی‌پاسخی یا پاسخ‌های مبهم و ضدونقیض از سوی مأموران و مسئولان مواجه می‌شوند.

وضعیت زندانیان

سازمان حقوق بشر ایران و سایر نهادهای حقوق بشری به‌شدت نگران وضعیت زندانیانی هستند که به مکان‌های نامعلوم منتقل شده‌اند و در خطر شکنجه یا اعدام قرار دارند.

این نگرانی‌ها با توجه به پیشینه جمهوری اسلامی در صدور احکام سنگین بر اساس اعترافات اجباری، افزایش یافته است.

منابع آگاه به شبکه حقوق بشر کردستان از بازداشت بیش از ۵۰ نفر از اعضای بسیج و سپاه پاسداران به اتهام جاسوسی برای اسرائیل تنها در استان آذربایجان غربی خبر داده‌اند که نشان‌دهنده ابعاد گسترده‌ سرکوب‌هاست.

ایست و بازرسی‌های گسترده و کنترل تلفن‌های همراه در ورودی و خروجی شهرها، به‌ویژه در استان‌های کردنشین، فضای رعب و وحشت را در جامعه تشدید کرده است.

این اقدامات، در مجموع، نشان از یک سیاست سرکوبگرانه گسترده دارد که با سوءاستفاده از وضعیت جنگی و بحرانی منطقه، به‌دنبال خاموش کردن هرگونه صدای مخالف و تشدید کنترل بر شهروندان است.