دریای خزر در محاصره آلودگی، خشک شدن تدریجی و انقراض گونه‌های جانوری
دریای خزر دو گونه انحصاری ارزشمند، یعنی ماهی خاویاری و فوک خزری، دارد که هر دو در معرض انقراض‌اند.
بخش خبر
دریای خزر با کاهش گسترده آب روبرو است. منابع آب این دریا عمدتا پیش از رسیدن به خزر توسط انسان مصرف می‌شود و گرمایش زمین به تبخیر آب دامن زده است. تصویر از ناسا
«در دوره ۱۰ ساله آب دریا در سواحل مازندران ۱۱۶ سانتیمتر عقب‌نشینی داشته است». این خبر را روز ۱۲ مرداد هوشنگ بهزادی، مدیرکل هواشناسی استان مازندران اعلام کرد. این پدیده به ویژه در مناطقی چون فرح‌آباد و میانکاله کاملا محسوس است و تغییرات چشمگیری در خط ساحلی ایجاد کرده است.
بررسی‌های تازه سازمان‌های هواشناسی و محیط زیست نشان می‌دهد که دریای خزر با مجموعه‌ای از تهدیدات جدی مواجه است که ابعاد آن از کاهش سطح آب و آلودگی گسترده تا نابودی گونه‌های ارزشمند و انحصاری را در بر می‌گیرد.
متخصصان و مسئولان این دو سازمان که وظیفه پایش وضعیت این پهنه آبی را بر عهده دارند می‌گویند وخامت وضعیت دریای خزر ریشه در تغییرات اقلیمی، فعالیت‌های انسانی و سوءمدیریت منابع دارد و البته این روند به‌طور نگران‌کننده‌ای سرعت گرفته است.
پروین فرشچی، معاون اسبق محیط
زیست دریایی، در مصاحبه‌ای با همشهری هشدار داده:
با ادامه روند کنونی، سطح آب خزر تا سال ۲۱۰۰ بین ۹ تا ۱۸ متر کاهش می‌یابد و تا ۳۴ درصد مساحت آن از دست می‌رود.
به گفته این مقام سابق سازمان محیط زیست، اگر تدبیری در کار نباشد و میزان کسری تراز آب در دریای خزر جبران نشود، نابودی زیرساخت‌ها، خشک شدن تالاب‌ها، توقف کشاورزی، افزایش ریزگردها و خسارت‌های اقتصادی، حتمی خواهد شد.
احمدرضا لاهیجان‌زاده، معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست، سه عامل اصلی را برای خشک‌شدن تدریجی دریای خزر برشمرده است. این سه عامل این‌ها هستند: افزایش دما (۰٫۵ تا بیش از ۱ درجه سانتیگراد در چند دهه اخیر)، افزایش سرعت و میزان وزش باد که تبخیر را تشدید می‌کند و کاهش ورودی آب رودخانه ولگا که بزرگ‌ترین منبع تامین آب خزر است.
او می‌گوید:
شاهد کاهش ورودی رودخانه ولگا به دریای خزر هستیم. این سه عامل اصلی به هم کمک کرده تا میزان آبی که وارد این زیست‌بوم می‌شود نسبت به آبی که خارج می‌شود به طور میانگین کمتر باشد که باعث کاهش تدریجی حجم و پسروی دریا شده است.
اما در کنار بحران کاهش سطح آب، حیات وحش دریای خزر نیز با تهدیدی جدی مواجه است.
سیدمحسن کاظمی‌تبار، رئیس اداره محیط زیست دریایی مازندران، از مرگ ۳۹ قلاده فوک خزری از ابتدای سال ۱۴۰۴ تاکنون در سواحل این استان خبر می‌دهد.
او می‌گوید به دلیل فساد پیشرفته لاشه‌ها، در اغلب موارد امکان کالبدشکافی دقیق و تعیین علت مرگ وجود نداشته است.
با این حال، محمدرضا کنعانی، مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران، با استناد به داده‌های مستند اعلام می‌کند که روند تلفات این گونه ارزشمند از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۴ افزایش چشمگیری داشته و این موضوع زنگ خطری جدی برای بقای آن است.
او آلودگی‌های نفتی و صنعتی که از طریق رودخانه‌ها و سواحل وارد خزر می‌شود، کاهش منابع غذایی ناشی از صید بی‌رویه و رقابت با گونه‌های مهاجم، بیماری‌های ویروسی مانند دیستمپر، گرفتار شدن در تورهای صیادی، برخورد با شناورها، استرس ناشی از فعالیت‌های انسانی و تغییرات اقلیمی را از عوامل اصلی این مرگ‌ومیرها می‌داند.
پروین فرشچی، معاون اسبق محیط زیست دریایی، نیز وضعیت ماهی‌های خاویاری را نگران‌کننده توصیف می‌کند. به گفته او، دریای خزر دو گونه انحصاری ارزشمند، یعنی ماهی خاویاری و فوک خزری، دارد که هر دو در معرض انقراض‌اند.
جمعیت ماهی‌های خاویاری از سه هزار تن در دهه ۹۰ میلادی به ۲۵۰ تن رسیده است و جمعیت فوک خزری از یک میلیون قلاده در همان دهه به کمتر از صد هزار قلاده کاهش یافته است.
دریای خزر، بزرگ‌ترین دریاچه جهان، درگیر یک بحران چندوجهی است. این کارشناسان می‌گویند که اگر راهکارهای منطقه‌ای و همکاری‌های بین‌المللی فوری اتخاذ نشود، خطر خشکی تدریجی، نابودی تنوع زیستی و خسارت‌های جبران‌ناپذیر اقتصادی و زیست‌محیطی در کمین است.
نظرها
نظری وجود ندارد.