تهاجم تبلیغاتی تندروها برای سانسور «پیرپسر» با واکنش قاطع صنوف سینمایی مواجه شد

در پی انتقادات شدید و حملات گسترده جریان‌های تندرو علیه فیلم «پیرپسر» ساخته اکتای براهنی، سه نهاد اصلی سینمای ایران، شامل شورای عالی تهیه‌کنندگان، انجمن سینماداران و کانون پخش‌کنندگان، با انتشار بیانیه‌ای مشترک از این فیلم و عوامل آن حمایت کردند. این بیانیه یکی از صریح‌ترین مواضع صنوف سینمایی در سال‌های اخیر است که نشان‌دهنده نگرانی عمیق بدنه سینمای حرفه‌ای ایران از افزایش سانسور، فشارهای سیاسی و محدودیت‌های فزاینده در تولید و اکران آثار فرهنگی است.

جریان‌های تندرو پس از اکران دومین ساخته اوکتای براهنی با انتقاد شدید و فشار بر وزارت ارشاد، خواستار توقیف آن شده‌اند. آنها فیلم را مغایر با فرهنگ ایرانی-اسلامی، ارائه‌دهنده تصویری تاریک از خانواده و پدر ایرانی، و دور از واقعیت‌های اجتماعی می‌دانند و معتقدند چهره‌ای منفی از پدر ترسیم کرده که در راستای جریان روشنفکری سینماست.

سه نهاد اصلی سینمای ایران در بیانیه خود با اشاره به طی شدن تمامی مراحل قانونی صدور پروانه نمایش و اعمال اصلاحات برای فیلم «پیرپسر»، تأکید کردند که رعایت قانون باید مبنای اکران آثار باشد، نه فشارهای غیرقانونی و حاشیه‌سازی. آنها نسبت به تسویه‌حساب‌های سیاسی در سینما هشدار داده و اظهار داشتند که برخی جریان‌ها با رویکردی جناحی به دنبال حذف و سانسور آثار سینمایی هستند، که این امر به سرمایه‌های هنری کشور آسیب می‌رساند.

بیانیه همچنین بر اهمیت تنوع نگاه در سینما تأکید کرده و نمایش لایه‌های پنهان روانی و خانوادگی جامعه را بخشی از رسالت هنری سینما دانست، نه تخریب ارزش‌ها. این نهادها نگرانی خود را از افزایش فشارهای غیررسمی و تهدیدات علیه کارگردان، تهیه‌کننده و عوامل فیلم ابراز کرده و خواستار ایجاد فضایی امن برای فعالیت سینماگران شدند.

فیلم «پیرپسر» روایتی از یک تراژدی خانوادگی است که به چرخه خشونت در جامعه می‌پردازد. داستان حول محور غلام (حسن پورشیرازی)، پدری مستبد و کنترل‌گر، و دو پسرش، علی (حامد بهداد) و رضا (محمد ولیزادگان) می‌چرخد که در خانه‌ای قدیمی زندگی می‌کنند. روابط میان آنها پر از تنش، ناامیدی، سوءظن و خشونت پنهان است. هرچند زندگی این خانواده در ظاهر عادی به نظر می‌رسد، ورود زنی به نام رعنا (لیلا حاتمی) تعادل شکننده میان آنها را برهم زده و زخم‌های قدیمی را باز می‌کند. این اتفاق تنش‌ها را شدت بخشیده و خشونت‌های فروخفته را به فوران می‌رساند. فیلم، ضمن به تصویر کشیدن شکاف میان نسل‌ها، فروپاشی خانواده‌ای را نشان می‌دهد که در دام ساختارهای آسیب‌زا، بی‌اعتمادی و زخم‌های روانی گرفتار شده است.

در ادامه سه نهاد اصلی سینمای ایران از فضاسازی منفی برخی رسانه‌های رسمی و برنامه‌های تلویزیونی علیه فیلم انتقاد کرده و آن را غیرحرفه‌ای و مخرب خواندند. در پایان، این سه نهاد از دستگاه‌های مسئول خواستند با مقاومت در برابر فشارهای غیرقانونی، از حقوق قانونی فیلمسازان و سینماداران حمایت کنند تا سینما به عرصه تقابل سیاسی تبدیل نشود.

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، در یادداشتی در روزنامه ایران با دفاع از فیلم «پیرپسر»، بر اهمیت پذیرش روایت‌های متنوع و پرهیز از سانسور و برخوردهای سلیقه‌ای با آثار هنری تأکید کرد.  او با رد اتهام سیاه‌نمایی، این اثر را تلاشی برای بررسی ساختارهای ناکارآمد و زخم‌های اجتماعی توصیف کرد و خواستار بررسی آن در فضایی کارشناسی به جای حذف یا توقیف شد.  

اکتای براهنی در گفت‌وگو با شرق درباره فیلم «پیرپسر» که در سال ۱۴۰۰ ساخته و در جشنواره فجر ۱۴۰۳ به نمایش درآمد، از چالش‌های مسیر فیلم‌سازی خود سخن گفت. او با اشاره به تأثیر نام پدرش، رضا براهنی، بر قضاوت‌های پیشین درباره آثارش، از دشواری‌های اخذ مجوز برای فیلم‌نامه‌هایش در سال‌های دهه ۸۰ و ۹۰ گفت و اینکه صراحت و تفاوت قصه‌هایش با جریان رایج سینما موانعی ایجاد کرده است. براهنی با تأکید بر کمال‌گرایی و تلاش برای تسلط بر جنبه‌های مختلف هنر، از جمله روان‌کاوی دراماتیک، هدف خود را خلق شخصیت‌های چندلایه و ماندگار دانست که لایه‌های پنهان روانی انسان را کاوش می‌کنند. او با اشاره به بازی‌های قدرتمند حسن پورشیرازی، حامد بهداد، محمد ولی‌زادگان و لیلا حاتمی در «پیرپسر»، بازیگردانی را سخت‌ترین بخش کارگردانی خواند و بر اهمیت انتقال دقیق حس و لحن موردنظرش به بازیگران تأکید کرد. براهنی همچنین از محدودیت‌های سینمای ایران در خلق قصه‌های خالص و تخیلی، مانند آثار برادران کوئن، سخن گفت و ابراز امیدواری کرد که در آینده به سمت تجربه‌های نو در این سینما حرکت کند.