مدیر برنامه اخراج: ۷۱۷ هزار افغانستانی را اخراج کردیم، اگر برخورد بدی با آن‌ها شده شکایت کنند

نادر یاراحمدی، رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، روز دوشنبه ۱۶ تیر/ ۷ ژوئیه به صداوسیمای جمهوری اسلامی رفته بود تا تازه‌ترین گزارش خود را در مورد اخراج اجباری مهاجران افغانستانی ارائه کند. او در این برنامه  اعلام کرد که «۷۱۷ هزار و ۶۵۸ نفر از اتباع غیرمجاز از سه مرز خروجی دوغارون، میلک و خراسان جنوبی به افغانستان بازگردانده شده‌اند» و این روند «همچنان ادامه دارد».

او همچنین تاکید کرد که افغانستانی‌های دارای برگه سرشماری نیز تا نیمه تیرماه فرصت داشته‌اند ایران را ترک کنند و تعیین تکلیف این گروه که شامل ۲ میلیون و ۳۳ هزار نفر است، در نیمه اول سال جاری نهایی خواهد شد.

بر اساس گزارش‌های میدانی، عمده این اخراج‌ها از مرز دوغارون در استان خراسان رضوی صورت گرفته و در برخی روزها، آمار خروج تا ۴۰ هزار نفر نیز رسیده است اما یاراحمدی این آمار را اشتباه خواند و گفت:

او اعلام کرد که مراکز اردوگاهی و بازگشت در کنار مرزها ایجاد شده‌اند و برای پیشگیری از ازدحام و تسهیل خروج، هماهنگی‌هایی با مقامات محلی استان‌های مرزی و طالبان انجام شده است.

اما در پس این آمار و سیاست‌ها، چالش‌های عمیق‌تری نهفته است. بنابر گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، بسیاری از مهاجران بازگشتی از ایران و پاکستان، با مشکلات شدید معیشتی، بی‌سرپناهی و دسترسی محدود به خدمات بهداشتی و اجتماعی در افغانستان مواجه‌اند. این سازمان هشدار داده که ادامه این روند بدون کمک‌های بین‌المللی، خطر بی‌ثباتی در افغانستان را افزایش داده و می‌تواند موج جدیدی از مهاجرت به سوی اروپا را رقم بزند.

دولت ایران در دفاع از این سیاست‌ها، به مسائلی چون فشار بر زیرساخت‌های اقتصادی، تخصیص یارانه‌ها به اتباع خارجی، و افزایش ناامنی اجتماعی اشاره می‌کند. یاراحمدی در همین مصاحبه‌اش هم همین روایت را تکرار کرد و گفت: «در حال حاضر به خاطر شرایط خاص اقتصادی خود به اتباع خود یارانه می‌دهیم. الان موضوع یارانه ما زیر سوال رفته است که چرا این یارانه باید در اختیار اتباع غیرایرانی قرار گیرد.» او افزود: «با خروج اتباع غیرمجاز، تسهیلات بیشتری در اختیار مهاجران دارای اقامت قانونی قرار خواهد گرفت.»

همچنین او افزود که طالبان در صدور گذرنامه برای بازگشت‌کنندگان همکاری کرده و نمایندگان کنسولی آن‌ها در مراکز بازگشت ایران حضور دارند:

با این حال، برخی از مهاجران افغانستانی درگیر مشکلاتی چون بازپس‌گیری ودیعه‌های پرداختی به صاحب‌خانه‌ها، نبود حمایت قانونی کافی، سرقت اموال، اخاذی ماموران پلیس و یا حتی ضرب و شتم و رفتارهای غیرانسانی در مرز و مسیر اخراج هستند. یاراحمدی در پاسخ به گزارش‌های متعدد در این موردگفت:

او همچنین با تاکید بر «حفظ کرامت انسانی مهاجران» گفت:

در حالی که دولت ایران تلاش دارد چهره‌ای انسانی و منظم از سیاست اخراج مهاجران ارائه دهد، گزارش‌های نهادهای حقوق بشری و سازمان‌های بین‌المللی حاکی از آن است که مهاجران افغانستانی در عمل با شرایطی سخت، بی‌برنامه و در اغلب موارد، تحقیرآمیز روبه‌رو هستند و دولت جمهوری اسلامی هم فعلا همه تلاش‌هایش را به اخراج هر چه بیشتر مهاجران افغانستانی معطوف کرده است.